Koruyucu ailelik, çeşitli nedenlerle öz ailesi yanında bakılamayan
çocukların, kısa veya uzun süreli olarak bakımlarını üstlenen aile ya da kişilerin yanında, devlet
denetiminde yetiştirilmeleri olarak tanımlanıyor ve bu hizmeti veren aile ya da kişilere koruyucu
aile deniliyor.
Koruyucu aile bakımı, çocuğa sağladığı aile ortamı ile çocuğun psiko-sosyal
gelişiminin sağlıklı bir şekilde gerçekleştirilmesi açısından önem taşıyor. Kurum bakımının çocuk
üzerindeki etkilerine yönelik yapılan araştırmalar incelendiğinde de bu bakım türünün sadece pahalı
olmadığı, çocuğun gelişimini bazı yönlerden eksik tamamlamasına da yol açtığı bilinen bir gerçek. Bu
nedenle tüm dünyada korunmaya muhtaç çocuklar için en çok tercih edilen bakım şekli Koruyucu Aile
yöntemi.
HANGİ ÇOCUKLARA BAKILIYOR?
Koruyucu aile hizmetinde
amaç, çocuk için karmaşık ve sorunlu olan bir dönemde özenli davranılarak çocuğun bu dönemi
örselenmeden geçirmesini ve normal hayatını devam ettirmesini sağlamak. Koruyucu aile çocuklara, öz
ailesi, okulu ve çevresiyle ilişkilerini devam ettirmelerini sağlayarak yardımcı oluyor. Böylece
koruyucu aileler sadece çocuğa yardım etmekle kalmayıp, desteğe gereksinimi olan güç durumdaki
aileye de yardım etmiş oluyor.
Koruyucu aile yanına
yerleştirilen çocuklar; öz ailesi bulunan, öz ailesince bir süre için bakılamayan, çeşitli
nedenlerle evlat edindirilme şansını tümüyle yitirmiş olan, kız ya da erkek, sağlıklı ya da özürlü
tek ya da kardeş olup, durumunun koruyucu aile yanına yerleştirilmeye uygun olduğu sosyal çalışmacı
tarafından belirlenen çocuklar.
Bu yasal çerçevede, haklarında korunma kararı alınmış
çocukların koruyucu aileler yanına yerleştirilmeleri için öz ailelerinden muvafakat alınması
zorunluluğu gerekmiyor. Bu çocuklar ailelerinden izin alınmaksızın uygun kuruluşlara ya da koruyucu
aileler yanına yerleştirilebiliyor.
KİMLER KORUYUCU AİLE
OLABİLİR?
Ülkemizde koruyucu aile olmak isteyenler pek fazla engelle karşılaşmıyor.
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olup, Türkiye’de sürekli ikamet eden, en az ilkokul mezunu,
25-50 yaş aralığında bulunan, çocuğa kanunen bakmakla yükümlü öz anne-baba ya da vasi dışındaki
herkes koruyucu aile olmak üzere Sosyal Hizmetler İl Müdürlükleri’ne başvurulabilir. Eşlerin
birlikte başvurmaları gerekmektedir. Çocuğun yakın çevresinde olan akrabalar, komşular ya da aile
dostları tercih sırasında üstte yer alıyor. Akrabaların koruyucu aile olmak istemesi halinde
yapılacak sosyal inceleme sonucuna göre yaş ve eğitim koşulları değerlendiriliyor.
Koruyucu
Aile olmak isteyen kişi bekar ise yerleştirilecek çocuğa diğer ebeveynin yoksunluğunu
hissettirmeyecek akraba ilişkilerine sahip olması konusu değerlendiriliyor. Başvuru sırasında ilgili
sosyal çalışmacı tarafından Koruyucu Aile hizmetinin esasları, işleyişi ve aileye yerleştirilecek
çocukların özellikleri hakkında bilgi veriliyor.
Üçüncü aşamada, verilen bilgiler ışığında
koruyucu aile olmaya kesin karar verilirse, sosyal çalışmacı tarafından evde, işyerinde, başvuran
ailenin çocuklarıyla vb. bir dizi görüşmeler yapılıyor. Bu görüşmelerde amaç ailenin ve çevresinin
yerleştirilecek çocuğa her açıdan uygun olup olmadığının belirlenmesi. Bu bağlamda, koruyucu aile
başvurusu kabul edilenler hakkında çevre ve ekonomik koşulları, yaşları, kişilik özellikleri,
evlilik ve sosyal ilişkiler, çocuk yetiştirme konusunda tutum ve davranışları, diğer aile üyelerinin
bu konudaki düşünceleri ve çocuk ile koruyucu aile ilişkileri açısından önem taşıyan benzeri
hususlar dikkate alınarak yapılan görüşmelerden elde edilen bilgilere ilişkin sosyal inceleme raporu
hazırlanıyor.
YÜKÜMLÜLÜKLERİ NELER?
Koruyucu Aile’nin belli başlı yükümlülükleri var.
Bunların başında yanına yerleştirilen çocuğun öncelikle fiziksel ve psiko-sosyal gelişiminin
sağlıklı olabilmesi için gerekli koşulları sağlamak geliyor. Çocuğun yeteneklerinin ve becerisinin
elverdiği ölçüde öncelikle eğitim ve öğretimi ya da iyi bir meslek sahibi edindirilmesi için gerekli
çabayı göstermek yine önemli yükümlülüklerden. Ayrıca Koruyucu Aile’nin, çocuğun varsa öz
ailesi ve akrabaları ile uygun görülen şekil ve zamanda görüşmesini sağlaması da gerekiyor.
KORUYUCU AİLENİN VE ÇOCUĞUN OLANAKLARI
- Koruyucu ailelere
baktıkları her çocuk için, çocukların bakım, eğitim ve yetiştirilme harcamaları için aylık ücret
ödenir.
- Özürlü çocuklar için yapılacak ödemeler iki katına kadar arttırılır.
- Her öğretim
yılı başında bir defaya mahsus olmak üzere eğitim masrafları karşılığı olarak bakım ücreti üç kat
arttırılarak ödenir.
- Şubat ve Ağustos aylarında çocukların yıllık giyim masrafları karşılığı
olarak bakım ücreti iki kat arttırılarak ödenir.
- Koruyucu Aile’nin yanında bakılan
çocuklar hastalandıklarında koruyucu ailesi tarafından hiçbir sevke tabi olmadan doğrudan sağlık
karneleri ile devlet-üniversite hastanesi, sağlık ocağı, hükümet tabipliklerine, ayaktan veya
gerekiyorsa yatarak muayene, tedavi için götürülebilir. Bu durumlarda muayene ve tedavi bedeli
Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu tarafından karşılanır.
|