Türkiye'nin en iyi ebeveyn sitesi
Türkiye'nin en iyi ebeveyn sitesi
Yazı Boyutu:
Hülya Yıldırım

KORKMAYIN, DÜĞMESİNE BASIP KAPATIN!


Korkmayın, düğmesine basıp kapatın!

Bizim evde Duru hiç bilgisayar kullanmaz, hem de hiç... Yarın öbür gün bunun eksikliğini yaşayacağını da sanmıyorum. Öte yandan TV konusunda aynı şeyi söyleyemem. Çünkü 6 yaşındaki kızım, sabah kalkar kalkmaz televiyonu açmamı istiyor; çizgi film seyredecekmiş... Yaz tatilinin en başında biraz daha rahat davranıp, bazı günler 2-3 film izlemesine göz yumdum açıkçası. Biraz TV’den biraz da kendi CD’lerinden çizgi film seyredip, günün yarısını öldürüyordu. Fakat baktım, iş çığrından çıkacak, derhal “günde sadece 1 çizgi film” kuralımıza geri döndük! Bazen çok bozuluyor. “Hiçbir şey istediğim gibi değil” diyerek yaşlı gözlerle isyan ediyor. Bazen de “Tatilim mükemmel geçiyor” diyerek tatlı talı gülüyor. Hissettiklerinin ve dile döktüklerinin hepsi gerçek... Duru 3 yaşından beri düzenli olarak anaokuluna gittiği için, ben onu bugüne kadar yaz okuluna vermedim. Bu yıl ilk defa, her gün 1 saat, 3 hafta sürecek bir yüzme kursu macerasına atıldı, şimdilik hoşlanarak devam ediyor.
Malum, artık çocuklar sokaklarda oynayamıyorlar. Bu yıl ilk defa  Duru’yu haftada 1-2 kez yalnız başına bahçeye bırakıyorum, 3 yaşlı kedimizi de yanına veriyorum. “Hadi sen kedilere biraz hava aldır” deyince dünyalar onun oluyor. Çocukların da yalnız kalıp, kafa dinlemeye ihtiyacı var. Örneğin; evde kendi kendine oyun kurup oynarken kesinlikle seyretmemden hoşlanmıyor. Biri beni yazı yazarken izlese benim de hoşuma gitmez! Onu anlıyorum ve sadece oyununa katılmamı rica ettiğinde eğer müsaitsem katılıyorum. Akşamları da 18.00’den sonra ana-kız yürüyüşe çıkıyoruz, gecenin bir vakti baba da yanımıza geliyor. Yaz dönemlerinde biraz daha geç yatıp, geç kalkmasında sakınca görmüyorum. Hava sıcak, erkenden yatınca parklarda bahçelerde oynamaya zaman kalmıyor.
Sonuçta, çocuklar bir şekilde mutlu olmayı da, bağımlılıklardan uzaklaşmayı da beceriyorlar, çünkü onlar yaşadıkları anın keyfini sürmede ustalar. Biz ise, ekrana bakmadan gün geçiremiyoruz. TV’den çocuklarınızı korumaya çalışırken, kendinizi koruyup korumadığınızı hiç düşündünüz mü? Yüzlerce ailenin ocağı sönmüşken bile eğlenceye son vermeyen, habire bizi eğlendirmek ya da acılarımızdan rayting yapmak telaşındaki TV kanallarına haddini bildirmenin zamanı artık gelmedi mi? “TV’lerde seyredecek bir şey yok” diye şikayet edeceğinize, düğmesine basıp kapatabilirsiniz. Çok basit! Böylece  çocuğunuzla oyun oynamaya da zamanınız kalır.

TV’YE MERAKLI ÇOCUK

Çocuğumuz televizyona aşırı meraklıysa kendimize şu soruları sormalıyız:
• Ailece yapılan etkinlikler çocuğa yeterli gelmiyor mu ya da sıkıcı mı geliyor?
• Televizyon aslında bir dadı görevi mi görüyor?
• Anne baba çocuğa farklı ilgi alanları bulmak konusunda ne kadar becerikli?
• Kendi işimizi görmek üzere zaman zaman çocuğu televizyona yönelten biz ebeveynler miyiz?

EKRAN BAĞIMLISI OLMASIN! AMA NASIL?..

Özellikle yaz aylarında çocukların hayatındaki televizyon ve bilgisayar kullanımının dozunu ayarlamak konusunda hemen her aile sıkıntı yaşıyor. Bu konu ile ilgili akla gelen soruların cevaplarını ve ne gibi önlemler alabileceğimizi Yeditepe Üniversitesi Hastanesi’nden Klinik Psikolog Özden Dandul yanıtladı.

Yapılan araştırmalar günde 1-2 saatten fazla televizyon izleyen 0-3 yaş arası çocukların duygusal gelişimlerinin, sosyal ortamlara uyumlarının, insanlara yakınlık gösterme ve onları anlayabilme, yaşıtlarına ilgi gösterme ve onlarla iletişim kurma  becerilerinin gelişiminde gecikme ve yetersizlik olduğunu gösteriyor. 4-7 yaş arası çocuklarda ise, fazla ve uygunsuz televizyon izlemenin somut-soyut kargaşası yarattığı, dil ve sosyal gelişimde eksikliklere yol açtığı, çocukların dünyaya ilişkin aşırı kaygılı düşünceler içine girdikleri gözlenmiş. Gelgelelim, “bir ekrana bakmak” konusunda kendimize sınır koymadığımız gibi, çocuklarımıza da sınır koyamıyoruz. Klinik Psikolog Özden Dandul’un önerileri ise, ailedeki herkesi ekran bağımlısı olmasını önleyebilecek nitelikte...

- Bir çocuk kaç yaşından itibaren ne süreyle televizyon izleyebilir? Televizyonun ölçüsüz kullanımı ne tür sonuçlar doğurabilir?
2 yaşından önce çocukların televizyon izlemelerinin onlara hiçbir katkısı olmayacağı gibi sadece zararı olur. 0-2 yaş bebeklik dönemidir. Bu dönem bebeğin en çok iletişime, insan ilişkisine ihtiyacı olduğu dönemdir. Bu döneminde televizyon karşısında bırakılan bebeklerde gelişim gerilikleri görülmektedir.

2 yaşından sonra çocukların televizyon izleme sürelerini ortalama 1 saat olarak düşünebiliriz. Televizyon bir iletişim aracıdır. Çocuğun bir taraftan hayal gücünü beslerken, bir taraftan da onu gitmediği yerlere götürüp ona görmediklerini gösterir. Çocuk için öğretici ve eğlendiricidir. Ancak televizyonun aşırı izlenmesi, çocuklarda obeziteden sosyal gelişim geriliğine kadar pek çok olumsuz sonuçlar doğurur. Ayrıca televizyondaki her programda çocuk için uygun olmadığından, çocuğun kontrolsüz bir şekilde televizyon izlemesi onun yanlış şeyler öğrenip, sözgelimi; korkular geliştirmesine ya da şiddete yönelmesine bile neden olabilir.

YEMEK ZAMANI TV’Yİ AÇMAYIN!
- Ebeveynler çocuklarının bilgisayar ve televizyon kullanımını nasıl dengeleyebilir?

Ebevenylerin çocukların bilgisayar ve televizyon kullanımlarını dengeleyebilmeleri için sınırlar koymaları ve bu sınırları hayata geçirmeleri gerekir. Bu sınırların başında çocuğa belirli bir süre televizyon izlemesi için izin verilmeli ve o süre dolduğunda da çocuğun tüm protestolarına rağmen televizyon kapatılmalıdır. Evde televizyon izleme zamanlarının da belirlenmesi gerekir. Ailenin birarada olduğu yemek zamanlarında televizyonun açılmamasında yarar vardır. Çocuğunuzun ne kadar ve ne izleyeceğine karar verdikten sonra çocuğunuzun izlediklerinin içeriğinden sizin de bilgi sahibi olmanız, çocuklarınızla iletişim kurmanıza ve bu iletişimi geliştirmenize yardımcı olur. Zaman zaman çocuğunuzun izlediği programları beraber izlemeniz, üzerine konuşmanız çocuğunuzun sosyalleşmesine, iletişim becerilerini geliştirmesine yardım eder. Böylece televizyon çocuğun karşısında yalnızlaştığı dolayısı ile de yabancılaştığı bir aktivite olmaktan çıkar.

- TV’nin ödül ya da ceza olarak kullanılmasını nasıl yorumluyorsunuz?
Televizyonun ödül ya da şantaj olarak kullanılmaması, ayrıca ebeveynin meşgul olduğu zamanlarda anne babaların yaşamında televizyonun bir kurtarıcıya da dönüşmemesi gerekir. Çünkü böyle bir durum belirli bir program geliştirmenizi engeller. Çocukların sağlıklı alışkanlıklar geliştirmelerinde anne babaların neleri salık verdiklerinden çok ne yaptıkları, çocuklarına nasıl örnek oldukları daha etkilidir. Bu nedenle de anne babaların çocuklarına kazandırmak istedikleri alışkanlıkları önce kendi yaşamlarında uygulayabilmeleri gerekir.

ÇOCUK ÖZGÜRCE OYNAYABİLMELİ!
-Tatil dönemlerinde çocuklara plan program yapmak gerekli mi? Yoksa çocuk biraz da kendi halinde mi bırakılmalı?
Günümüzde çocukların en büyük sıkıntısı serbest zamanlarının hemen hemen hiç olmaması. Oysa, çocukluk demek çocuğun özgürce  oynaması, koşması, hayatı bir anlamda özgürce prova etmesidir. Ancak günümüz koşulları bunu neredeyse tamamen ortadan kaldırarak çocuğun yaşamını tamamen kuşatmış, tüm saatlerini programlamış durumda. Çocuklar zamanlarını sürekli olarak bir yetişkin gözetimi altında geçirmeye başladı. Bunun çocuk üzerindeki olumsuz sonuçlarını araştırma sonuçlarından da gözlemleyebiliyoruz. Örneğin; İngiltere’de yapılan bir araştırma çocuklarda görülen dikkat eksikliği probleminin bu durumun bir sonucu olduğunu ortaya koyuyor. Ayrıca, çocuğun tüm zamanını yaz okullarında yapılandırılmış bir şekilde geçirmesi de doğru değil. Çocukların zaman zaman kendi hallerine bırakılmalarında yarar var.

- Çocuğun zihinsel ve bedensel gelişiminde sokaktaki oynanan oyunların önemi nedir?
Sokak oyunları çocuğun bolca açık havada koşması, haraket etmesi anlamına gelir ki, fiziksel gelişimine bu durumun katkısı büyüktür. Üstelik, böylece çocuk doğaya da yakınlaşır. Açık hava oyunlarında çocuğun gürültü yapmaması gibi bir sınırlama olmadığından çocuk özgürce sesini, bedenini kullanabilir; bu da onun farklı deneyimler kazanmasını sağlar. Ayrıca, çocuk böylece enerjisini de dışa vurmuş olur. Sokak oyunları çocuğun sosyal ve duygusal gelişimine de katkı sağlar. Bu oyunlar içinde çocuklar, belirli kurallara göre haraket etmek ve grup içinde hem kendi duruşlarını belirlemek hem de arkadaşlarına göre davranış geliştirmek durumunda kalırlar. Bu da onların sosyal becerilerini geliştirir.

AİLE BAĞLARINI GÜÇLENDİRİN!
-Tatil döneminde ebeveynler çocuklarıyla neler yapabilir? Bilgisayar ve televizyona gün içinde ne kadar zaman ayrılmalıdır
?
Bilgisayar ve televizyona günde 1-2 saatten daha çok zaman ayrılmamalıdır. Çocuk daha çok yalnız olduğunda bu türden aktivitelere yönelir. Çocuğunuzun arkadaşları ile beraber olması, onlarla oyunlar kurması, kendilerinin üzerinde anlaştığı kurallar çerçevesinde zaman geçirmeleri; onların hem deşarj olmalarını hem de iyi zaman geçirmelerini sağlar. Çocuğun bir tam gününü yaz okulunda geçirmesi çocuğun tatil yaptığı anlamına gelmez. Sözgelimi, çok iyi basket oynadığından hayatı basket merkezli olarak programlaşnmış/kuşatılmış olan çocukların hiç deşarj olamadığını, çünkü hiç boş vaktinin olmadığını anlattığına sık sık şahit oluyoruz.

Anne babaların çocukları ile onların da fikrini alarak beraber iyi zaman geçirecekleri programlar organize etmeleri aile içi bağların, iletişimin güçlenmesini sağlar.

DİĞER YAZILAR
- HER ÇOCUK YALANSIZ BÜYÜMEYİ HAK EDER!
- ANNE DUYGUDUR!..
- HAYIR DEMEYİ BİLİYOR MUSUNUZ?
- KEK YAPAR GİBİ ÇOCUK YAPAMAZSIN!
- MAHREMİYETE SAYGI!
- ÇOCUKLAR ÖLMESİN!
- ÇOCUĞUNUZDAN VAZGEÇMEYİN!
- ANNE BABAYI PAYLAŞMAK!
- SÜT DİŞİ, DEYİP GEÇMEYİN!
- Sadece 8 Mart Dünya Kadınlar Günü'n değil... HER GÜNÜN KUTLU OLSUN KADIN!..
Copyright 2007-2024 ® NETATÖLYE - Tüm hakları saklıdır. İzinsiz alıntı yapılamaz.