ÜYE OL | ŞİFREMİ UNUTTUM

Prof. Dr. Haluk Yavuzer’den özellikle ilk 6 yılda çocuklarımıza nasıl bir anne baba tutumu sergilememiz gerektiğinin ipuçlarını aldım. Yavuzer; “Eğer çocukta, yemek yeme, uyku ve tuvalet gibi meselelerde problem çıktıysa, aile içindeki ilişkilerinize bakın; sorun ilişkidedir” diyor. Buradan buyurun, çünkü çocuğunuzun hayatında başrol sizin!

Yaptığım canlı yayınlarda her gün bir konuda derinleşme cesareti gösteriyoruz. Domuz gribini de tartışıyoruz, eşler arasındaki aldatmayı da, çocuklarda eşcinselliği de konu ediyoruz, kayıp çocukları da, GDO’yu da... Anlayacağınız aydınlık tarafı çoğaltmak üzere taşın altına elimizi koyuyoruz. Her türlü konuda en son bilgileri günlük hayatlarımızda çözüm yolları bulmak üzere öğreniyoruz. Her konuda alanında en iyi olan uzmanlardan aldığımız bilgiler, anne-babaların soruları ve yorumlarıyla derinleşiyor; çocuklarımızı daha sağlıklı ve mutlu büyütebilmek için bizler, AOA adlı bu platform etrafında böyle de bir emek veriyoruz. Çünkü malum, sevgi emektir! Geçtiğimiz Çarşamba günkü konuğum, 44 yılını Gelişim Psikolojisi’ne adamış Prof. Dr. Haluk Yavuzer’idi. Sevgili Yavuzer’in 9 tane basılmış kitabı var, 10.su da yolda... Kendisine 1998 yılında kendisiyle yaptığım röportajdan sonra adıma imzaladığı “Çocuğunuzun ilk 6 yılı” adlı kitabını gösterince, çok mutlu oldu. Laf aramızda, ben bu işlere, yani kadın-erkek-çocuk hakkında yazıp çizmeye başlayalı neredeyse 20 yıl olmuş. Tabii, anne olunca ayrıca “anladım” da, o başka...

44 YILLIK HOCA’DAN ANNE-BABALARA ÖĞÜTLER...
Prof. Dr. Yavuzer’la birbuçuk saat boyunca aile ilişkilerini konuştuk. Biliyorsunuz, kendisinin “Ana-Baba Okulu” adlı projesi bugüne kadar 27 ilde 17 bin aileye ulaştı. “Evde Çocuk Bakım Eğitim Projesi” de önemli bir ihtiyaç olan 0-3 yaş çocuklarına bakım verecek kişileri hedefliyor. Yavuzer, anne babalara hangi öğütlerde bulundu derseniz, şöyle sıralayabilirim.

- Evlendiğiniz adam-kadın çocuğunuzun babası-annesi olabilir mi, diye ölçüp biçmeden ve de ana babalığa hazır olmadan çocuk sahibi olmayın. Çocuk sahibi olmak ciddi bir iştir. Ortalama 25 yıl kadar yoğun emek ve odaklanma ister.

- Hamileleğinizde iyi beslenin, içki-sigara gibi kötü alışkanlıklardan uzak durun. Ruh sağlığınıza maksimum özen gösterin. Ve bebeğinize bilgilenerek hazırlanın.

- Doğumdan sonra bebeğinizi emzirin. Yapılan araştırmalar, ilk 4 ay anne sütü alamayan çocukların zihinsel gelişimlerinin alanlara oranla daha geriden geldiğini gösteriyor. Ve çocuğun bağışıklık sistemi de olumsuz etkilenebiliyor.

- Ayrıca, annenin bebeğine bu şekilde yoğun olarak bakım vermesi, bebeğiyle kurduğu ilişki, emzirmesi, ten teması, göz teması sayesinde “güvenli bağlanma” gerçekleşiyor. Bebek annesinin kendisiyle kurduğu ilişkiyi örnek alarak, “güvenebilirim” diyor ve sonraki bütün ilişkileri anneyle kurduğu bu ilk ilişkiden etkileniyor.

- Ayrıca, bebekler hangi aylarda-yaşlarda hangi gelişim özelliklerini gösteriyor, bunları bilirseniz, bebeğinizin gelişimini (bedensel, zihinsel ve sosyal) daha rahat takip etme şansınız olur.

BABALAR GÖREVE!..
- Öte yandan bebek için baba da çok önemli. Ve babaların yüzde 65’i çocuklarına yeterince zaman ve emek vermiyor. Annelerin ise yüzde 70’i çocuklarına yeterli zaman ve emek veriyor. Dolayısıyla, babaları göreve çağırıyoruz. Çocuğun cinsel kimliğinin oluşmasında da baba çok önemli... Çocuğun akademik ve sosyal becerilerinin gelişmesinde de baba çok önemli... Baba ailede bir denge unsuru ayrıca; baba anneyi destekleyecek ki, anne de bebeğine daha iyi bir ilişki sunabilsin...

- Okul öncesi eğitim de çok önemli başka bir konu. 3 yaşındaki bir çocuk artık anaokuluna gidebilir, 4-5 yaşında ise çocuğun sosyalleşmesi ve anaokulu ortamında etkin öğrenmeye geçmesi şarttır.

BAŞROL SİZİN!
- Öte yandan, çocuğun birinci beklentisi huzurdur. Ve çocuğun hayatında başrol anne babanındır. Çocuklarınızı mutlu, huzurlu, sevgi ve güven temelli bir ortamda yetiştirin. Bu şartlar sağlanmadığı sürece anne-baba olmayın! Eğer, ister istemez boşanma gibi bir hayat krizi yaşanıyorsa, çocuğa anne babalık yapmaya aynı kalitede devam edin.

- Çocuğun özellikle 0-3 yaşta zengin uyarana ihtiyacı vardır. Çünkü çocuk bu dönemde çok hızlı gelişir ve taklit yoluyla öğrenir. Beyin gelişiminin yüzde 80’i 0-6 yaşta tamamlanıyor. Çocuğa sunduğunuz uyaranların (oyun-oyuncak vb gibi) çocuğun ayına yaşına uygun olmasına ve çocukla oyun yoluyla ilişki kurmaya özen gösterin. Al evladım, bunlar oyuncakların, oyna hadi demek, yeterli ve geliştirici değil.

ZAMANE ANNE BABASI SABIRSIZ!
- Bugünün anne babası çok sabırsız... Çocukla geçireceği günde 45 dakikanın bile pazarlığını yapabiliyor, çocukla nitelikli zaman geçiremiyor. Çünkü hep yapacağı bir sonraki işin peşinde, çocuğa sabırla odaklanamıyor. Oysa,  gözgöze dizdize, çocukla iletişim kurmak üzere, anne-baba çocukla  kitap okuyabilir, resim yapabilir, parkta yaprak toplayabilir ve çocukla konuşabilir... Çocuğun gülen yüze, olumlu geri bildirimlere, yeterli ve sabırlı zaman ayırmaya ihtiyacı var. Unutmayalım ki, çocuklar oyun yoluyla öğrenirler. Ayrıca, anne-baba ile çocuk arasındaki ilişki çocuğa verilen bakım üzerinden yürür.

- Anneler, çocuğum hırçın ya da saldırgan, diye şikayet ediyor. Saldırganlık dürtüsü çocukta vardır. Bunun pozitif yollarla boşaltamamız halinde, çocuk bu saldırganlığı saçını çekerek, kaşını yolarak gösterir. Ya da çevresine zarar verir, antisosyal özellikler sergiler. Bunlar olmasın istiyorsak, çocuğun enerjisini boşaltmasına zemin yaratacağız, su oyunları çok yararlıdır örneğin... Çocuklara yaşıtlarıyla birarada olabileceği ortamlar  sunulmalı, sevdiği alanlara yönelmesi için imkan tanınmalı. Enerji boşaltımı şarttır.

- Kitaplarımda yazdım, 3 aylık çocuk şunu yapmalıdır, 6 aylık çocuk bunu yapmalıdır diye... Yapmıyorsa, mutlaka uzmana danışılmalı, ama her çocuk da tektir, dolayısıyla her çocuğun kendine özgü de bir gelişim çizgisi vardır. Çocuğun gelişim aşamalarını takip edelim, ama çocuğun biricikliğini de unutmayalım. Çocuğun gelişimiyle ilgili herhangi bir şüpheniz varsa, sadece çocuk doktorundan değil, çocuk nöroloğundan da yardım isteyin.

- Çocuklar düzen severler, sınırlara ihtiyaç duyarlar. Anne-baba-çocuk ilişkisinde sorun varsa, bu sorun çocuğun yemek yeme, tuvalet ve uyku meselelerine yansır. Çocuk aile ilişkilerini tıpkı bir ayna gibi yansıtır. Yemek yemez, uyku sorunları yaşar, tuvalet alışkanlığı kazanmaz. İyi ilişkiler sorunları azaltır.

- Mükemmeliyetçi ve titiz ebevyn olmaya çalışmayın, bu tutum ailede ilişki problemlerine zemin hazırlar.

- Çocuğa tuvalet alışkanlığı kazandırmak için acele etmeyin, çocuk anneye tuvalet alışkanlığı kazanmak üzere uyarı verir. Çocukla aranızda olumlu ilişki varsa çocuk sinyal verecektir. Çocukla iyi ilişkiniz yoksa, çocuk sizi cezalandırmak üzere, sinyal vermeyecektir. Tabii, çocuğun gelişimi de buna uygun olmalıdır. Bazı çocuklar az uyur, az yemek yer, bazı çocuk 2 yaşında bırakır bezini, bazısı 3... Her çocuk kendine özgü zeka ve kişilik özellikleri sayesinde kendine özgü yollarla öğrenir. Çocukla iyi ilişkiler kurun ve çocuğu her zaman destekleyin.

- Çocuğun verdiği olumsuz sinyalllerden de korkmayın. Bunlar da çocuğun sağlıklı olduğunun bir göstergesidir. Yaşam inişli çıkışlıdır, çocukluk ve gençlik de öyle... Yaramazlık ve hırçınlık da bir sinyaldir, çocuk ihtiyaçlarının karşılanması için, “Ben buradayım” diyordur, sinyali veriyordur anne babaya... Yaramazlık bahane, çocuk daima ihtiyaçlarının karşılanmasını ister. Karşılanmazsa, yemek yeme, uyku ve tuvalet alışkanlıklarını kazanmış olsa bile geri gidebilir. Bu geri gidişler doğru değerlendirilip ele alınmalıdır.

SÖZÜNÜZDEN ZİYADE EYLEMİNİZ ÖNEMLİ!
- Çocukla ilişkide söz değil eylem önemli; çocuklarımnıza daima örnek oluyoruz. Anne köpekten korkuyorsa, bunu söylemese de çocuk bunu bilir. Ve çocuk da köpekten korkar. Üstelik çocuklar çok da naif  varlıklardır. ‘99 depreminde bir sürü çocuk, “Ben yaramazlık yapmıştım o yüzden cezalandırıldım” dedi, bu çocuklar 3 yaş civarındaydı.

- Anne babanın birbiriyle ilişkisi çocuğun cinsel eğitiminin temelini oluşturur. Anne babanın birbirine saygılı-sevgili ilişkisi, çocuğun ileriki ilişkileri için örnektir.

- Anne babalıktan ve çocukla birliktelikten keyif alın; çocuğunuzla oyun oynayın, birebir özel zamanlar geçirin  ve bundan keyif alın.

- Annenin yerini bakıcının tutması mümkün değildir. Hiç değilse ilk 1 yıl çocuğa anne bakımı verilmelidir. Bu bebek için çok hayatidir.  Çünkü bebek “güvenli bağlanma” deneyimi için anneye ihtiyaç duyar.