ÜYE OL | ŞİFREMİ UNUTTUM

Çinko, büyüme ve gelişme, protein yapısındaki enzimlerin ilaveleri, üreme için gerekli bir eser elementtir. Tüm canlılar için gerekli ve önemli olan minerallerden biridir. Yokluğu insan yaşamında ciddi sağlık sorunlarına neden olur. Özellikle hamilelik döneminde önemi daha da artan “çinko tüketimi” ile ilgili anne adaylarını aydınlatan bu yazıyı mutlaka okuyun.

Tahıla dayalı beslenme demir, kalsiyum, çinko gibi minerallerin emilmesini olumsuz yönde etkiler ve yetersizliğe neden olur. Çinko; et, deniz ürünleri, süt ve türevleri, yumurta ve yağlı tohumlarda bulunur.

Proteinlerin ve hücre zarının yapısında yer alan minerallerden biri olan çinkonun eksik olması proteinlerin dengede kalmasını güçleştirirken, hücrenin de işlevinin bozulmasına ve oksidasyon adı verilen hasar verici olaylara daha duyarlı hale gelmesine neden olur. Çinko, aynı zamanda genlerin sorumlu oldukları proteinleri üretmesinde de rol oynar. Bu mineral ayrıca bir antioksidandır ve kişiyi yaşlandıran serbest radikallerle savaşır. Yaraların hızlı kapanmasında, beyin, kalp, kemik ve kaslara da fayda sağlar. Deri hücrelerini yenileyen ve kolajen dokuya etki eden bu mineral cilt sağlığını korurken, yanık gibi hasarların tamirini de kolaylaştırır. Ayrıca, 100'den fazla enzimin sağlıklı ve doğru şekilde işlev görebilmesi de yeterli çinko tüketimine bağlıdır. Çinko, bebeğini sağlıklı dünyaya getirmek isteyen anne adaylarının ihmal etmemesi gereken hayvansal ve bitkisel bir mineraldir.

BEBEĞİNİZ İÇİN DE ÇİNKO... Hamile kadınların yeterli düzeyde çinko almaları, bebeğin zeka gelişimini de olumlu yönde etkiliyor. İngiltere ve Bangladeş'teki 2 sağlık merkezinde yapılan ve tıp dergisi Lancet'te sonuçları yayınlanan araştırmalarda bu sonuca ulaşıldı. Araştırmalar sırasında, 13 aylık bebekler üzerinde, annelerin hamilelikleri sırasında aldıkları çinkonun etkisi incelendi. Anneleri hamilelik sırasında günde 30 miligram çinko alan bebeklerin, kontrol grubuna göre daha zeki ve hastalıklara karşı daha dirençli oldukları belirlendi. Çinkonun düşük ağırlıkta doğan çocuklarda da, hastalıklara karşı direnci arttırabildiği ortaya çıktı.

ÇİNKO EKSİKLİĞİ NELERE YOL AÇAR? - Çocuklarda büyüme ve gelişimin yavaşlaması ya da tamamen durması. - Cinsel gelişimin gecikmesi. - Ciltte döküntüler. - Şiddetli ishal. - Bağışıklık sistemi bozuklukları. - Yara iyileşmesinde gecikme. - İştahsızlık.  - Tat alma duyusunda bozulma. - Gece körlüğü. - Gözün kornea tabakasında şişme ve bulanıklaşma. - Davranış bozuklukları. Önceleri bu hastalığa sahip olan çocuklar ne yazık ki erken yaşlarda kaybedilmekteydi. Günümüzde ise ağızdan alına çinko takviyeleri ile bu durum engellenebiliyor.

ÇİNKO EKSİKLİĞİ BEBEĞE NASIL YANSIR?
Gebelikte alınan çinkonun önemli bir bölümü bebekte ve rahim içi kaslarda depolandığından, annedeki ciddi çinko eksikliği bebekte tahrip edici etkiye yol açabiliyor. Hamilelikte çinko takviyesinin yapılmaması durumunda da doğacak bebeğin “Nöral Tüp Defekti” olma riski yüksektir. Çinko yeterli olmadığı zaman hücreler deformasyona uğrar ve anne karnındaki bebeğin gelişimini de olumsuz yönde etkiler.

Hamilelik vücudun çinko gereksiniminin arttığı bir dönemdir. DNA ve protein yapısında önemli rolü olan bu mineralin yeterli miktarda alımı, hücre yapımının son derece hızlı olduğu hamilelik döneminde önemlidir. Hamile olmayan 19 yaşından büyük bir kadının günlük çinko gereksinimi günde 8 miligram iken hamilelikte bu oran 11 miligrama çıkmaktadır. Emziren kadınlarda ise günde 12 miligram çinko almak gereklidir. Hamilelik sırasında gelişen dokulara çinko takviyesi yapmak gerekir. Hamilelikte yapılan çinko takviyesi normal dönemden 100 mg daha fazla olmalıdır.

HANGİ BESİNLERDE ÇİNKO BULUNUR?
Çinko en çok et ve deniz ürünlerinde bulunur. Çinko açısından en zengin besin maddesi istiridyedir. Buna karşılık gebelikte çiğ istiridye ve diğer kabukluların tüketilmesi önerilmez. Vejeteryan beslenenlerde hamilelikte yeterli çinko alamama olasılığı vardır. Bu gibi durumlarda çinko ile desteklenmiş mısır gevreği, müsli gibi gıdaların tüketilmesi yararlı olur.

Bazı besinlerin 100 gramlarının ortalama Çinko değerleri (mg/100 g.):

BESİN                  Çinko ( mg )
Et                            2.00
Peynir                     2.40
Badem                    2.56
Ceviz                      2.26
Buğday                   2.08
Kuru fasulye           1.02
Bulgur                     2.08

Hayvansal kaynaklı çinkonun vücutta emilimi daha fazladır. Bu nedenle hamileler kırmızı et, tavuk, istiridye, süt ve yumurtada bulunan çinkodan olabildiğince yararlanmalıdır.

DOĞUMU DA KOLAYLAŞTIRIYOR
Sonuçta, sağlıklı bir gebelik süreci yaşamak için çinko şart! Yapılan bir araştırma, bebeğin gelişmesinde önem taşıyan çinko yetersizliğinin anne adaylarının yüzde 70’inde mevcut olduğunu gösteriyor. Aynı zamanda doğumun zamanlamasında ve düzenli gelişmesinde etkili olan çinko doğumu kolaylaştırarak, olası yırtılmaları azaltıyor. Eksikliğinde de düşük oluşumuna, ölü doğuma, Preeklampsi’ye (gebelikte görülen yüksek tansiyon), Toksemi’ye (gebelikte eklem şişmeleriyle kendini gösteren toksik maddelerin dışarı atılamaması sonucunda gelişen rahatsızlık) rastlanabiliyor. Kış aylarında şiddetle ihtiyacı hissedilen çinko, grip ve soğuk algınlığına yakalanmak istemeyen hamilelere özellikle öneriliyor.

Yorgunluk, koku ve tat hissi kaybı, tırnaklarda incelme ve beyaz lekeler, tekrarlayan enfeksiyonlar çinko eksikliğinin belirtileridir. Eksikliğe ve takviye kararına ancak bir doktor karar vermelidir. Kendi başına çinko takviyesi almak da en az eksikliği kadar zararlıdır.