ÜYE OL | ŞİFREMİ UNUTTUM

Dünyanın pek çok ülkesinde Kadınlar Günü olarak kutlanan 8 Mart, uzun süre kadınların yürüttüğü özgürleşme mücadelesinin kutlandığı ve kadınların güncel taleplerinin ifade edildiği bir gün iken, bugün biraz ticari, biraz popüler hale getirilmeye çalışılıyor. Oysa bugün oy verebilen, kürtaj hakkını elde eden, hamile olduğunda ve doğurduğunda sosyal haklarına sahip olan her kadın 8 Mart'ın neden bu kadar önemli olduğunu bilmeli. Dünya kadınlarının daha insanca, daha huzurlu bir yaşam talebi için bir gün belirlemeleri sürecini başlatan trajik olay, yani grev yapan 129 kadın işçinin yanarak yaşamını yitirmesi, aslında 1857 yılına rastlıyor.

ABD'nin New York kentindeki Cotton tekstil fabrikasında çalışan 40 bin işçi kadın, 1800'lü yılların ortalarından beri daha iyi çalışma koşulları, emeklerinin karşılığında hak ettikleri ücret ve daha iyi yaşam için greve giderler. Patronlar ve onlarla iş birliği yapan gardiyanlar işçi kadınları fabrika binasına kilitler. Patronlar, işçi kadınların verdikleri kavganın güçlenmesi ve grevin başka fabrikalara sıçramasından korkmaktadır.

Fabrika binasında birdenbire beklenmedik bir yangın baş gösterir, kısa bir süre içinde binanın hemen hemen tümü alevlere teslim olur. İçeride bulunan kadın işçilerden yalnızca çok azı kaçarak kendini kurtarabilir. Fabrikanın çevresinde barikatlar kurmuş olan karşı grevcilerin çemberini yarıp dışarı çıkabilmeyi ne yazık ki pek az emekçi kadın başarabilir. Fabrikada kapalı kalan yüzün üzerinde işçi kadın alevler içinde can verir.

Aynı yıl yine tekstil, tütün ve diğer endüstri kollarında kadın işçiler mücadeleyi devam ettirirler, işlerini bırakarak grev dalgasını sürdürürler. Grevler 1909 yılında da devam eder. Manhattan'da tekstilde çalışan 20 bin kadın işçinin ilan ettiği grevde, binlercesi tutuklanır. Buna rağmen, grev önlenemez. İki ay süren grevin sonunda kadın işçiler kavgasını verdikleri hakları elde ederler; patronlar kadın işçilerin taleplerini kabul etmek zorunda kalırlar.

FİKİR 1910'DA ORTAYA ATILDI
Kadınlara özgü bir günün var olması düşüncesi ilk kez ertesi yıl, 26-27 Ağustos 1910'da Kopenhag'da düzenlenen Uluslararası Sosyalist Kadınlar Konferansı'nda ortaya atılır ve kabul edilir. Birçok ülkede her yıl kutlanmaya başlar. İsveç'te ise 1912 yılından itibaren kutlanmaya başlar. Ancak ilk yıllarda belli bir tarih saptanmaz ve değişen tarihlerde ama her zaman ilkbaharda kutlanır. Tarihin 8 Mart olarak saptanışı ise 1921'de Moskova'da gerçekleştirilen 3. Uluslararası Kadınlar Konferansı'nda olur.

EŞİT İŞE EŞİT ÜCRET
İki dünya savaşı arasındaki zaman diliminde kadınların talepleri ve 8 Mart Kadınlar Günü'nde yoğunlaştırdıkları mücadelenin içeriğini, serbest ve yasal kürtaj hakkıyla işçi kadınların hamileliklerinde ve anne olduklarında koruma altına alınmaları konuları oluşturur. Ayrıca, eşit işe eşit ücret, günlük çalışma saatlerinin ücretlerde düşme olmadan azaltılması gibi konularda kadın-erkek eşitliği konusunda getirilen istemlerdir. Birinci ve İkinci Dünya Savaşı yılları arasında bazı ülkelerde kutlanması yasaklanan Dünya Kadınlar Günü, 1960'lı yılların sonunda Amerika Birleşik Devletleri'nde de kutlanmaya başlanmasıyla daha güçlü bir şekilde gündeme gelir. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, nihayet 16 Aralık 1977 tarihinde 8 Mart'ın "Dünya Kadınlar Günü" olarak kutlanmasını kabul eder.

TÜRKİYE'DE 8 MART İlk kez 1921 yılında sosyalist kadınlar tarafından "Emekçi Kadınlar Günü" olarak kutlanmaya başlayan 8 Mart, 1975 yılında İlerici Kadınlar Derneği (İKD) tarafından daha yaygın olarak kutlanıp, sokağa taşınır. "Birleşmiş Milletler Kadınlar On Yılı" programından etkilenen ülkemizde, 1975 yılında "Türkiye 1975 Kadın Yılı" kongresi yapılır. 1980 askeri darbesinden nasibini alan 8 Mart dört yıl anılmaz. 1984'ten itibaren ise her yıl çeşitli kadın örgütleri tarafından Dünya Kadınlar Günü kutlamaları süreklilik kazanır. Kadınlar 80'li yıllarda 8 Mart'ı izinli yürüyüş ve şenliklerle kutlayamamışlarsa da, küçük gruplar abartıdan uzak kutlamalarını sürdürdüler. 1990'lı yıllarda kadın kuruluşlarının sayı ve çeşitliliğinin artmasından itibaren bugüne dek, Dünya Kadınlar Günü, ülkemizde de daha geniş katılımla ve daha coşkulu etkinliklerle kutlanılır hale gelir.