BEBEĞİNİZİN HAREKETLERİNİ DESTEKLİYOR MUSUNUZ?

Bebeğimizin hareketleri daha anne karnında iken başlıyor; onun tekmelerini duyup her seferinde heyecanlanıyoruz. Sonra, doğunca her gün hareketlerine bir yenisi ekleniyor, yine, yeniden heyecanlanıyoruz; biliyoruz ki bebeğimiz büyüyor; hem de sağlıklı büyüyor. 6. ayını geçip de emeklemeyince, 12. ayını geçip de yürümeyince, "Eyvah" diyoruz, "Yoksa bebeğimizin gelişiminde bir sorun mu var?"

Anne karnından itibaren, ne düzeyde hareket ettiği bebeğin sağlıklı olup olmadığını gösteren çok önemli bir kriter; "Şu ayda şu hareketleri yapması lazım" diyor tıp bilimi... Ve hareket ettikçe de bebeğin gelişiminde ilerleme sağlanıyor; sadece bedensel gelişiminde değil üstelik; zihinsel, duygusal ve sosyal gelişiminde de... Kısaca, bebek hareket ederek gelişiyor, hareket etmesi de gelişimini destekliyor. Öyleyse biz ebeveynler de bebeklerimizin hareket etmelerini desteklemeliyiz! Ama nasıl?

BU ÜÇ NOKTAYA ÇOK DİKKAT EDELİM!
Bebeğin hareket etmesini destekleyelim desteklemesine ama bunun ölçüsünün ne olduğunu bilmiyoruz? Öyleyse, önce bilimden yardım istemeliyiz ve hangi ayda hangi hareketleri yapması gerektiğini; örneğin, bir bebeğin 18 aylığa kadar yürüdüğünü bileceğiz. Bileceğiz ki, ayına-yaşına uygun hareket etmeyen bebeğimizi hemen bir uzman yardımı alarak destekleyebilelim.
İkinci en önemli konu ise, her bebeğin farklı olduğu bilgisi! Örneğin, benim bebeğim emeklemeden yürümüştü ve ben onu emeklemeye zorlamamıştım. Bazı görüşler zorlanması gerektiğini de söyleyebiliyorlar; ama ben bebeklerin hiçbir konuda zorlanmaması gerektiğine inananlardanım. Çünkü hepimiz biriciğiz ve kendimize özgü özelliklerimiz var. Dolayısıyla, bebeğiniz, 12 ay ila 18 ay arasında herhangi bir zamanda yürüdüğünde her şey yolundadır, ama emeklemeden yürüdüğünde de her şey yolundadır; yani bebeğiniz gayet normaldir.
Üçüncü önemli nokta ise, yukarıdaki bu iki önemli bilgi doğrultusunda bebeğimizi gözlemlemek ve ona destek olmak! Bebeği gözlemlemek çok önemli, çünkü gelişiminin sağlıklı gidip gitmediğini ve bebeğin farklı yanlarını, biricikliğini ancak onu dikkatli ve sürekli olarak gözlemleyerek öğrenebilirsiniz. Ve böylece, bebeğinizi her geçen gün daha iyi tanır ve hareket ihtiyacına ve diğer tüm ihtiyaçlarına vereceğiniz destek de bebeğinize uygun olur.

ANNE BEBEK ARASINDAKİ ÖZEL DİL
Aksi takdirde, kitabi bilgiler ya da çevrenizden aldığınız önerileri uygulayarak bebeğinizi desteklemeye çalışmak çok eksik kalacaktır; hatta abartayım, sizi pekala bir sürü yanlışa da sürükleyebilecektir. Çünkü bebeğiniz size neyi ne zaman ve nasıl yapmanız gerektiğini aslında söyler. Bunu anneliğinizi her anında biraz daha öğrenirsiniz; ve bebeğinizle aranızda özel bir dil gelişir. Zaten, bu yüzden de bebekleri için iyi olanı anneler kalplerinde bilirler.
Tabii, biz anneler ve yakın çevre de bebeğimizi birebir etkileriz. Örneğin, Türk annelerinin "uslu" bebek sevdiğini rahatlıkla söyleyebilirim. Yastık gibi koyduğun yerde duran, sessiz, sakin bebekler bizim toplumumuzda pek revaçtadır, hatta annenin iyi terbiye ettiğinden falan dem vurulur. Oysa, genellikle bebeğin karakteri böyledir; ve anne de bu karakteri besleyecek şekilde bebeğe yeterli çevresel uyaran sunmuyorsa, o bebek haliyle az hareket eden bir bebek olur. Ya da tam tersi bebek aşırı hareketlidir ve anne de "Benimki çok yaramaz" diyerek ateşe körükle gidiyor ve bebeğe sınır koymuyor-koyamıyor olabilir; bu takdirde çocuk da durmak bilmeyecektir...
Anne bebek ilişkisi böyle harikadır işte; her şey birbirini besler, birbirine ayna olur... O yüzden bilgi ve gözlem diyoruz, ama içgüdülerinizi de mutlaka dinleyin, diyoruz ya annelere...

İLGİNÇ BİR ARAŞTIRMA...
Bakın size ilginç bir araştırmayı aktarayım: Aynı ayda bebekleri olan Kamerunlu ve Alman annelere bebekleriyle çekilmiş videolar seyrettirilmiş. Kamerunlu anneler neredeyse 3 aylık bebeklerini yürümeye teşvik ediyor ve onlara olmadık hareketler yaptırarak ilişki kuruyorlarmış. Bu videoyu seyreden Alman anneler, Kamerunlu anneleri kınamışlar, "Ne korkunç, ne yanlış" demişler... Kamerunlu annelere de Alman annelerin bebekleriyle geçirdikleri zamanlardan örnekler seyrettirilmiş ve Alman anneler ise bebeklerine daha ziyade yattığı yerden agucuk gugucuk yapıyorlarmış. Bu videoları izleyen Kamerunlu anneler de dehşete düşmüşler. Alman anneleri kınamışlar, bebeklerine neden yatağa bağlı bir hasta gibi davrandıklarını anlayamamışlar...

ANNELER KALPLERİNDE BİLİRLER!
İşte bu örnekteki gibi, sadece bebeklerin kendine özgü bireysel farklılıkları değil, ailesel, çevresel ve kültürel özellikleri de önemli... Çünkü bebek bir natura ile doğuyor ama ona bakım veren aileden ve yetiştiği çevreden de etkilenerek büyüyor. Dolayısıyla bebeklerimize sunduğumuz uyaranların ne olduğu çok önemli! Ne az uyaran, ne de fazla uyaran; dengeli ve bebeğin ihtiyacına yönelik uyaran sunmak çok değerli.
Kısaca, her konuda ölçü ve denge, diyorum naçizane... Çünkü her bebeğin sağlıklı büyüyebilmesi ve kendisini olduğu gibi ifade edebilmesi için, biricikliğinin kabule edilmesine ve ölçülü-dengeli bir şekilde, ihtiyaçlarını karşılayan ve güvenli bir bakım almaya ihtiyacı var. Ama ben biliyorum ki, bu ölçüyü de zaten, anneler kalplerinde biliyorlar...

HAREKET, BEBEĞİN SAĞLIKLI GELİŞİMİ İÇİN ÇOK ÖNEMİ
Geçtiğimiz günlerde, bir bebek bezi firmasının davetlisi olarak Türkiye ‘ye gelen New York Üniversitesi Psikoloji ve Nöroloji Departmanı'ndan Prof. Dr. Karen Adolph’un da bulunduğu bir toplantıya katıldım. Konu, hareket etmenin bebek gelişimdeki önemiydi. Bebeklerin günlük hayatta gösterdiği çabayı ve azmi biz ebeveynlerin de eğlenceli aktivitelerle desteklememiz üzerinde duruldu.

Prof. Dr. Karen Adolph; hareketin, bebeğin öğrenimi, beden ve zihin gelişimi için çok önemli olduğunu belirterek şu bilgileri verdi:

"BEBEĞİNİZ SAATTE 2400 ADIM ATIYOR!"
"Bebekler hareket yeteneğini dünyayı keşfetmek ve kendini ifade etmek için kullanıyor. Her bebek bir atlet gibi her gün antrenman yapar aslında. Doğduktan ilk 18 aya kadar bebekler inanılmaz bir gelişim içerisindeler. 3 aya kadar bebekler 3 ila 6 milyon arası göz hareketi gerçekleştirirler. 12-19 ay arası, bebekler saatte 2400 adım atar ve saatte ortalama 17 kez düşerler. Bebeklerin hareket gelişimi ailelerin verdiği destekle de doğru orantılıdır. Aileler bebeklerini hareket etmeleri için ne kadar teşvik ederse, bebekler de motor hareket kabiliyetlerini o kadar erken geliştirirler. Hareket sadece bebeğin fiziksel gelişimi için değil, zihinsel gelişimi için de oldukça önemlidir. Bebekler hareket halindeyken, yatarken veya emeklerkenkinden çok daha fazla cismi keşfedebilir. Bebeklerin yürümeye başladıktan sonra bir takım objeleri taşıma kapasiteleri yüzde 520 artar, bu da bebeğin cisimleri inceleme ve zihinsel gelişimi için oldukça önemlidir."

ANNELER, BUNLARI MUTLAKA YAPIN:
Bebeklerin gelişim süreçlerine destek olmak üzere annelere öneriler:
•   Bebeğinize hareket özgürlüğü tanıyın.
•   Bebeğinizi farklı hareketler denemesi için cesaretlendirin. Sırtüstü yatsın, otursun, yerçekimine karşı hareket etsin.
•   Dünyayı keşfetmeleri için oyuncakları dışında günlük hayattan farklı objeler de verin, mutfak kapları, kaşık, dergi gibi.
•   Bireyselliğine saygı duyun. Her bebek birbirinden farklıdır. Yeni becerileri farklı zamanlarda ve farklı şekillerde öğrenirler.
•   Bebeğinizin gelişiminin keyfine varın. Emme, emekleme, yürüme gibi hareketlerin hepsi muhteşem başarılar... Bebeğinizi kutlayın!

BEBEĞİNİZ HER GÜN BU HAREKETLERİ YAPIYOR:
•   Bir bebek 2 yaşına gelene dek yaklaşık 28 kilometre emekler, 900 kilometre yürür ve 5.760 kez düşer. Bunu kuş uçuşu uzaklıklara vuracak olursak bebeğin 2 yılda yaptığı yol Ankara ve Bingöl arasındaki mesafeye eşittir.

•   Emekleyen bebekler:
Zamanın yüzde 41’ini yerde geçirir.
Günde ortalama 187 metre emekler (3198 emekleme adımına eşittir).

•   Bebekler hayranlık uyandırıcıdır. Hareket etmek, dönmek, yuvarlanmak, oturmak, kalkmak ve yürümek için, sadece 1 yıl içinde yeni yetenekler geliştirirler.

•   Bebek konuşmaya başlamadan önce sosyal ve fiziksel çevresini araştırmak için hareketi bir iletişim aracı olarak kullanır.

•   Bebeğin yoğun motor hareketleri, hızla büyümesini de birlikte getirir. Yapılan egzersiz yağları kasa dönüştür ve kas yağdan daha ağırdır. Omurga doğru şeklini yavaş yavaş almaya başlar, ağırlık noktası değişir. Bütün bu çabalar sayesinde 10-18 aylık bebeklerin çoğu yardımsız yürümektedir.

•   Ellerin ve kolların arasında eşgüdüm sağlanması gerektiği için emeklemek (veya bir koltuğa tırmanmak) zihinsel açıdan da yorucu bir iştir.

•   Emekleyen bebekler:
Zamanın yüzde 41’ini yerde geçirir.
Günde ortalama 187 metre emekler (3198 emekleme adımına eşittir).

•   Ellerin ve kolların arasında eşgüdüm sağlanması gerektiği için emeklemek (veya bir koltuğa tırmanmak) zihinsel açıdan da yorucu bir iştir.

•   Her çocuk farklıdır ve kendine has bir tempoda gelişir. Bazı bebekler 10. ayda yürümeye başlarken, diğerleri 14. ayda yürümeye başlayabilir. Bazıları uzun süre emeklemekle yetinirken, diğerleri bu aşamayı atlayıp hemen yürümeye başlayabilir.

ANNELERE BEBEKLERİNİN DESTEKLEYEBİLECEKLERİ ÖNERİLER
•   Bebeğiniz, yaşamının ilk evrelerinde geliştikçe, hareketleri dünyayı keşfetme ve kendini ifade etme şekline dönüşür. Bebeğiniz hareketlendikçe yaratıcılığının arttığını ve yürümeyi öğrenme sırasında kendine özgü hareketlerinin ortaya çıkmaya başladığını görürsünüz.

•   Bebeğinizin kendi hareketlerini keşfetmesi erken yaştaki her türlü yenilik, bebeği meraklandıran, öğrenme isteği uyandıran farklı hareketler, sesler ve görüntüleri keşfetmesi ile teşvik edilebilir. İşte bu noktada, bebeğinizin yeni bir yuvarlanma, uzanma veya emekleme hareketini, hatta ufak bir dans figürünü gözlemleye hazırlıklı olun!

•   Çeşitli oyun, müzik ve hareketler vasıtasıyla bebeğinizin duyusal uyarım, keşif ve öğrenme içeren gelişimine katkıda bulunmanıza yardımcı olabilirsiniz.

•   Bu aktivite, sizler için çocuğunuzun kolları ve bacaklarını hareket ettirmesini sağlayacak bir ısınma fırsatı sunar. Bebeğiniz henüz yürümüyorsa, dizleriniz üzerinde durarak bebeğinizi önünüze yatırın, gülümsemeye ve onunla göz teması kurmaya özen gösterin.

•   Bebeğiniz yürüme evresinde ise, dizleriniz üzerinde durarak önünüzde ayakta duracak şekilde tutun.

•   Bebekler ses perdesi, tonu ve düzeyi değişen animasyonlu sesleri duymaya bayılırlar. Aktiviteleri daha eğlenceli ve çarpıcı bir hale getirmek için sesinizi kullanın.

•   Küçük çocuklar kendi kişilikleri, beğenileri ve beğenmedikleri ile kendilerine has özelliklere sahiptirler. Çocuğunuzun bazı aktiviteleri gerçekten sevmesi ve tam anlamıyla katılım göstermesi, diğer yandan bazı aktiviteleri yalnızca dışarıdan izlemeyi tercih etmesi doğal karşılanmalıdır.

•   Bir aktivite sonunda alkışlamak ve övgüde bulunmak suretiyle çocuğumuzun güven hissini ve kendine olan saygısını oluşturmuş oluruz.