Türkiye'nin en iyi ebeveyn sitesi
Türkiye'nin en iyi ebeveyn sitesi
Yazı Boyutu:

YENİDOĞAN YAZI DİZİSİ

BEBEĞİN İLK AYINDA TAKİP EDİLMESİ GEREKEN DURUMLAR

BEBEĞİN İLK AYINDA TAKİP EDİLMESİ GEREKEN DURUMLAR

Anneler ve babalar, yenidoğan döneminden başlayarak ilk 6 ay dikkat etmeniz gereken noktaları sizin için araştırdık.


Yenidoğanlar yakın mesafeyi görebilirler. Bu mesafe, yaklaşık olarak anne memesinden anne yüzüne kadar olan mesafe olarak tanımlanabilir. İnsan yüzlerine bakmayı tercih ederler. Bebek 1 aylık olduğunda annesine gülümsemeye başlar. Parlak renkli objeleri gözleriyle kısa süre takip ederler. İlginç bir ses duyduklarında başlarını o yöne çevirirler. Koku alabilirler ve annelerinin kokusunu tanıyabilirler. Kucağa alınmak, sarılmak hoşlarına gider.

Emme, yakalama, arama ve irkilme refleksleri gibi yenidoğan bebeğe özgü refleksleri vardır. Bu yenidoğan refleksleri, bebeğin yaşamını devam ettirmesi açısından önemlidir.

Fiziksel büyümeyi takip etmede boy, kilo ve baş çevresi ölçümleri kullanılır. Bu ölçümlerin ilk 6 ay boyunca her ay yapılması, yaş ve cinsiyetine uygun büyüme eğrilerine işaretlenmesi önemlidir. Bu nedenle her bebeğin doğumdan itibaren persantil eğrilerini ve aşı çizelgesini de içeren bir takip kitapçığı olmalıdır.


BINGILDAK
Yenidoğan bebeğin kafasının üzerinde bulunan yumuşak bölgelere bıngıldak denir. Bu yumuşak bölgeleri kafatası kemikleri arasındaki açıklıklar oluşturur ve başlıca iki büyük fonksiyonu vardır: Doğum eylemi sırasında kafatası kemiklerinin birbirine yaklaşmasını sağlayarak başın doğum kanalında ilerlemesini kolaylaştırmak ve beynin en hızlı büyüdüğü dönemde gerekli alanı yaratmak. Başın ön kısmında bulunan geniş bıngıldak 9-18 aylar arasında kapanırken başın arka tarafında bulunan küçük bıngıldak ise ilk 3 ay içinde kapanır. Üzeri beyin zarları ve kafatası derisiyle kaplı olduğundan dokunmakla ya da banyo sırasında zarar görmesi mümkün değildir. Bıngıldak bölgesine dokunmaktan korkmaya gerek yoktur.

Bebek oturur durumda tutulduğunda bıngıldağın belirgin derecede kabarık ya da çökük olması, önemli hastalık belirtisi olabilir. Bu durumda çocuk doktoruna danışılmalıdır.

PAMUKÇUK
Pamukçuk kandida türü mantarların yaptığı ağız içi enfeksiyonudur. Yenidoğan döneminde ve küçük bebeklerde sıkça görülür. Doğum kanalından da yenidoğana bulaşabilir. Dil üzerinde, damakta, dudak ve yanakların iç yüzlerinde, kesik süt görünümünde, beyaz ve kalın parçacıklar görülür. Karbonatlı su ya da ağız içine sürülen antifungal ilaçlarla tedavi edilir. Bazen emzirme sırasında annenin meme başınada bulaşarak ağrılı enfeksiyona yol açabilir ve anneye de tedavi vermek gerekir.

Anne sütü ile beslenen bebeklerin dillerinin üzeri beyaz renkte olabilir ve pamukçuk ile karıştırılabilir. Emin olunamazsa doktora gösterilmelidir.

PİŞİK
Bebeğin bez bölgesinde görülen tahriş ve döküntüye bebek bezi pişiği denir. Karnın alt bölgesi, popo, genital bölge ve kasık kıvrımlarını kapsayabilir. Cilt kırmızıdır, üzerinde küçük sivilce şeklinde kabarıklıklar olabilir. Kapalı olması nedeniyle iyi havalanmayan bu bölgenin çiş ve kakayla uzun süre temas etmesi ile oluşur. Eğer tedavi edilmezse, üzerine mantar ya da bakteri enfeksiyonu eklenebilir ve iyileşmesi zorlaşır.

Bebeği pişikten korumak için sık bez değiştirilmesi, her çiş ve kakadan sonra mümkünse ılık akar su altında popo ve genital bölgenin yıkanması ya da ılık su ve pamukla silinmesi, kurulanması, ıslak mendil kullanılmaması, kullanılacaksa da su bazlı olanlarının tercih edilmesi gerekir. Her bez değiştirmede poponun yaklaşık 5 dakika açık bırakılması da cildin havalanmasını ve kurumasını sağlayarak iyileştirmeyi hızlandırır. Her bez değiştirmede pişik önleyici kremler kullanarak da cildi kuru tutmak bebeği pişikten korumaya yardımcı olur.

Eğer bu tedbirlerle pişik 3 gün içinde düzelmiyorsa, doktora danışılmalıdır.

Anne sütü ile beslenen bebeklerde pişik daha az görülür. Ek besinlere başlandıktan sonra pişik daha sık oluşur. İshal ve antibiyotik kullanımı da pişik oluşumunu kolaylaştırır.

KONAK
Bebeklerin kafa derisinde oluşan kalın, sarı kabuklardır. Özellikle başın ön kısmında yoğun olmakla birlikte tüm kafa derisini de kaplayabilir. Bir hastalık belirtisi değildir, zamanla kendiliğinden düzelir. Ancak estetik olarak hoş görünmediğinden genelde birtakım uygulamalarla yok edilir. Konak bölgesine, bebe yağı, zeytin yağı veya vazelin sürülerek bir süre beklenir. Yumuşadıktan sonra bebe şampuanı ile yıkanarak durulanır. Kabuklar elle kaldırılmaya çalışılmamalıdır. Yumuşak bebek fırçası ya da tarağı ile taranabilir. Eğer konakla birlikte bebeğin vücudunun diğer bölgelerinde kırmızı, kabuksu alanlar varsa, “seboreik dermatit” denilen deri hastalığı olabilir. Bu durumda doktora danışılmalıdır.

SAÇ DÖKÜLMESİ
Yeni doğan bebeklerin hemen hepsinde doğumdan sonra saç dökülmesi görülür ve normal olduğu bilinir. Dökülmenin ardından yeni saçlar gelmeye başlar. Bebeklerde ilk 6 ay içinde görülen saç dökülmelerinden endişelenmeye gerek yoktur.

BEBEĞİN AİLE BİREYLERİ TARAFINDAN ÖPÜLMESİ SAKINCALI MI?
Yeni doğan bebeğin aile bireyleri tarafından sürekli öpülmesi doğru değildir. Bebek doğduğunda bağışıklık sistemi henüz gelişimini tamamlamamıştır ve bebek birçok enfeksiyona açıktır. Mikroplara karşı koruyan aşılarının tamamlanması için de en az 18 aya ihtiyacı vardır. Aile bireyleri hasta görünmediği halde, yenidoğan için çok tehlikeli olan herpes virüs enfeksiyonunu taşıyor olabilir ve kolayca bebeğe bulaştırabilir. Çok isteniyorsa, kıyafetlerinin üzerinden öpülmesine izin verilebilir.

GÖBEK BAKIMI
Göbek bağı genellikle 2 hafta içinde düşer, bazen bu süre 1 aya kadar uzayabilirse de 15 gün içinde düşmemişse doktora danışılmalıdır. Göbek bağının bakımı ile ilgili bilgi mutlaka hastaneden taburcu edilmeden ailelere verilmelidir. Genelde pansuman için yüzde 70 alkol önerilir. Göbek bakımında amaç, göbeğin kuru kalarak düşmesini kolaylaştırmak ve enfeksiyondan korumaktır. Hastaneden verilen antiseptik solüsyonla silinebilir. Göbek gazlı bez vs. ile sarılmamalı, açık kurumaya bırakılmalı, bez göbek düşene kadar kıvrılarak göbek altından bağlanmalı, bebek küvetinde yıkamak yerine sünger ya da ıslak bezle banyo yaptırılmalıdır.

Göbek bağının etrafında şişlik, kızarıklık, kötü kokulu akıntı enfeksiyon belirtisi olabilir, doktora danışılmalıdır. Yine göbek düşmeden önce ya da düştükten sonra taze kırmızı kan şeklinde kanama görülürse, hiç vakit kaybetmeden doktora başvurulmalıdır.

YENİDOĞAN SÜNNETİ
Sünnet için en uygun zaman konusunda kesin bir fikir birliği yoktur. Ancak yenidoğan döneminde sünnet yapılmasının birtakım avantajlarının olduğu söylenebilir. Bebek daha hastaneden taburcu edilmeden sünnet yapılması; sünnet sonrası bakımının bebek hemşireleri tarafından uygulanması, bu işlem için tekrar hastaneye yatmak zorunda kalmaması ve lokal anesteziyle (sadece pipi ucu uyuşturularak) yapılabilmesi nedeniyle tercih edilebilir. Erken sünnet yapılması idrar yolu enfeksiyonu sıklığını azaltır. Eğer ilk 2 yaş içinde sünnet yapılmamışsa, tıbbi bir zorunluluk olmadıkça, psikolojik sakıncaları nedeniyle 5 yaşından sonra bırakılması önerilir.

Sünnet olamamış bebeklerde sünnet derisi geriye çekilmeye çalısılmamalıdır. Özellikle ilk 2 yaş içinde sünnet derisinin geriye çekilmesi mümkün değildir. Zorlandığında zedelenir ve deri penis ucuna yapışır. Pipi ucunda darlık oluşur, tersine enfeksiyon riski artar.

GÖZYAŞI PINARI TIKANIKLIĞI
Gözyaşı kanalı tıkanıklığı, yaşamın ilk 3 ayında sıkça görülür. Gözde şeffaf akıntıya yol açar. Gözyaşı pınarına uygulanan masajla açılabildiği gibi zaman içinde kendiliğinden de düzelebilir. Eğer akıntı şeffaf değilse veya göz içinde kızarıklık varsa enfeksiyon eklenmiş olabilir. Bu durumda antibiyotikli göz damlaları kullanılır. Çapak ve akıntı kaynamış ılık su veya serum fizyolojikle içten dışa doğru silinir. Her iki göz için ayrı pamuk kullanılır. Anneler tıkalı gözyaşı pınarına doktorun gösterdiği şekilde masaj uygulayabilirler.

YAZ VE KIŞ AYLARINDA BEBEĞİN KIYAFET SEÇİMİ NASIL OLMALI?
Yenidoğan bebekte ter bezleri henüz gelişmediğinden terleme olmaz, bu nedenle aşırı sıcak ortamda ya da aşırı giydirdiklerinde rahatsız olarak ağlarlar. Bebek için 22-24 santigrat derece oda ısısı yeterlidir. Ev içinde yelek, hırka, çorap üstüne patik gibi uygulamalara gerek yoktur. Atlet, zıbın ya da body gibi ince bir kat üzerine pijama ya da tulum giydirmek yeterlidir. Ayaklara da çorap ya da patik giydirilir. Ancak prematüre doğan bebekler vücut ısılarını koruyamadıklarından bir kat daha fazla giydirilmeleri gerekir. Bebeklerin genellikle el ve ayakları soğuktur. Bebeğin üşüyüp üşümediğini anlamak için ensesinden kontrol edilmelidir. Ensesi sıcak ise üşümemiş demektir. Yeni doğan bebeğin asıl ısı kaybı başından olur, başlık giydirilebilir. Ancak gece bebeğin başı örtü ile örtülmemelidir. Bu, bebeğin havasız kalmasına ve boğulmasına yol açabilir.

Yazın sıcak aylarında bebeklerin tek kat giydirilmeleri yeterlidir. Hatta bebek çıplakken daha huzurlu ise buna da izin verilebilir. Ancak güneş ışınlarının zararlı etkilerinden korumak için dış ortamda asla çıplak bırakılmamalıdır. Yaz aylarında sık dokunmuş, ince pamuklu kıyafetler tercih edilmeli, geniş kenarlı şapka giydirilmeli ve daha büyük çocuklarda güneş gözlüğü de kullanılmalıdır.


 

BU YAZI DİZİSİNİN DİĞER BAŞLIKLARI İÇİN TIKLAYINIZ

DİZİ & ARAŞTIRMA BÖLÜMÜNÜN DİĞER KONULARI

Copyright 2007-2024 ® NETATÖLYE - Tüm hakları saklıdır. İzinsiz alıntı yapılamaz.