ÜYE OL | ŞİFREMİ UNUTTUM

1-7 Ekim Emzirme Haftası olarak kutlanıyor. Malum, bebekler için, ilk 6 ay sadece anne sütü, 6 aydan sonra ek gıdalara geçişle birlikte 9. aya kadar yine anne sütü ağırlıklı besleme, 9. aydan sonra ek gıdalar öne çıkmakla birlikte 2 yaşına kadar anne sütü vermeye devam edilmesi ideal bir beslenme şekli oluyor. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Kadir Tuğcu ile emzirme konusunda annelerin zihnini en çok meşgul eden sorulara cevap aradık.

“Anne sütü bebekler için en doğal ve üstün bir besindir. Anne sütünün anneye hiçbir zararlı yanı olmadığı gibi birçok yararları vardır. Maalesef yurdumuzda meme veren anneyi bu işten soğutmak için ellerinden geleni yapanlar var. Bilhassa uydurulmuş pek çok hurafe annenin yeterli meme vermesini önlüyor. Oysa, emzirmek gayet doğal bir hadise... Meme yerine mama verilmesi ise hiç  mantıklı değil. İnsanoğlu uzun çağlar boyunca annesi olmayan bir bebeğe başka bir yemek vermeyi aklına getirmemiş, hep ona bir sütanne bulunması yoluna gidilmiş” diyen Dr. Kadir Tuğcu’nun anne sütüyle ilgili görüşlerini öğrenmek üzere, röportajımıza buyurun.

- Her annenin bebeğine sütü yeter mi?
İnsan memesi inek memesi yapısında değildir, bu nedenle uzun süreli süt biriktirmez. Çocuk emmeye başladığı anda süt yapılır. Nasıl gözyaşı ağladığımız zaman akıyorsa, yani bir yerde toplanmıyorsa süt de böyledir. Süt hücrelerinden anında süt yapılır ve bebek emdikçe de gelir. Süt olayı tamamen psikolojiktir. Kadının yerli yersiz üzülüp sıkılmaması gerekir. Annenin sütü su içerek, uyuyarak ve yüksek moralle artar.

Annenin istekli ve niyetli olması da önemlidir. Annenin bebeğini emzirmek istemesi sütün oluşmasında büyük önem taşır. Bir kadının emzirebilmesi için doğurması bile şart değildir. Bir genç kız veya yaşlı bir kadın, örneğin anneanne veya babaanne bile bebeği emzirse bir süre sonra süt gelir. “Süt nine” lafı da buradan gelir. Çünkü beyinde ilgili hormonun salgılanmasıyla süt gelmeye başlar."

 

- Süt yapan ya da sütü arttıran yiyecek var mı?
Süt yapıcı gıda diye bir şey olmaz. Birçok anne, sütü artsın diye gereksiz yere tatlı ve komposto yiyerek kilo alıyor. Süt yapıcı diye annelere zorla içirdikleri veya yedirdikleri şeylere dikkat edin, hepsi susama isteği uyandıran maddelerdir. Anne, bunları yiyince bol bol su içme arzusu hisseder. Bol bol su içince de süt miktarı artar. Yani mesele helva, tatlı, soğan, pekmez veya komposto tüketmekte değil; bunları yedikten sonra hararetten dolayı içtiği sudadır.

 

- Sütün kalitesi annenin beslenmesine göre değişir mi?
Sütün kalitesi hiçbir zaman değişmez. İyi beslenen anne ile kötü beslenen anne arasında süt kalitesi açısından fark yoktur. İyi beslenen anne kendisine fayda sağlar, kötü beslenen annenin zararı da kendisinedir. Çünkü süt yapmak için belli miktarda mineral vücuttan alınır. Bu minarellerin vücutta az ya da çok olması, kalan miktarın anneye yetip yetmediği meselesine bakılmadan vücut aynı miktar minerali anneden süt için alır. Yani zarar anneye olur.

Ancak sütün kalitesi aylara göre değişir. İlk aylarda gelen süt farklıdır, 1 ay sonra, 2 ay sonrası için farklı tipleri yapılmıştır. Örneğin; prematüre doğum yapmış bir kadının sütü ancak prematüre bebeğe iyi gelir. Onların sütü normal doğum yapmış bir annenin sütünden çok farklıdır. Yoksa annenin yediği içtiği ile hiçbir ilgisi yoktur.

- Anneler genellikle, “Acaba bebeğim doydu mu?”  endişesi yaşıyorlar. Bebeğin doyup doymadığı nasıl anlaşlır?
Doyan çocuk, su içmesini sevmez, su verdiğiniz zaman iğrenir gibi yapar ve içmez.
Ayrıca, idrar sayısı günde 4’ten fazla olur. Üçüncüsü ise kakasının sarı hardal rengi ve cıvıktır. Bu özellikler varsa, çocuk doyuyor ve iyi besleniyor demektir. Az yiyen çocuk kestane kestane, top top sert kaka yapar. Fazla yedirilirse de yeşil renkte kaka yapar. Eskilerin dediği gibi yeşil kaka yapan çocuk, ayaklarını üşütmüş anlamına gelmez. İshal harici yeşil kaka yapan çocuk, ihtiyacından fazla yiyor demektir. Bu durumda ishal sancısı gibi bir hazımsızlık sancısı oluşur ve bebek ağlar.

- Anne sütüyle beslenen bebeğin su içmeye ihtiyacı var mı?
Anne sütüyle beslenen bir bebeğin, Afrika sıcağında bile su içmesine gerek yok. Ama siz çocuğu, üşüyecek diye çok giydirirseniz veya çocukta ishal durumu varsa suya ihtiyaç olabilir. Normal şartlarda anne sütüyle beslenen bir bebeğe su verildiğinde boşu boşuna onun süt emme kapasitesi düşmüş olur. Bebek süt yerine suyla karnını doldurmuş olur.

- Anneler emzirme sürelerini nasıl ayarlayabilirler?
Yeni doğan bir bebek genellikle bir memedeki sütün yarısını 3 dakikada, diğer yarısını da yorulduğu için 5 dakikada içer. Toplamda 8 dakikada bir memedeki sütü bitirir. Diğer yarısına da 10 dakika dersek arada bir gaz çıkardıktan sonra ikinci memeye geçersek bu çocuk için yeterlidir. Fakat zamanla anneler bir öğün bir göğüsten diğer öğün diğer göğüsten meme verebilir. Ama bu herkes için geçerli değildir. Anne ile bebeği arasında farklı zamanlamalar oluşabilir. Her anne ile bebeği kendine özgü süreler oluşturabilir, ama orkestra şefi bebek olmalıdır.

- Anne sütü alan bir bebek ne kadar kilo almalıdır?
Bebeklerin kilolarını tablolarla sınırlandırmak doğru olmaz. Çünkü her bebeğin kilosu, doğum kilosu ve beslenmesi ölçüsünde farklılıklar gösterir. Bu nedenle kilo aldığını anlamak için şu yöntem uygulanır. Yeni doğan bebekler doğduktan sonra günde 30 veya 50 gram alırlar.

 

- Süt veren annenin yememesi gereken yiyecekler var mı?
Böyle bir sınırlamaya gerek yok. Fakat bazı bebekler, eğer annesi tenini kokutacak şekilde pastırma, çiğ soğan, çemen, sarmısak türü şeyler yerse, bu durumdan rahatsız olabiliyor. Böyle durumlarda çocuk memeyi reddedebiliyor. Buna dikkat edilebilir.

- Bebeği emzirmeye ne zaman son verilmeli?
Doğa çocukları 2 yıl meme emecek şekilde yaratmıştır. O yüzden de ağız adalelerinin çalışması meme emmeye yönelik hareketler yapmaya müsaittir. Bunların çiğneme hareketine başlaması çocuğun kendi kabiliyetidir. Ancak genellikle bizim önerimiz 6. aydan sonra katı gıdalara başlanmasıdır. Bu da sulu yemeklerle olur. Ondan sonra yavaş yavaş koyuluk miktarı arttırılır. Annenin sütünün miktarına bağlı olarak anne bebeği 2 sene bile emzirebilir.

 

- İki yaşına kadar anne sütü almanın çocuğa yararı var mı?
Tabii ki var. Süt süttür ama miktar olarak yetmez. Hastalarım arasında sadece iki anne, başka hiçbir şey vermeden çocuğunu 2 yıl anne sütüyle beslemeyi başardı.

 

ANNE SÜTÜ DEYİNCE... - Hayatın ilk 4 ile 6 aylık döneminde tek başına anne sütü en yararlı besindir. - Bebekler, doğumdan sonra mümkün olan en kısa zamanda emzirilmeye başlanmalıdır.        - Gerçekte her anne emzirebilir. - Bebeğin ihtiyacı olan yeterli sütün temini için sık emzirilmesi gereklidir. - Biberonla beslenme ciddi hastalıklara ve ölümlere sebep olur. - Emzirme bebeğin 2. yaşına, hatta mümkünse daha uzun süreli olmalıdır.

 

ANNE SÜTÜNÜN FAYDALARI - Bebek faydalanır, en uygun besini iyi sıcaklıkta alır. - Anne faydalanır. Meme kanserinden ruh sağlığına kadar pek çok hususta faydalıdır. - Baba faydalanır. Mama fiyatları bütçe için ciddi bir harcamadır. - Devlet faydalanır. Yıllık döviz giderimiz ne kadardır, tahmin edin! - Çevre faydalanır. Mama verildiğinde çevre kirliliği artar, zira temiz su israf edilir, ısı kaynakları israf edilir ve en mühimi çevreye deterjan ve kimyasal maddeler salınır.

KİMLER BEBEĞİNİ EMZİREMEZ? Sütüne zararlı maddelerin geçme riski olanlar bebeğini emziremez. Örneğin, sigara içenler... Sigaranın şimdiye dek ispatlanmış tek kusuru anne sütündeki yağ oranlarını bozması. Onun dışında büyük bir zararına rastlanmamış ama sigara içmek hem anne hem de çocuk sağlığı açısından hoş değil. İkinci önemli konu uyuşturucu maddelerdir. Uyuşturucu kullanan annelerin çocuklarını emzirmesi sakıncalıdır. Üçüncüsü de AIDS. HIV, süt aracılığıyla anneden çocuğa geçebilir. Bu durumdan sakınmak için anne çocuğunu emzirmezse, bu kez de çocuk anne sütü almadığı için bağışıklık sistemi daha da zayıf olacaktır ve AIDS virüsünü aldığında vücudun bununla savaşma ihtimali daha da düşecektir ve çocuk başka hastalıklara da yakalanacaktır. Yani çocuk AIDS'ten kurtulsun derken basit bir enfeksiyondan hayatını kaybedebilir. Ayrıca kızamıkçık, Hepatit B ve herpes virüsleri de sütle anneden bebeğe geçebilir. Bu nedele bu hastalıkları taşıyanların emzirmemesi gerekir. Yalnız Hepatit B hastalığı zaten anne çocuğunu doğururken çocuğa geçtiği için, süt vermesinin de bir önemi kalmaz, yani mikrop nasıl olsa çocuğa geçmiştir.