Çocuklarımız bizim en değerli varlıklarımız... Onlar soyumuzu geleceğe taşıyarak bizim daha da gelişmiş ve sağlıklı toplumlar kurabilmemiz için üzerlerine itina ile titrememiz gereken bebeklerimiz... Onların hatta torunlarımızın sağlıklı ve mutlu bir geleceğe ve hayata sahip olmaları için dikkat edilmesi gereken en önemli hususlardan biri ise beslenme...
Günümüzde çocuklar ve gençler biyolojik ve psikososyal pek çok sağlık sorunu ile karşı karşıyadır. Bunların en başında ise sağlıksız, yetersiz ve dengesiz beslenme alışkanlığı ve buna bağlı olarak gelişen hastalıklar ilk sırada yer almaktadır. Çocuklar önceki yıllara göre daha fazla hayvansal gıdalar, yağlı ve şekerli yiyecekler, fast food tüketirken; daha az lifli yiyecekler, daha az sebze meyve ve kurubaklagil tüketmekte; özellikle demir ve kalsiyumdan fakir beslenmektedirler. Ayrıca yanlış beslenme alışkanlıkları ile beraber hareketsiz yaşam süren, boş zamanlarını bilgisayar veya televizyon karşısında yüksek kalorili yiyecekler atıştırarak geçiren, spor ve egzersize yer vermeyen çocuklarda şişmanlık ve buna bağlı olarak gelişen kronik rahatsızlıklar yüksek oranda görülmektedir. Son zamanlarda yapılan araştırmalar çocukluk ve gençlik çağında oluşan şişmanlığın çeşitli sağlık sorunlarının doğrudan ya da dolaylı nedeni olarak gösterilmektedir. Araştırmalarda şişman çocukların yüzde 30’unun ise şişman yetişkinler olduğu rapor edilmiştir. Genel olarak erişkin şişmanların yaklaşık yüzde 66’sının şişmanlık başlama yaşının 5-6 yaş olduğu hatta erişkin yaş şişmanlığın sorumlusunun 2 yaş üzeri şişmanlık olduğu vurgulanmaktadır. Pek çok kronik rahatsızlığın (Tip I diyabet, kalp rahatsızlıkları, kanser vb.) ilk adımı olan obezite ise çocuklarımızı bu denli tehdit etmekteyken bizim bu konuda çok hassas olmamız gerekiyor.
Çocuklarda sağlıklı beslenmenin genel ilkeleri besinlerde çeşitliliğin sağlanması, yağ ve şekerin sınırlandırılması, liften zengin besinlere yer verilmesi, vitamin ve minerallerin yeterli düzeyde alınması ve sağlıklı vücut ağırlığının korunması ilkelerine dayanır. Çocukların almaları gereken besinler anne ve babalarınınki ile aynıdır ama büyüme ve gelişmelerinin sağlanması için miktarları farklıdır.
ANNELERE PÜF NOKTALAR
• Çocuk, düzenli öğün yemeye alıştırılmalıdır.
• Günlük beslenmesinde tüm besin gruplarına yer verilmelidir.
• Su içme alışkanlığı kazandırılmalı, hazır meyve suları ya da kolalı içecekler gibi meşrubatlardan uzak tutulmalıdır.
• Yemek, ödül olarak kullanılmamalıdır.
• Yeme konusunda çocuğa baskı yapılmamalıdır.
• Öğünler dışında abur-cubur olarak adlandırılan yağlı, şekerli ve fastfood tarzı gıdaların tüketimi önlenmeli ve çocuk bunları tüketmeye alıştırılmalıdır.
• Ara öğünlerinde süt+meyve, ya da ekmek+peynir+domates gibi sağlıklı gıdalardan oluşan öğünler oluşturulmalıdır.
• Hamburger yerine yağsız tost veya peynirli sandöviç tüketmesi sağlanmalıdır.
• Simit ve ayran da hem ekonomik hem de hamburgerden sağlıklı bir öğündür.
• Yavaş yavaş değişik besinler tattırılmalı ve sağlıklı-sağlıksız gıda ayırımı öğretilmelidir.
• Sabahları kahvaltı yapmak istemiyorsa evden çıkmadan hiç değilse 1 bardak süt + 1 elma’dan oluşan bir kahvaltı yapması sağlanmalıdır.
• Çocuğun, yaşına ve beğenisine uygun bir egzersiz programına katılması sağlanmalıdır.
• “Tombul” çocuğun sağlıklı çocuk olmadığı yetişkinlerce kabul edilmelidir.
SAĞLIKLI ALIŞKANLIKLAR TESTİ
Sağlıklı beslenme alışkanlıklarına sahip olup olmadığınızı aşağıdaki sorular sayesinde test edebilir, kendinizi tartabilirsiniz. Böylece beslenme bilincinizin ne kadar doğru olduğunu ve çocuklarınıza ne kadar doğru bilgi aktardığınız konusunda bir tahmin oluşturablirsiniz.
Sorulara evet, hayır ve bazen cevaplarından birini verin. Cevaplarınızı bir yere not edin ve testin sonundaki hesaplama ile ortaya çıkan 3 gruptan hangisi olduğunuzu bulun.
Siz ve aileniz:
- Öğünleri düzenli olarak evde planlıyor musunuz?
- Günde en az bir kere evde beraber bir öğün tüketiyor musunuz?
- Ara öğünleri planlıyor musunuz?
- Her bireyin ihtiyacına göre porsiyon miktarlarını belirliyor musunuz?
- Her gün 3 öğün tüketiyor musunuz?
- Yemek zamanlarını eğlenceli hale getirmeye çalışıyor musunuz?
- Herkesin tabağındaki her şeyi silip süpürmesinden sakınıyor musunuz?
- Yemek süresini 15 dakikadan fazla mı tutuyorsunuz?
- Sadece evin buna ayrılmış bölümlerinde mi yemek yiyorsunuz?
- Yemekleri ceza veya ödül olarak kullanıyor musunuz?
- Hep beraber haftada 1 veya 2 kez eğlenceli bir fiziksel aktivite yapabiliyor musunuz?
EVET= 2 puan
BAZEN= 1 puan
HAYIR= 0 puan
Eğer skorunuz:
20-22 arasında ise; aileniz doğru yolda ilerliyor demektir.
13-19 arasında ise; aileniz iyi bir durumda, fakat hayır dediğiniz kısımlar üzerine odaklanmalısınız.
12 ve altı ise; durumunuzu gözden geçirmelisiniz demektir.
