Türkiye'nin en iyi ebeveyn sitesi
Türkiye'nin en iyi ebeveyn sitesi
BEYNİ ANLAMAK
Prof. Dr.  SERAP UYSAL
Çocuk Sağ. ve Has. Uzm. / Çocuk Nörolojisi Uzm.
Yazı Boyutu:
0-6 yaş uyku ve bozuklukları

Uykuyu  çevreyle bilinçli iletişimin , organizmanın fizyolojik ihtiyacı sonucu istemli olarak kesilmesi hali olarak tanımlamak mümkündür.

Süresi ve düzenliliği yetersiz uykular sonucunda, çocukların  günlük işlevlerinde yetersizlik vardır.

Durgunluk veya huzursuzluk, algılama güçlükleri, beslenme sorunu, duygu durum bozuklukları en sık karşılaşılan sorunlardandır.

Özellikle son 50 yılda, tıbbi teknolojinin yardımıyla  uykunun özellikleri ile ilgili önemli araştırmalar yapılmış ve önemli bilgiler elde edilmiştir.

UYKUDA NELER OLUYOR?
Fizyolojik, endokrinolojik (hormonal) ve nörolojik değişiklikler yaşanıyor.
Uykunun fizyolojik özellikleri, uykunun süresi ve verimi ile ilgili durumlardır.Yeni doğmuş bir bebek günün 16-20 saatini uykuda geçirir. Gündüz ve gece farkı yoktur.6 aylıktan itibaren gece ve gündüz farkı belirgin hale gelir. Gece uyku süresi uzundur. 2 yaşından itibaren uyku süresinde belirgin azalma vardır. 4-5 yaşından itibaren gündüz uyku ihtiyacı ortadan kalkar.

UYKUDA NÖROLOJİK DEĞİŞİMLER NELERDİR?
Beyin, uyku sırasında farklı bir biliç düzeyine geçer. Bu nöronların elektriksel özelliklerinin değişimi anlamına gelir. İki tip uyku sırasında gidiş-gelişler olur.

1-REM (Hızlı göz hareketlerinin yaşandığı paradoksal uyku)

2-Non- REM

REM uykunun görülen evresidir.

Uykunun diğer evreleri arasına serpeştirimiş olarak yaşanır. Hızlı göz hareketleri, huzursuzluk vardır, ancak kaslar hareket etmez.

REM uyku süresi bebeklerde en fazladır, yaşla giderek azalır. REM uykusunun bebeklerde özel işlevi olduğuna inanılır. REM uykusu bebeklerde sinir hücresi yani nöronların olgunlaşmasına katkıda bulunur.

UYKUDA HORMONAL DEĞİŞİKLİKLER NELERDİR?
Uyanıkken yüksek düzeyde olan kortizon ve adrenalin seviyeleri düşer. Hücrelerimizin büyüme ve yenilenmesi anlamında çok önemli olan büyüme hormonu uykuda salgılanır. Kranlıkta melatonin salgılanır ve uykunun devamlılığını sağlamada önemli bir maddedir.

ÇOCUKLARDA UYKU BOZUKLUKLARI SIK MIDIR?
Tıbben sağlıklı çocuklar arasında yüzde 20-30 oranında rastlanır. Ailelerin doktora başvuru şikayetlerinden ve çocuklarının uyku düzenleri hakkında elde edilen veriler doğrultusunda belirlenmiş rakamlardır. Oldukça sık görülen bir sorun gibi görünmektedir.

UYKU BOZUKLUKLARININ BELİRTİLERİ NASIL OLUR?
Üç şekilde gözlenir:
1-Güçlükle uykuya dalarlar veya uykuyu başlatamazlar.
2-Uykuyu devam ettirmede sorun yaşanır. Uyku sırasında aşırı hareketlenmeler, huzursuzluk, ağlama, uykuda konuşma, bacak krampları gibi davranışlarla şekillenir. 
Uyku-uyanıklık arasında geçiş bozuklukları vardır.
3-Gündüz uyuklamaları: Uyku süresi veya verimi yetersizse gündüz uyuklamalar başlar.

UYKU BOZUKLUKLARININ NEDENLERİ NELER OLABİLİR?
En sık görülen nedenlerin başında solunum ile ilgili problemler gelir.
Prematüre yani erken doğmuş bebeklerde ve normal yenidoğanlarda  10 saniye veya daha üzerinde apne denilen soluk tutmalar olabilir.

Büyük çocuklarda bademcik ve geniz eti hava yolu daralmasına sonuçta gürültülü solunum ve horlamaya neden olacaktır. Uyku sık olarak kesintiye uğrar.

UYKUYA DALMA VE GECE UYANMALARINA NELER ETKİLİ OLABİLİR?
Anne-baba desteğine  (yani sallanma, kucağa alma, beslenme gibi) sıkça ihtiyaç oluşması veya oyuncak ya da müzik gibi etkinliklere alıştırılması halinde çocuk her uyanma anında da bunları mutlaka isteyecektir.

OKUL ÖNCESİ VE OKUL ÇAĞINDANASIL SORUNLAR OLABİLİR?
Daha çok kaygı, stres, ve korkular uyku bozukluğuna yol açar.

UYKU TERÖRÜ NEDİR?
1 yaştan sonra görülen , uykuya daldıktan sonraki saatler içinde gözlenen  gürültülü bir tablodur. Çocuk uyanık gibi olmasına rağmen çevresini tanımaz, aşırı huzursuzluk ve ağlama vardır. Sonlandıktan sonra çocuk tarafından hatırlanmaz

GECE KABUSU NEDİR?
3-6 yaş arasında ortaya çıkar.Uykunun geç dönemlerinde ortaya çıkar.Yönelim tamdır ve çocuk tarafından hatırlanır.

HANGİ TIBBİ SORUNLAR UYKUNUN BOZULMASINA YOL AÇAR?
- Uyku ilişkili epilepsiler
- Uyku ilişkili başağrısı
- Zihinsel gelişim bozukluğu olanlar
- Serebral palsi
- Astım hastalığı
- Gastro-özefagial reflü

UYKU BOZUKLUĞU OLAN ÇOCUKLARIN GÜNLÜK AKTİVİTELERİ NASIL ETKİLENİR?
Özellikle dikkat eksikliği, okul performanslarında düşme, algılama güçlüğü, iletişim sorunları sıklıkla görülür.


Copyright 2007-2024 ® NETATÖLYE - Tüm hakları saklıdır. İzinsiz alıntı yapılamaz.