ÜYE OL | ŞİFREMİ UNUTTUM

Yenidoğanlarla ilgili annelerin kafasını kurcalayan pek çok soru var. Özellikle ilk kez anne olanlar, bebeklerinin tepkilerini değerlendirmekte zorlanabilirler. Yenidoğan Uzmanı Prof. Dr. İlknur Kılıç yenidoğanlarla ilgili annelerin en çok merak ettiği sorulara cevap verdi.

YENİDOĞAN KİME DENİR?
Yenidoğan dönemi hayatın ilk 28 gününü kapsayan dönemdir. 37 gebelik haftasından daha küçük doğan bebeklere prematüre bebek denir. 36-37 gebelik haftasında doğan bebekler sınırda prematür bebeklerdir.

DÜŞÜK DOĞUM AĞIRLIKLI BEBEK, HANGİ BEBEKLERE DENİR?
Gebelik haftasına bakmaksızın 2500 gramın altında doğan bebeklere düşük doğum ağırlıklı bebek denir. Bu bebeklerin hepsi prematüre değildir. Zamanında doğup 2500 gramın altında olan bebeklerin neden düşük doğum ağırlıklı olduğu araştırılmalıdır. Bu bebeklerde kan şekeri takibi yapılmalıdır. Yağ depoları ve glikojen depoları az olduğu için hipoglisemi sık görülür. Sarılık oluşma riski de daha fazladır.

YENİDOĞAN SARILIĞI NE SIKLIKTA GÖRÜLÜR?
Zamanında doğan bebeklerin yüzde 60’ında, prematüre doğan bebeklerin yüzde 80’inde yenidoğan sarılığı görülür. Sarılık önce bebeklerin gözlerinin beyazında ve yüzünde başlar, aşağıya doğru yayılır. Karın kısmına doğru ilerlemişse sarılığın arttığı düşünülmelidir. Gözle yanılmalar olabileceğinden sarılık durumunu anlamak için kanda bilirubin düzeyine bakılır.

SARILIK ZARARLI MIDIR?
Sarılığı oluşturan bilirubinin az miktarı, bilirubin antioksidan olduğu için faydalıdır. Yenidoğan bebeklerde antioksidan maddeler az olduğu için bazı akciğer, beyin, bağırsak hastalıklarının önlenmesini sağlar. Ancak çok yükseldiğinde kan beyin bariyerini geçerek beyin hücrelerine zarar verebilir, kernikterus dediğimiz beyin hasarına yol açar.

BİLİRUBİNİN HANGİ DÜZEYLERİ TEHLİKELİDİR?
Bunun için Amerikan Pediatri Akademisi'nin kriterlerini kullanıyoruz. Bu kriterlerde kritik bilirubin düzeyleri bebeğin doğum ağırlığına ve kaç günlük oluşuna göre değişmektedir. Örnek vermek gerekirse 2500 gramın üstünde 3 günlükten büyük bebeklerde bilirubin değeri 17 mg/dl’nin üstünde ise fototerapi başlanmalıdır.

SARILIĞIN TEDAVİSİ NASIL OLMALIDIR?
Bilirubin düzeyi fototerapi düzeyine ulaşmışsa fototerapi denilen özel bir ışık tedavisi başlanır. Bu tedavi ile bilirubin suda eriyen forma dönüşür, idrar ve gaita ile atılabilir hale gelir. Kan grubu uygunsuzlukları varsa ve bilirubin yüksekliği kan değiştirme sınırına yaklaşmışsa IVIG verilebilir. Tüm tedavilere karşı bilirubin çok yükselmişse kan değişimi yapılır. Bebeğin iyi beslenmesi gaita ile uzaklaşan bilirubin miktarının artıracağından bilirubinin düşmesine yardımcı olur.

BEBEĞİN YETERLİ BESLENDİĞİ NASIL ANLAŞILIR?
Bebeğin günde 25 - 30 gram alması bize iyi beslendiğini gösterir. Bebekler ilk günlerde yüzde 5-10 kilo kaybedebilirler. Bundan daha fazla kilo kaybı değerlendirilmelidir. Çok ağlama veya çok uyuma beslenme kriteri değildir.

YENİDOĞAN BEBEĞİN BULUNDUĞU ORTAMIN ISISI NASIL OLMALIDIR?
Yenidoğan bebeğin bulunduğu ortamın ısısı 22-23 derece olmadır. 24 dereceden fazla ısı bebeğin aktivitesinin azalmasına, çok uyumasına ve emmemesine neden olur.

BEBEKLERİN HAPŞIRMASI SOĞUK ALGINLIĞINI GÖSTERİR Mİ?
Bütün bebekler hapşırır, bunun nedeni burun mukozalarının çok hassas oluşudur. Kıyafetlerinde uçuşan toz zerrecikleri bile hapşırma yapar. Bebeğin ateşi, nezlesi, öksürüğü yoksa sadece izlenmelidir.

BEBEKLER NEDEN SIK HIÇKIRIRIR?
Bebeklerin beslenmeleri sırasında veya sonrasında diyafragma irrite olur, kasılır ve hıçkırık refleksi oluşur. Yutkunma ile azalır, bu nedenle hıçkıran bebeklerin annelerine tekrar emzirmeleri önerilir.

YENİDOĞAN BEBEĞİN GÖBEK BAKIMI NASIL OLMALIDIR?
Göbek kuru ve temiz tutulmalıdır. Göbek bakımı için yüzde 70’lik alkol kullanılabilir. İyotlu solüsyonlar tiroid hormon düzeylerinde değişiklik yapabileceğinden kullanılmamalıdır. Bebeğin göbek düşene kadar yıkanmaması göbeğin kuru kalıp düşmesini kolaylaştırır. Bebek bu dönemde kaynatılıp ılıtılmış su ile silinmelidir.

BEBEKLE UÇAK YOLCULUĞU YAPILABİLİR Mİ?
Bebekle uçak yolculuğu yapılabilir. Uçak kalkarken ve inerken bebeğin emzirilmesi kulak basıncının dengelenmesini sağlar, bebeğin kulağının ağrımasını engeller.