Çocuk Sağlığı ve Çocuk Endokrinoloji Uzmanı
Düşük doğum ağırlıklı bebek, gebelik süresine göre düşük olan bir kilo ile doğmuş bebektir. Anne, plasenta ve fetusun problemsiz olduğu, 40 haftalık gebelik sonrası dünyaya gelen bebeğin ölçümlerinde; 50 cm boy, 3250 gr ağırlık, 35 cm baş çevresi mevcuttur. Doğum ağırlığı kız bebeklerde 3150 , erkek bebeklerde ise 3500 grama doğru eğilim gösterir. Düşük ağırlık bebeğin rahimdeki gelişiminin zayıf olduğunu gösterir.
Zamanında doğan bir bebek için düşük doğum ağırlığı sınırı 2500 gr altıdır. Büyümede ağırlık daha çok kullanılsa da doğru ölçülen boy da dikkate alınmalıdır. Bu nedenle bebeklerin bir kısmı ağırlık, bir kısmı boy, bir kısmı da hem boy hem ağırlık yönünden düşük doğum ağırlığı grubuna alınabilmektedir.
Anne karnında ultrason kullanımının ve bilgi birikiminin artmasıyla birlikte prenatal büyüme izlemi yapılmaktadır. En az 15 gün arayla yapılan iki ultrasonografi incelemesiyle büyüme duraklaması saptanırsa, intrauterin “büyüme geriliği” tanımı kullanılır. Bu nedenle doğumdan sonra yapılan ölçümlerle tanımlanan bebeklere “düşük doğum ağırlıklı bebek” adı verilir. İkizler birlikte veya eşinden bağımsız olarak düşük doğum ağırlıklı olabilir.
DÜŞÜK DOĞUM AĞIRLIĞI NEDENLERİ:
a) Anneye bağlı nedenler: Hipertansiyon, kronik hastalıklar, kalp ve akciğer problemleri, uterus anormaliteleri, annenin de küçük doğması, alkol, sigara, ilaç kullanımı, yüksek bölgelerde yaşama, düşük sosyo-ekeonomik düzey, daha öncede prematür veya düşük ağırlıklı bebek doğurma, anne yaşının küçük olması, iki gebelik arasının 3 yıldan az olması, gebeliği istememe, günlük besin alımının yüzde 70 altına inmesi.
b) Plasentaya bağlı nedenler: Anormal yerleşim, plasental kan akımı azalması, plasental tümörler, plasentanın hormonal fonksiyonlarında farklılıklar.
c) Fetusa bağlı nedenler: Kromozom hastalıkları, metabolik hastalıklar, büyüme geriliği ile seyreden sendromlar, konjenital enfeksiyonlar, kalp, gastrointestinal, genitoüriner ve iskelet malformasyonları.
SİLVER RUSSEL SENDROMU
Düşük doğum ağırlıklı olan bebeklerde rastlanılan bir durum, Silver Russel sendromu olarak adlandırılan düşük doğum ağırlığı ve boy kısalığı ile karakterize bir hastalıktır. Silver Russel sendromlu hastalarda aşağıdaki belirtiler mevcuttur;
- İlk aylarda beslenme sorunları
- Aşırı terleme ve soluk cilt
- Düşük kan şekeri
- Küçük ağız, sivri çene ve üçgen yüz
- Aşağıya doğru ağız
- Gözlerin beyaz kısmında hafif mavilik
- Her iki el küçük parmağında kısa ve içe doğru eğrilik.
Silver Russel sendromlu ve düşük doğum ağırlıklı bebeklerin yaklaşık dörtte biri 3-4 yaşa kadar büyümede yakalama gösteremezler. Bunun nedeni yaşamlarının ilk senesindeki beslenme sorunlarıdır. Bu çocuklarda ergenlik normal zamanda başlar, ancak bazen erken ergenlik de görülebilir. Ergenlikteki büyüme atılımı beklenenden daha az olabilir ve erişkin boy beklenenden kısa olur.
Düşük doğum ağırlıklı bebeklerde hayatın ilk aylarında sık görülen bir sorun zayıflık ve kilo alamamafır. Beslenme zorluğu vardır ve yağ depoları zayıftır. Kan şekeri seviyeleri düşebilir. Aldıkları kalorinin iyi ayarlanması gerekir. Az miktarda besin aldıklarında kanda şeker seviyesi düşer ve terleme, yorgunluk ve sinirlilik göze çarpar. Genelde bu sorun çocuğun yaşı ilerledikçe düzelir. Düşük doğum ağırlıklı bebekler, beslenmeye karşı son derece ilgisizdirler ve genelde katı yemeği reddederler.
BOY KISALIĞI İÇİN NE YAPILIR?
4 yaşına kadar akranlarını yakalamamış olan düşük doğum ağırlıklı bebeklerin bazılarında büyüme hormonu salgılanmasında anormallikler vardır. Bazılarında da büyüme hormonuna karşı kemiklerde hafif direnç oluşumu gözlenir. Avrupa’nın birçok ülkesinde akranlarını yakalayamamış düşük doğum ağırlıklı çocuklara büyüme hormonu tedavisi başlanmaktadır. Ülkemizde de büyüme hormonu kullanımı mevcuttur. Bu tedavi ile bazı çocuklarda büyüme hızlanabilir ve kas gücü artar.
SAĞLIKLI BEBEK DOĞURMAK İÇİN ÖNLEMLER NELERDİR?
- Evlenme yaşının, gebelikler arası sürenin normal olması,
- Akraba evliliğinden kaçınılması,
- Gebelikte sigara, alkol, ilaç kullanılmaması, yeterli ve dengeli beslenilmesi,
- Doğum öncesi kontrollerin yaptırılması,
- Doğumun sağlık merkezlerinde yapılması,
- Yenidoğan döneminde yakın kontrol altında tutulması önemlidir.
