DEHB (Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu) çocuklarda yüzde 8-10 görülme sıklığıyla en yaygın görülen davranışsal bozukluktur. Ve…
DEHB Erkek çocuklarında kız çocuklarına oranla 4 kat fazla sıklıkla karşımıza çıkar. Dikkati kısa süre toplayabilme, algıda esnekliğin azalması, hiperaktivite ( aşırı hareketlilik), saldırganlık eğilimi, dinlemede, yönerge almada, görev tamamlamada ve sosyalleşmede güçlük şeklindeki birçok belirti ile görülebilmektedir.
DEHB olan çocuklarda dişler ile ilgili rastlanan problemler kullanılan ilaca bağlı olarak ya da çocukların aşırı hareketliliğinden dolayı ailelerin diş temizliğini yeterince yapamamalarından dolayı ortaya çıkabiliyor.
Bu döngüyü özetleyecek olursak: Konsantrasyon ve dikkat yetersizliği --> Yetersiz ağız hijyeni --> Çürük oluşma riskinin artması…
İLAÇLARIN YAN ETKİLERİ:
Bununla birlikte, günümüzde DEHB tedavisinde yaygınlıkla kullanılan ilaçların hemen hepsinin ağız içerisinde görülen yan etkileri vardır. Bu yan etkiler:
Ağız kuruluğu (Xerostomia),
Basit Dişeti iltihabı (Gingivitis),
Yutkunma zorluğu, yutkunamama (Disfaji),
Dil ve ağız içi doku iltihabı ve ödemi,
Diş gıcırdatma gibi çok çeşitli şekillerde ortaya çıkabilmektedir.
DEHB’Lİ ÇOCUĞA DİŞ HEKİMİN YAKLAŞIMI NASIL OLMALI?
Hiperaktif çocuklar ayrıca hareketliliklerinden dolayı yaşıtlarına kıyasla diş travmalarına daha fazla maruz kalmaktadırlar.
Peki, DEHB olan bir çocukta ailenin ve dişhekiminin yaklaşımı nasıl olmalı?
Öncelikle zaten her çocukta önerdiğimiz düzenli dişhekimi ziyaretlerini bir kez daha belirtmekte fayda var. DEHB tanısı konulan bir çocukta öncelikle ağız hijyeninin, ağız bakımının aile tarafından iyi bir şekilde sağlandığından emin olunmalıdır. Dişhekimi ziyareti bu bakım konusunda aileyi bilgilendirici ve çocuğun genel ağız-diş durumunun ortaya konulması açısından önemlidir. Her şeyden önce koruyucu, çürük oluşumunu engellemeye yönelik uygulamalar (fluor, fissür örtücü gibi) yapılmalıdır.
İlaçların yan etkisi olarak ortaya çıkabilecek ağız kuruluğu ve ağız dokularında oluşabilecek iltihabi değişikliklere karşı aile bilgilendirilmelidir. Eğer çocukta çürük dişler var ise uygun bir yöntemle tedavisi yapılmalıdır.
Dişhekimi randevuları çocuğun daha sakin ve konsantrasyonunun daha yüksek olduğu sabah veya erken öğlen saatlerine ayarlanmalıdır.
Çocuğa yapılacak işlem ve aletler kısa ve net bir şekilde anlatılmalıdır.
Çocuğa yapılacak işlem sırasında ondan nasıl bir davranış beklendiği anlatılmalıdır.
Olumlu davranışları minik hediyelerle ödüllendirilmelidir.
Aile ve dişhekimi birlikte konuşarak çocuk için uygun bir davranış yönlendirmesi yöntemi belirleyebilir.
Eğer çocuk koltukta konsantre olamıyor ve tedaviye izin vermiyorsa, sedasyon ya da genel anestezi gibi diğer tedavi seçenekleri hekimin yönlendirmesi ile değerlendirilebilir.
KAYNAKLAR:
1.NIH Institute for Attention Deficit Hyperactivity Disorder
2. Bimstein, E., Wilson, J., Guelmann, M., Primosch, R. (2008) Oral characteristics of children with attention-deficit hyperactivity disorder. Special Care Dentistry, 28(3): 107-110
3. Clinical practice guideline: Diagnosis and Evaluation of the child with attention-deficit/hyperactivity disorder. American Academy of Pediatrics. Pediatrics 2000; 105:1158-1170.
