(Pnömoni, Bronşit ve Bronşiolit)
Alt solunum yolu enfeksiyonları pnömoni, bronşit ve bronşioliti kapsamaktadır. Bu hastalık tabloları birbiri ile karışmakta ve çoğu zaman ayrı hastanın farklı kurumlarda farklı tanı aldığı görülmektedir. Hastalık tablosunun benzer özellikler göstermesi tanıda zorluklara neden olmaktadır. Bu yazımda, alt solunum yolları enfeksiyonlarının özelliklerini özetlemeye çalışarak, tanı ve korumanın önemine değinmek istiyorum.
Pnömoni, akciğerlerin enfeksiyonu olup, virüs, bakteri, parazit ve mantarların yol açtığı bir klinik tablodur.
Bronşit, bronşların iltihaplanması olup virüs ve bakterilerin neden olduğu bir enfeksiyon hastalığıdır.
Bronşiolit, özellikle 2 yaş altındaki çocuk ve bebeklerde görülen klinik tablo olup, bronşiolitte esas neden virüslerdir.
Pnömoni her yaş grubunda görülebilir. Genellikle üst solunum yolu enfeksiyonunu takiben gelişir, sıklıkla virüsler neden olmaktadır. Diğer nedenlerin de pnömoniye yol açtığı unutulmamalıdır.
Bronşit, hem bakteri hem de virüslerin yol açtığı bir klinik tablodur. Gastro ozafagiyal reflüsü olan çocuklar da bronşite sık yakalanabilirler. Pasif sigara içiciliği bronşitte önemli bir etkendir.
ERKEK ÇOCUKLAR DAHA SIK BRONŞİOLİTE YAKALANIYOR
Bronşiolit 2 yaşından küçük çocuklarda sıklıkla görülür, erkek çocuklar daha sık bronşiolite yakalanırlar. Virüsler ve özellikle respiratuvar sinsityal virüs (RSV) bronşiolite yol açar. Hastalık kışın ve ilkbaharda görülür. Kreş ve yuvaya giden çocuklarda daha sık görülen bu tabloda, sigara dumanı önemli bir rol oynar.
Pnömoni her yaşta görülürse de özellikle prematüre bebek ve yenidoğanda ciddi klinik tablolara yol açabilir. Bronşit daha sık görülen bir klinik tablodur. Bronşiolit ise bebek ve 2 yaşından küçük çocuklarda sık görülmektedir.
HASTALIKLARIN BELİRTİLERİ
Pnömoni ateş, titreme, terleme ile başlar. Öksürük, solunum sıkıntısı, kas ağrısı, halsizlik, iştahsızlık ve göğüs ağrısı klinik tabloya eşlik etmektedir. Bronşitte başlangıçta kuru öksürük olup, baş ağrısı, ateş, solunum sıkıntısı birlikte seyretmektedir. Öksürük daha sonra balgamlı bir hal alabilir. Hışıltı, göğüs ağrısı görülebilir. Bronşiolitte ise başlangıçta soğuk algınlığı belirtileri vardır. Burun tıkanıklığı, burun akıntısı ve orta derecede öksürük görülür. Klinik tablo süratle ilerler, hızlı solunum, öksürük ve hışıltı ortaya çıkar. Bebeğin solunum sayısı artmış ve solunumu zorludur. Klinik tabloya ateş eşlik edebildiği gibi ateşin düşük seyrettiği vakalar da mevcuttur. Bu bebekler çoğunlukla beslenme güçlüğü içindedir.
NASIL BULAŞIRLAR?
Pnömoni, bronşit ve bronşiolit bulaşıcı hastalıklar olup, öksürük, hapşırık veya enfekte şahsın kullandığı materyalle temas sonucu bulaşır.
ÖKSÜRÜK KESİCİ İLAÇLARDAN UZAK DURUN
Tedavi yaklaşımı pnömonide antibakteriyel tedavi olarak planlanırken, bronşit ve bronşiolit vakalarında semptomatik tedavi şeklinde planlanır. Birbirine çok benzeyen her üç hastalıkta da klinik tablonun ağır seyrettiği vakalarda hastane tedavisi gereksinimi doğabilir. Öksürük kesici ilaçlardan kaçınmak gerekir. Solunumu rahatlatıcı ilaç tedavisi gereken vakalarda uygulanabilir.
Bronşiolit ve bronşit genellikle bir hafta içinde düzelme gösterirse, pnömonide bu süreç 2-3 haftaya kadar uzayabilir.
NASIL KORUNULUR?
Korunmada el yıkama, sigarasız ortam önemlidir. Pnömokok aşıları, grip aşısının koruyucu etkisinin önemli olduğu unutulmamalıdır. Yüksek riskli bebeklerde RSV monoklonal antikorları ile korunma önerilmektedir.
Alt solunum yollarının enfeksiyöz hastalıklarında klinik tablonun birbirine çok benzeşmesi çoğu zaman tanıda karışıklıklara neden olabilmektedir. Bu durumda hekimlerin ayırıcı tanıda klinik bulgular kadar laboratuar yöntemlerine başvurması ile tanı kesinleşmektedir.
