Türkiye'nin en iyi ebeveyn sitesi
Türkiye'nin en iyi ebeveyn sitesi
EĞLENEREK BESLENELİM
Yrd. Doç. Dr.  SİBEL ÖZİLGEN
Gıda Mühendisi
Yazı Boyutu:
Yaz mevsiminde gıda zehirlenmeleri

Gıda zehirlenmeleri gerekli önlemler alınmadığı taktirde her zaman başımıza gelebilecek tehlikelerin başındadır. Ancak ne yazık ki sıcağı seven yalnızca bizler değiliz, mikroorganizmaların büyük kısmı da yaz sıcaklarına bayılırlar. Bu nedenle yaz mevsimi ile birlikte gıda zehirlenmeleri kapımızı daha çok çalmaya başlar.

Gıdalar bizi mikrobiyolojik olarak iki şekilde hasta ederler:

1-Üzerlerinde üreyen bazı mikroorganizmaların kendilerini  tükettiğimiz zaman.
2- Bazı mikroorganizmaların o gıdada ürettiği toksinleri tükettiğimiz zaman.

Gıdalarda üreyen mikroorganizmalar ancak belli miktarlarda tükettiğimiz zaman bizleri hasta edebilirler. Bu durum ürettikleri toksinler için de geçerlidir. Gıda zehirlenmelerinde önemli olan tüketilen mikroorganizma veya mikroorganizmanın ürettiği toksinin miktarı ve bireyin özellikleridir. Örneğin, aynı yiyeceği yiyen iki kişiden biri yiyeceğin mikroorganizmaların yoğun ürediği bölümünü yemesi ile hasta olurken diğeri mikrobiyal olarak daha temiz bölümü tükettiği için hastalanmayabilir. Çocuklar, yaşlılar, bağışıklık sistemi zayıf olan insanlar ve kanser gibi konik hastalığı olan kişiler gıda zehirlenmelerine daha açık olurlar. Bu bireylerde çok daha düşük miktarlar bile zehirlenmeye neden olabilir.

YAZ AYLARININ VAZFGEÇİLMEZ İKİLİSİ : KARPUZ VE BEYAZ PEYNİR
Peynirlerin cinsleri, yapılış tekniklerine ve içerdikleri malzemelere göre değişiklikler gösterirler. Ancak hepsi için aynı olan ve vazgeçilmez kural kullanılan sütün mikrobiyolojik kalitesi, yapıldığı ve depolandığı yerin hijyenik koşullarıdır. Beyaz peynir yapılırken mutlaka sütün bir ön ısıl işlemden geçmiş olması gerekmektedir. Bahsettiğim bir ısıtıp soğutmak veya evde kaynatmak değil. Sütte zehirlenmeye neden olabilecek mikroorganizmaların yok edilmesi için laboratuar çalışmaları sonucunda belirlenmiş sıcaklık ve o sıcaklıkta gerekli ısıtma süresinden bahsediyorum. Bu işlem doğru gerçekleştirilmediğinde mikroorganizmalar süt veya sütün yapıldığı peynirde üremeye devam ederler sonunda da tüketeni zehirleyebilirler. Pazarlarda kontrolsüz satılan beyaz peynirlerin çoğu ya hiç ısıl işlem görmememiş çiğ sütten ya da yanlış işlem görmüş sütten yapıldığından çok tehlikelidirler. Bu peynirlerin bakanlık kontrolü olmadığından sütün geldiği hayvanın sağlık durumu da soru işaretidir. Daha önce de defalarca belirttiğim gibi gıda kaynaklı hastalıklardan kendimizi ve sevdiklerimizi korumak istiyorsak bu tür kontrolsüz “merdiven altı” diye tabir ettiğimiz ürünleri lütfen tüketmeyelim.

Peki satın alıp, eve getirdikten sonra peynirimizi hangi koşullarda saklamalıyız ki her açıdan ömrü uzun olsun? Üç temel kural var bunun için:
1- Temizlik (hijyen).
2- Soğukda saklamak.
3- Ağzı sıkıca kapanan bir kutuya koymak.

Ancak her peynirin su miktarı birbirinden farklı olduğundan ve bu da peynirin raf ömrünü etkileyeceğinden her peynir ayrı kutuda saklanmalıdır.

ET, TAVUK, BALIK VE MANGAL KEYFİ…
Mikroorganizmaların bir kısmı proteinli yiyeceklere bayılırlar. Bunların başında da her türlü et gelir. Et en çabuk bozulan ve zehirlenmeleri ölüme götürecek kadar tehlikeli olabilecek gıdaların başında gelir.
1. Et mutlaka kontrolü yapılan, güvenilir yerlerden satın alınmalıdır.
2. Satın alınan et en kısa sürede buz dolabına konulmalıdır.
3. Et mangalın yapılacağı alana mutlaka bir buzluk içinde taşınmalı ve pişirilene kadar da orada tutulmalıdır. Buzluğun sıcaklığının 5 °C’nin altına düşmediğnden emin olunmalıdır.
4. Çiğ ete dokunmadan önce ve dokunduktan sonra mutlaka eller yıkanmalıdır.
5. Etin pişip pişmediğini kontrol etmek için kullanılan çatal, bıçak, et termometresi kontrol aralarında mutlaka su ve sabun kullanarak yıkanmalıdır. Ya da her seferinde temiz çatal, bıçak  kullanılmalıdır.
6. Pişmiş et çiğ etin konulduğu tabağa konulmamalı, çiğ eti tuttuğumuz maşa ile pişmiş eti tutmamalıyız. Bu hatayı en çok mangalda et yapıldığında görülür.
7. Eti kesmek için kullanılan kesme tahtası ve bıçak kesinlikle sebze, meyve veya salata malzemesi kesmek için kullanılmamalıdır.
8. Etin çok iyi piştiğine emin olunmalıdır. Etin pişip pişmediğini renginden anlamaya çalışmak yapılan hataların başında gelmektedir. Mümkünse bir pişirme termometresi edinmeli ve özellikle kalın ve büyük parça etlerin ortasının sıcaklığı 67-70 dereceye geldikten sonra 15-18 dakikadan az olmamak şartıyla  pişirilmelidir. Bu termometreler marketlerde çok ucuza satılmaktadır.
9. Çiğ etin konulduğu kaba başka yiyecekler kesinlikle konulmamalıdır.

DONDURMAYI KİM SEVMEZ…
Dondurma aşırı tüketilmediği sürece iyi bir kalsiyum kaynağıdır. Ancak daha önceki bir yazımda da belirttiğim gibi yaz aylarında meydana gelen gıda zehirlenmelerinin en başta gelen nedenlerinde de biridir. Önceki yazımdan alıntılar yaparak, dondurma zehirlenmelerini önlemek için gerekli önlemleri tekrar hatırlatmak isterim:

1. Dondurmayı kesinlikle güvenilir, bilindik bir yerden almalıyız. Siz benim yaptığım hatayı yapmayın ve lütfen sokak satıcılarından dondurma almayın.
2. Dondurmanın yapıldığı sütün mutlaka pastörize olduğuna dikkat edin (özellikle evde yaparken).
3. Dondurmanın içinde veya üzerinde buz kristallerinin olması doğru saklanmadığını, saklama sırasında ısının değiştiğini gösterir. Isının mikroorganizmaların üreme sıcaklığına kadar artmış olabileceği düşünülerek bu tür dondurmalar kesinlikle tüketilmemelidir.
4. Birçok dondurma satıcısında dondurmanın konulduğu kaşık veya minik kepçeler suyun içinde bekletilir. Bu kesinlikle doğru bir yöntem değildir ve zehirlenmelere yol açma olasılığı çok yüksektir.
5. Marketlerde satılan dondurmaları alırken mutlaka üretim ve son kullanma tarihine bakılmalıdır. Kutu dondurmaların üzerinde “Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğine Uygundur” ibaresi mutlaka bulunmalıdır. Şekli bozulmuş kutularda satılan dondurmaları lütfen satın almayalım.
6. Eritilen dondurma kesinlikle tekrar dondurulmamalıdır.

VE SU…
Yaz aylarında bol bol su tüketmemiz gerektiğini hepimiz artık çok iyi biliyoruz. Ancak özellikle tatile ve pikniğe gittiğimiz yerlerde tükettiğimiz suyun kaynağına çok dikkat etmeliyiz. Kontrolsüz kaynaklardan çıkan suları çok susasak bile kesinlikle tüketmemeliyiz.



Copyright 2007-2024 ® NETATÖLYE - Tüm hakları saklıdır. İzinsiz alıntı yapılamaz.