Gelişme çağının sonlarına kadar vücut kalsiyumu güçlü kemik yapısı oluşturmakta kullanır. Yeteri kadar kalsiyum almayan veya çeşitli nedenlerle vücudunda kalsiyum emilim problemi yaşayan kişilerde kemik erimesi, kemiklerin kolay kırılması ve diş çürümesi gibi problemler görülür. Kalsiyum ayrıca kasların kasılması, sinir sisteminin sağlıklı çalışması ve bazı hormonların fonksiyonları için de gereklidir. Vücut bu fonksiyonları yerine getirmek için yeterli kalsiyum bulamadığında, kemiklerdeki kalsiyumu kullanmaya başlar.
Doğru ve dengeli beslenmek sağlıklı bir bireyin gereksinim duyduğu besinleri yeterli miktarlarda alabilmesi için temel unsurdur. Kalsiyum için de en önemli kaynak yiyeceklerdir. Yukarıda verilen değerler gözününde bulundurularak, farklı gıda gruplarından oluşan bir beslenme planı yapılması yeterli kalsiyum alımı için önemlidir. Aşağıdaki tabloda da görüldüğü gibi süt ve süt ürünleri kalsiyum açısından oldukça zengindirler. D-vitamini vücutta kalsiyumun emilimi için gereklidir. Bu nedenle piyasada satılan sütlerin büyük bir bölümü D-vitamini açısından da güçlendirilmiştir. Ayrıca güneş ışığı da D-vitaminin vücutta sentezlenmesinde, dolaylı olarak da kemiklerin güçlenmesinde önemli yer tutar.
SÜT ALERJİSİ VEYA SÜT İNTOLARANSI VARSA…
Bazı bireylerde süt alerjisi veya süt intolaransı görüldüğünden bu kişiler süt ve çoğunlukla bazı süt ürünlerini tüketemezler. Süt şekeri olan laktozu sindirim sırasında vücutta parçalayacak enzimi olamayan (laktoz intolerant) kişiler için son yıllarda marketlerde “laktaz” sütler satılmaktadır. Laktoz intolaransı olanlar bu sütleri bir problem yaşamadan tüketebilirler. Ancak süt proteinine alerjisi olan çocuklara süt ve peynir, yoğurt gibi süt ürünleri verilmeden önce mutlaka bir hekime danışmak ve çocuğu gerekli besinleri alabileceği alternatif yiyeceklere yöneltmek gerekmektedir. Koyu yeşil sebzelerin büyük bir kısmı, fındık, badem, sardalya balığı, kuru bakliyatların bazıları kalsiyum açısından zengin yiyeceklerdir. Bu ürünler diğer birçok besin unsurlarını da içinde bulundurduklarından hepimizin günlük beslenme planı içinde olmaları zaten doğal olarak gerekmektedir.
ÇOCUK SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİNİ SEVMİYORSA?
Bazı çocuklar da hiçbir sağlık problemleri olmadığı halde süt ve süt ürünlerini tüketmeyi sevmezler. Bu çocuklar için mutlaka alternatif sunum yöntemleri geliştirmemiz gerekmektedir. Birkaç öneri sıralamak gerekirse…
- Öncelikle bazı çocuklar sütü soğuk veya ılık içmeyi severler. Benim oğlum da sütü soğuk tüketenlerdendir. Çocuğa sütü onun istediği ısıda vermek içmesine yardımcı olacaktır.
- Dondurma iyi bir süt, dolayısıyla da iyi bir kalsiyum kaynağıdır. Fazla tüketimi şişmanlamaya neden olabileceğinden kontrollü tüketilmesinde fayda vardır.
- Yoğurdun içine taze meyve parçacıkları doğranabilir.
- Sütün içine muz, çilek gibi meyveler katılıp blenderdan geçirilip meyveli süt hazırlanabilir. Marketlerde satılan meyveli süt ve yoğurtların çoğuna şeker eklendiğinden şişmanlamaya neden olabilirler. Evde hazırlamak daha sağlıklı olacaktır.
- Parmak şeklinde veya değişik kurabiye kalıpları ile kesilmiş kaşar peyniri çocukların hoşuna gidebilir.
- Minik ekmeklerin üzerine az yağlı krem peynir sürüp, zeytin veya sebzelerle surat yapılarak cazip hale getirilebilir.
Kafeinli içeceklerin çocuklar tarafından tüketilmesi hiçbir zaman önerilmemektedir. Kafeinin vücutta kalsiyum emilimini düşürdüğü gerçeği bunun nedenlerinden sadece bir tanesidir.
Son olarak… Her yaşta düzenli fiziksel aktivite, kalsiyumla birlikte sağlıklı ve güçlü kemik yapısı için çok büyük önem taşımaktadır.
Tablo 1: Bazı yiyeceklerin içinde bulunan yaklaşık kalsiyum değerleri (bu değerler yaşanılan coğrafi bölgeye göre küçük değişiklikler gösterebilir).
