|
Rotavirüs ilk olarak 1973’de Avustralya’nın Melbourne şehrindeki bir çocuk hastanesinde genç bir mikrobiyolog olan Ruth Bishop tarafından, elektron mikroskobu ile duodenum ve ince barsak biyopsilerinde gösterilmiştir. Bu virüs son derecede bulaşıcı olup, en fazla ishale neden olan ajandır. 3 aylık ile 5 yaş arasındaki bütün çocuklarda hastalık yapabilir ve bir grip kadar kolay bulaşabilir. Hastalığın ortaya çıkabilmesi için,10 adet virüs yeterlidir. Virüs bulaştıktan 24 saat sonra bütün sindirim sistemini istila eder ve hasta çocuk 1-2 günde şoka girebilir. İlk enfeksiyonu atlatabilen çocuklar nadiren ikinci bir hastalık geçirirler. Kazanılan bağışıklık bütün rotavirüsleri kapsar.
20 sene evvel bazı firmalar aşı geliştirme çalışmalarına başladılar. Bu araştırmacılar en fazla ağızdan alınabilen, zayıflatılmış rotavirüs üzerinde çalıştılar. 1983’de Belçika da Smith- Klein’dan Francis Andre ve Finlandiya’dan Timo Vesikari , ineklerde hastalık yapan rotavirüslerden bir aşı geliştirdiler ve denediler. Aşı Finlandiya’da denendi ve çok parlak sonuçlar elde edildi. Fakat Afrika ve Peru da’ki denemeler hayal kırıklığı yarattı ve aşı uygulaması durduruldu. Bu arada virüsün yapısı ile ilgili çalışmalar da çok ilerlemişti. Virüs’ün üç tabakalı bir çeperi ve içinde 11 çift sarmallı RNA çekirdeği vardı ve her bir RNA zinciri bir protein şifresi taşıyordu. Bu proteinlerin bir kısmı yapısal proteinler olup virüsün yapı taşlarını oluşturuyordu. İkinci grup, yapısal olmayıp, hücre içinde gerekli proteinleri yapıyordu. Yapısal proteinler veya viral proteinler VP1,VP2,gibi sayısal isimlerle, yapısal olmayanlar NPS (nonstructural protein) olarak gösteriliyorlardı.
En dış tabaka VP7 olup, immun tepkiyi yarattığından, aşı için en çok çalışılan protein olmuştur. Bu tabakanın üzerinde VP4 olarak isimlendirilen çıkıntılar vardır.VP7 altında en kalın tabaka olan VP6 bulunur. Bu tabakanın da altında VP2 tabakası vardır. Yapısal olmayan NSP4, ishale neden olan toksik maddedir. Her ne kadar rotavirüsün şimdiye kadar 42 çeşidi tarif edilmişse de, dünya çapında hastalık yapabilen 4 veya 5 çeşidi vardır. Aşı üzerinde çalışan araştırmacılar, hastalık yapan virüslerle yapmayan virüslerin proteinlerini karıştırarak, aşı olmaya uygun yeni zayıf rotavirüs tipleri geliştirmişlerdir.
|