GRİP AŞISI

Sonbahar geldi grip virüsü de kol gezmeye başladı. Gribin önüne geçmenin en iyi 
yolu ise grip aşısı. Bu aylarda yapılacak grip aşısı ile kışı rahat bir şekilde 
atlatabilirsiniz.

Grip nedir? 

Grip, "influenza" virüsünün solunum yoluyla insan 
vücuduna girmesiyle oluşan ve salgınlara yol açan bir enfeksiyon hastalığıdır. 
Dünya Sağlık Örgütü`nün verilerine göre, grip her yıl dünya nüfusunun yüzde 
5`ini etkilemektedir. Ülkemizde genellikle hafife alınmaktadır ancak neden 
olabileceği komplikasyonlar sonrasında özellikle ileri yaştakiler, çocuklar, 
kronik hastalığı olanlar ve bağışıklık sistemi baskılanan kişilerde ölüme kadar 
varabilen ciddi sonuçlar doğurabiliyor.

Nasıl 
bulaşır?

Gribe neden olan influenza virüsü; hasta veya taşıyıcı 
kişilerin hapşırması ya da öksürmesi yoluyla kolaylıkla bulaşabilmektedir. Virüs 
bulaşmış ellerle temas etmek veya öpüşmek de yine bu virüsün geçmesine neden 
olan diğer faktörlerden. Ayrıca grip hasta veya taşıyıcı kişinin tuttuğu kapı 
kolu, telefon ahizesi veya havlu gibi ortak kullanım eşyalarından da 
bulaşabiliyor. 

Hasta kişilerden çevreye saçılan virüs parçacıklarının 
havada asılı kalabilme yeteneğine sahip olması, bulaşıcılığı daha da artırıyor. 
Hasta kişinin kapalı bir ortama girip çıkması bile o ortamda bulunan kişileri 
virüsün bulaşması açısından risk altına sokuyor. Bu nedenle grip ev, iş yeri, 
okul, kreş ve toplu ulaşım araçları gibi kapalı mekanlarda çok kolay bulaşıyor. 
Virüsü kapmış ancak henüz belirgin yakınmaları olmayan, bir başka deyişle 
taşıyıcı kişiler de hastalığı bulaştırabiliyorlar. 

Eğer kişinin 
bağışıklık direnci güçlüyse, gribi hafif bir ateş yükselmesi ve halsizlik ile 
birkaç gün süren kuru öksürükle ayakta da geçirebiliyor. Bu kişiler iş ve sosyal 
ortamdan kopmadıkları için de virüs kolaylıkla başkalarına 
bulaşabiliyor.

Hastalık nasıl tedavi ediliyor?

Grip tedavi 
edilirse bir haftada, edilmezse 7 günde geçer" sözünden de anlaşılacağı üzere, 
bu hastalık kendi kendine de düzelebiliyor. Dolayısıyla grip, bağışıklık sistemi 
güçlü olan insanlarda genellikle endişe edilecek tablolara neden olmuyor. Gribal 
enfeksiyonda yatak istirahatının yanı sıra, gerektiği durumlarda yakınmaları 
hafifletmeye yönelik tedaviler de uygulanmaktadır. 

Örneğin ateş düşürücü 
ilaçlar verilebilir, kas veya eklem ağrılarını gidermek amacıyla ağrı 
kesicilerden yararlanılabilir. Yeni çıkan bazı ilaçlar da, ilk belirtilerin 
başlamasından sonraki 24 - 48 saat içerisinde alındığında, gribin daha kolay 
atlatılmasını sağlıyor. Bağışıklık sistemi güçlü olan çoğu insan için 5- 7 gün 
yatak istirahatı ve bol sıvı alımı bile yeterli oluyor.

Grip 
tedavisinde sıkça yapılan hatalar neler?

Halk arasında 
antibiyotiklerin gribal enfeksiyon üzerinde etkili olduğu yönünde yanlış bir 
inanış var. Ancak antibiyotikler bakteriler üzerinde etkili oldukları için grip 
tedavisinde hiçbir yarar sağlamazlar. Üstelik zararlı etkilere de sahip 
olabilirler. Solunum sistemimiz, bünyesinde yararlı bakterileri de barındırıyor. 
Gelişigüzel kullanılan antibiyotikler ise zararlı mikropları vücudumuzdan 
atmakla görevli olan bu bakterileri yok edebiliyor. 

Bunun sonucunda 
virüsler vücudumuza kolaylıkla girebiliyor ve çeşitli hastalıklara neden 
olabiliyor. Dolayısıyla, antibiyotikler hiçbir zaman hekim önerisi olmadan 
alınmamalı.

Grip öldürücü olabilir mi?

İnfluenza virüsünün 
yol açtığı bir solunum sistemi hastalığı olan grip; aniden 39 - 40 dereceye 
kadar çıkan yüksek ateş, aşırı halsizlik, kuru öksürük, baş ağrısı, şiddetli kas 
ve eklem ağrılarıyla insanı yatağa düşürebilecek kadar ağır seyredebiliyor. Bu 
hastalık tablosuna kimi zaman bulantı, nadiren de kusma eşlik edebiliyor. Kuru 
öksürüğe balgam eklendiği takdirde çok dikkatli olunması gerekiyor. 

Bu 
belirti, gribin arkasından zatürree gelişebileceğine işaret edebiliyor. 
Dolayısıyla, özellikle balgamlı öksürüklerde zaman kaybetmeden bir hekime 
başvurmak, yaşamsal önem taşıyabiliyor.

Tedavi edilmediği takdirde 
hangi hastalıklara dönüşebilir?

Grip, dikkat edilmediği takdirde 
larenjit, farenjit, sinüzit ve orta kulak iltihabına dönüşebiliyor. Sonbahar ve 
kış aylarında çocuklarda görülen orta kulak iltihaplarının yaklaşık 30 - 35`inin 
nedeni olabiliyor. Daha da önemlisi; zatürree, menenjit, beyin ve kas iltihabı 
gibi yaşamı tehdit eden veya ölümle sonuçlanan hastalıklar da ortaya 
çıkabiliyor. Bu nedenle, özellikle risk grubundaki kişilerin salgın mevsiminden 
önce grip aşısı yaptırmaları çok önemli. 

Grip aşısı ile hastalığın 
önüne geçilebiliyor mu?

Grip aşısı inaktive edilmiş influenza 
virüslerinden veya antijenlerinden yapılıyor. Aşı uygulandıktan sonra bağışıklık 
sistemi aşıdaki inaktif virüse karşı antikorlar oluşturuyor. Daha sonra, aktif 
virüsle karşılaşıldığında, önceden oluşmuş antikorlar enfeksiyon oluşumunu 
önlüyor veya ağır hastalık riskini azaltıyor.

Grip aşısını ne zaman 
yaptırmak gerekiyor?

Grip aşısının mutlaka salgın başlamadan önce 
yapılması gerekiyor. Aşının etkisinin ortaya çıkması için aşağı yukarı 2 - 3 
haftalık bir süreye ihtiyaç duyuluyor. Dolayısıyla, grip aşısı için en uygun 
zaman sonbahar ayları, özellikle de eylül ve ekim ayı. 

Grip aşısı 
herkese yapılabilir mi?

Aşı, 6 aydan küçük bebekler, hamileliğin ilk 
3 ayı içerisindeki anne adayları, yumurta ve tavuk proteinlerine alerjisi olan 
kişiler dışında herkese yapılabilir. Ayrıca, 38 derece üstünde ateşi olan hasta 
kişilerde, aşı uygulamasının ateş düştükten sonra yapılması gerekiyor. 

Aşı bir kez yapıldıktan sonra tekrar edilmeli mi?
Grip aşısında tek 
doz yeterli oluyor. Daha önce hiç grip aşısı yaptırmamış olan 8 yaşından küçük 
çocuklarda ise aradan en az 4 hafta geçtikten sonra ikinci doz aşılama yapılması 
gerekiyor. Grip aşısının her yıl tekrarlanması gerekiyor. Bunun nedeni ise, 
virüslerin her yıl kendilerini değiştirdikleri için, bir önceki yılın aşısının 
sonraki yıl koruyucu özelliğini yitirmesi. Genellikle 2 -3 hafta sonra etkili 
olmaya başlayan grip aşısının koruyuculuk süresi de 6 - 12 ay sürüyor. Aşının 
koruyuculuğu ise karşılaşılan virüsle aşının içerdiği antijenik yapının uyumuyla 
ilişkili. Aşıdaki antijenler virüsle ne kadar uyumluysa, korumanın da o kadar 
iyi sağlandığını belirtiyor. 

Aşı her yaşta aynı koruyucu özelliğe 
sahip mi?

Grip aşısı ile koruyuculuk, 65 yaş altındaki sağlıklı 
erişkinlerde yüzde 70 - 90 gibi yüksek oranlarda seyrediyor. İleri yaşlarda bu 
etki yüzde 30 - 40 oranında azalmakla birlikte, hastalığın hafif geçirilmesi 
sağlanıyor. Yapılan kısıtlı sayıdaki çalışmalara göre, grip aşısının çocuklar 
üzerindeki koruyuculuk oranı ise yüzde 22 - 91 arasında değişiyor. Ancak 
antijenik yapıda büyük değişiklikler meydana gelmişse koruma etkisi tüm yaş 
gruplarında azalıyor veya aşı tamamen etkisiz hale geliyor. 

Grip 
aşısının yan etkileri var mı?

Grip aşısının damar yoluyla verilmemesi 
gerekiyor. Aksi takdirde çeşitli komplikasyonların gelişebiliyor. Grip aşısı 
başka bir bölgeye yapılmak kaydıyla diğer aşılarla beraber de uygulanabiliyor. 
Aşı sonrası nadiren hafif geçen nezle türü bir tablo oluşabiliyor. Aşı 
yapıldıktan sonra enjeksiyon bölgesinde ender görülse de; kızarıklık, şişlik, 
morarma, ateş, kırıklık, titreme, yorgunluk, baş ağrısı, terleme, kas ve eklem 
ağrıları gibi yan etkiler ortaya çıkabiliyor. Çok rahat tolere edilebilen bu yan 
etkiler de 1 - 2 gün içinde kendiliğinden geçiyor. Ancak bu yan etkilerin 
dışında başka bir şikayet oluştuğu takdirde mutlaka bir doktora başvurulması 
gerekiyor. 

KİMLER GRİP AŞISI OLMALI?

Birincil risk 
grupları
•65 yaş ve üstündeki kişiler (özellikle huzur ve bakım evlerinde 
kalanlar) 
•Kronik hastalığı olanlar: Kalp damar sistemi hastaları; akciğer, 
karaciğer ve böbrek hastaları; romatizma hastaları, diyabet hastaları ve 
endokrin sisteme ait hastalıkları olanlar 
•Bağışıklık sistemleri baskılanmış 
kişiler: Kanser hastaları, organ ve kemik iliği nakli yapılanlar 
•6 aydan 
büyük çocuklar 
•Uzun süreli aspirin tedavisi alan çocuklar ve gençler 

•Hamileler (ilk üç aydan itibaren) ve emziren anneler

İkincil risk 
grupları

•Birincil risk grubunda yer alanlarla yakın temasta olanlar 

•Sağlık personeli (doktorlar, hemşireler vs. ) 
•Sık sık özellikle 
yurtdışına seyahat edenler 
•Gribin tıbbi ve ekonomik olumsuz etkilerinden 
korunmak isteyenler (öğretmenler, iş adamları, sporcular, askerler, üretimde 
çalışanlar…)