Adaçayı Faydaları ve Zararları Nelerdir?
Latince adı
Salvia Officinalis olan adaçayı bitkisi dişotu olarak da bilinir. Ada çayının kullanılan bölümü yapraklarıdır.
Yaprakları taze veya kuru olarak kullanılır. Tıbbi adaçayı niteliği olan Salvia Officinalis ülkemizde yetişmemektedir.
Ülkemizde de bazı adaçayı türleri yetişmesine rağmen içerikleri bakımından fazla etkili değillerdir.
Adaçayı mayıs ve haziran aylarında çiçek açmadan önce toplanır.
Kurutulmuş yapraklar ve bundan hazırlanan etkili dozda preparatlar kullanılır.
Adaçayı Faydaları Nelerdir?
• Vücudu güçlendiricidir. Hastalık sonrası güçsüzlük durumlarında yararlıdır.
• Antibakteriyel ve antiseptik etkisi vardır.
• Bademcik iltihabı, boğaz ağrısı, aşırı terleme, farenjit, larenjit, hazımsızlık adaçayının başlıca kullanım alanlarıdır.
• Boğaz ağrısı, bademcik iltihabı, larenjit ve soğuk algınlığı belirtilerinin hafifletilmesinde etkilidir.
• 1920′li yıllarda Amerika’da boğaz ağrısı, ve dişeti yaralarında kullanımı için tıbbi onay almıştır.
• Boğaz rahatsızlığı, bademcik iltihabı, diş
iltihapları durumlarında gargara olarak kullanılır. Günde 2-3 defa
bitki çayıyla gargara yapılır.
• Ada çayından üretilmiş boğaz spreylerinin boğaz
ağrısına iyi geldiği tespit edilmiştir. %15 adaçayı içeren boğaz
spreyinin plasebo ile beraber denendiği bir araştırmada, adaçayının
plaseboya göre boğaz ağrısını çok daha etkili bir biçimde azalttığı
saptanmıştır.
• Öksürüğe iyi gelen bitkiler arasında yer alan adaçayının içinde bulunan cineol adlı madde öksürüğü önleyici özelliktedir.
• Anti-hydrotic özelliği vardır. Gece terlemelerinde etkilidir. Almanya’da adaçayından ter önleyici ilaç yapılmıştır.
• Almanya Sağlık Bakanlığının bitkisel preparatların hazırlanması ve
ruhsatlandırılmasından sorumlu E komisyonu adaçayı yaprağının aşırı
terleme, bademcik iltihabı, faranjit, ağız ve farenks mukozasının
iltihabında kullanımına onay vermiştir.
• İngiltere’de adaçayı ile ilgili yapılan bir
araştırmada adaçayının hafıza için olumlu etkilerde bulunduğu,
unutkanlık sorununa karşı yararlı olduğu tespit edilmiştir. Yine adaçayı
bitkisinin, alzheimer sebebiyle azalan bir beyin kimyasalına koruyucu
etkide bulunduğu belirlenmiştir.
• Östrojen içerdiği için adaçayı kullanımı
menapozdaki kadınlar için yararlıdır. İngiltere’de Exeter Üniversitesi
tarafından yapılan araştırmada adaçayının kadınların menopoz
semptomlarının şiddetini azaltmada etkili olduğu tespit edilmiştir.
• Doğal östrojen içermesi ve aşırı terlemeyi durdurucu etkisi
nedeniyle menopoz yakınmalarının giderilmesinde önemli bir bitki haline
gelmiştir. Almanya’da adaçayı kullanılarak yapılan terlemeyi önleyi
ilaca Amerikan Gıda ve İlaç İdaresi onay vermiştir.
• Almanya’da yapılan bir çalışmada aç karnına içilen adaçayının kan şekerini düşürücü etkisi gözlenmiştir.
• British Journal of Nutrition 2006 Ağustos sayısında yayınlanan
araştırma sonucuna göre adaçayı Tip 2 diyabete karşı etkili olabilir.
• Adaçayı diş dostudur. Dişleri güçlendirici ve beyazlatıcı
özelliktedir. Kuru adaçayı yaprağı toz haline getirilerek dişlerin
üzerine bastırılmak suretiyle sürülür.
Adaçayı Nasıl Demlenir?
Bitki Çayı : 1 tatlı kaşığı ince
kıyılmış adaçayı 1 bardak kaynar suyla haşlanır ve 5 dk demlenir
süzülerek içilir. ( adaçayı kesinlike kaynatılmamalıdır) Günde 1-2
bardak içilmesi tavsiye edilmektedir.
Adaçayı Gargarası Gasıl Yapılır?
2 kahve kaşığı kıyılmış adaçayı yaprağı üzerine 150 ml kaynar su
döküldükten sonra, üstü kapalı olacak şekilde 10 dakika kadar
demlendikten sonra süzülür ve günde birkaç defa gargara yapılır.
Adaçayının Zararları – Adaçayı Yan Etkileri Var mıdır?
• Herhangi bir sağlık sorununda bitkisel droglar sadece tıbbi onay olması halinde kullanılmalıdır.
• Sürekli ve fazla miktarda kullanımdan kaçınılmalıdır.
• Mide ve onikiparmak barsak ülserinde, hepatitte ve akut gastritte
adaçayı gibi uçucu yağ içeren bitkilerin kullanılmaması gerekir.
• Düşük yapma olasılığını artıran bazı maddeler bulunduğundan dolayı hamileler kullanmamalıdır.
• Anne sütünün salgılanmasını azaltıcı özelliği bulunduğundan emziren kadınlar kullanmamalıdır.
• Bazı kişilerde kan basıncını yükseltebilir.
• Küçük çocuklara içirilmesi tavsiye edilmez.
• Konsantre adaçayı yağı içilmemelidir.
******************************************
Adaçayı memleketimizde son yıllarda sıkça tüketilmeye başlanmış bir çaydır. Ancak hamile bayanların
hamileliklerinin ilk üç ayında adaçayını temkinli kullanmaları gerekir.
Eğer düşük tehlikesi söz konusuysa kesinlikle adaçayından uzak
durmaları gerekir. Çünkü adaçayı yaprakları, dört tane düşük yapma
riskini artıran madde içermektedir. Bu maddelerin adları aşağıdaki
tabloda belirtilmiştir. Hamile bayanların hekimlerine danışmadan, kendi
başlarına ilaç almaları ve yine kendi başlarına bitkisel tedavi
yöntemlerini seçmeleri yanlıştır.
Değerli
okuyucu, hamileliğin ilk üç ayı çok önemlidir. Hekiminize danışmadan
ilaç ve tanımadığınız bitkisel tedavi yöntemlerini kullanmayınız.
Memleketimizde bitkisel ilaçların yan tesirinin olmadığı genel olarak
yaygın bir görüştür. Bu görüş doğru değildir. Bilmediğiniz ve
tanımadığınız bitkileri kullanmadan önce mutlaka bu konunun uzmanı olan
kişi veya kuruluşlardan bilgi alınız. Türkiye’de birçok bitkinin
yörelere göre farklı farklı isimleri olduğundan çoğu zaman istenilen
doğru bitkiyi elde etmek veya aldığınız bitkinin doğru bitki olduğundan
emin olmak zorlaşmaktadır.
Tablo: Adaçayında bulunan düşük yapma riskini artıran aktif maddeler
Kimyasal maddenin adı
|
Bulunduğu kısım
|
Miktar ppm [mg/kg]
|
Alpha-thujone
|
Yapraklar
|
200 - 10 172
|
Beta-thujone
|
Yapraklar
|
200 - 9 968
|
Oleanolic asit
|
Yapraklar
|
140 – 786
|
Thujone
|
Yapraklar
|
1 453 -12 636
|
Aynı şekilde kekikte bulunan beta-bisabolene ve biberiyede debulunan oleanolic asit düşük yapma riskini artıran aktif maddelerdir.
*alıntıdır*