Çok Ayıp!

Çocuklara bir şeyi yaptırmamak için söylenen şu “çok ayıp” sözüne acaip gıcık olmaya başladım. Öyle yapma çocuğum çok ayıp, şunu bırak yavrum çok ayıp, teyzeler amcalar ne ayıp diyecekler bak…

Herkes çok tutarlı, çok etkili, çok makul, çok mantıklı konuştuğunu düşünüyor “çok ayıp” derken. Kendisi ayıplanmaktan çok korkuyor ya, çocuğa mükemmel altın bir ilaç sunduğunu düşünüyor yaramazlığından vazgeçmesi için.

Peki çocuk ne yapıyor, kendisini bezdirmiş olan büyüklerin söylediği bu mantıksız laf karşısında? O laf hiç söylenmemiş gibi işine devam ediyor, belki de daha şevklenerek. İşte beni en dumur eden an tam bu an oluyor. Neden mi dumur oluyorum. Bizler bu “çok ayıp” bütününü dünyanın en caydırıcı sözü edasıyla söylediğimiz halde, çocukların bu lafı hiç mi hiç takmadıklarını ANLAMIYORUZ ya, işte o an dumur oluyorum..

ANLAMIYORUZ, ANLAYAMIYORUZ, ANLAMAK İSTEMİYORUZ, ANLAMAYA ÇALIŞMIYORUZ.

Yahu insan, sen insanların ayıplamasından korkuyorsun, şu ne diyecek bu ne düşünecek diye çekiniyorsun diye, küçük masum çocuğun da öyle düşünmek zorunda mı? O da başkalarının ayıplamasından korkmak zorunda mı?

Çocuğunuza bir bakın. Kendi özel, masum, saf , kimseye yaranma endişesi olmayan, koşullanmamış duygularıyla ve davranışlarıyla hayatın içinde yol alıyor ne güzel. Böyle bir çocuğa bir şeylerin ayıp olduğunu öğretmeye çalışmak ne kadar da sonuçsuz kalıyor fark edin lütfen. Ve düşünün.

İnsanlar ne der diye düşünmek, hep çok mu ayıp kaygısına sahip olmak; insanı stres yapan, düşünmesine mani olan garip ve hastalıklı bir hal. Zararlı ve insan fıtratını rahatsız eden bir şey. Küçücük özgür ruhlu çocuk o yaşta bu stresi, bu garip tasavvuru kabullenmek ister mi, istemez mi bir sorun kendinize.

Misafirlikte olanca gücüyle yatakların üstünde zıplayan çocuğa anne “çok ayıp” diyor, mutfakta çekmeceleri karıştıran başka bir çocuğa başka bir misafir “aa ne ayıp, bak herkes ne yaramaz çocuk diyecek” diyor. Herhalde bu laftan bezmiş olan çocuklara, hiçbir etki yapmıyor söylenenler.

Çocukların nerdeyse hepsinin bu “çok ayıp” lafını nasıl da hiç kale almadıklarını, durup şöyle bir inceleyelim lütfen. Ve o lafın ne kadar etkisiz, boş, kulak tırmalayan bir laf haline geldiğini ölçelim.

Anlıyorum, hepimiz çocuğumuza bir şeylerin yanlış olduğunu öğretmeye çalışıyoruz. Ama bizzat o şeyin neden yanlış olduğunu öğretmeye çalışalım, o şeyden vazgeçmesi için. İnsanlar ayıpladığı için yanlış olduğu vurgusunu kaldıralım. Çünkü insanlar bazen yanlış olmayan şeyleri de ayıplayabiliyorlar. İster misiniz çocuğunuz ileride, doğrulara rağmen insanlar ayıplıyor diye yanlışa kaysın, doğruyla yanlışı karıştırsın? İnsanların ayıplamadığı, takdir ettiği her şeyi doğru, ayıpladığı her şeyi de yanlış olarak algılamaya başlasın? Toplumumuzdaki bir çok insanın ve maalesef bizlerin de içine düştüğümüz bu acıklı ve trajik algılama zincirine takılsın?

İstemiyorsak çocuğumuza neyin neden yanlış olduğunu anlatalım. Bak çocuğum, yatağın üstünde zıplarsan yatağın yayları eskiyebilir, çıkan gürültüden teyzeler rahatsız olabilir, yatak bozulacak diye ev sahibi rahatsız olabilir, vs vs. Anlatın anlatın. Ancak anlattınız diye çocuğun hemen davranışından vazgeçmesini de beklemeyin. Amacınız çocuğunuzun düşünmesini sağlamak olsun, düşündüğüne dair sinyalleri işaretleri almaya çalışın yüzünden gözlerinden.

Davranışından vazgeçmek istemese de düşünmesi çok şey demektir. Düşünmeyi öğrete öğrete, yanlıştan neden vazgeçmesi gerektiğini belletmiş oluruz. Üst üste söylediğimiz cümleler etkisiz gibi görünebilir, ama çocukta bir birikim oluşturur mutlaka. O davranışı bırakmak istemese de, niçin yanlış olduğunu bilerek yaşar. Yeterli olgunluğa geldiğinde de, aklını kullanmanın ve düşünmenin gereğini yapar, istenmeyen davranışı bırakır inşallah. Çünkü her insanda bulunan akıl, fonksiyonunu mükemmel bir şekilde yerine getirecektir. Eğer engel olunmazsa tabi.

Anne baba olmanın kolay bir iş olmadığını hepimiz biliyoruz, ama bazı yanlışları yapmamaya özellikle dikkat edersek, işimizi oldukça kolaylaştırmış olacağımız da bir gerçek. Hepimize kolay gelsin, Allah yardımcımız olsun..
(Alıntıdır...)