Çocuğuma yabancı dil öğretirken...

Günümüzde yabancı bir dili öğrenmenin ve konuşabilmenin önemi gittikçe büyüyor. Moda deyimiyle “Bir lisan bir insandır.” diyoruz ama “Bir dil öğrenmenin yaşı nedir, kaç yaşındayken, kaç dili öğretebiliriz ya da öğretmeli miyiz?” sorularının yanıtlarını net olarak bildiğimiz söylenemez. Bu sorulara doğru yanıtlar ararken öncelikle dil nedir onu bilmek gerekir.

Dil

Bireylerin, duygu, düşünce ve isteklerini, ses ve anlatım yoluyla başkalarına aktarmak amacıyla kullandığı ses ve anlam yönünden ortak bir takım öğeleri içeren en etkili iletişim aracıdır.

Dil öğrenimi

Çocuklar büyürken, doğal süreçler içinde kendi dillerini öğrenirler. Yapılan araştırmalara göre; bir bebek daha doğmadan, kendi ana dilinin gramer yapısını, diğer dillerden ayırabiliyor. İnsan beyni, dil öğrenirken ilginç bir işlem gerçekleştiriyor ve ana dilini beynin anadil bölgesi olarak tanımlanan bir bölgesine kaydediyor. Yaklaşık 8-9 yaşına kadar öğrenilen diller de bu bölgeye kaydediliyor, ancak bu yaşlardan sonra öğrenilen dil, artık farklı bir bölgeye yerleştiriliyor ve işte bu nedenledir ki yaş ilerledikçe bir dil öğrenmek zorlaşıyor ve öğrenilen dil çabuk unutulabiliyor. Çocuklar, yaklaşık iki yaşına kadar sınırlı sayıda sözel ifade kullanırlar, ancak her şeyi kaydederler. Bu nedenle, dil öğreniminde en önemli kural, ailenin, çocuğun konuşma çabalarını pekiştirmesi ve desteklemesidir. Çocuk, çevresinde konuşulan anadili ve genel gramer kurallarını kendi yaşam etkinliği içinde yaklaşık 4-5 yaşına kadar öğrenerek kullanma becerisini kazanır.

Çocuğunuz geç konuşmaya başlayabilir

Eğer çocuğunuzda gelişimsel süreçler açısından herhangi bir sağlık sorunu yoksa, kendi ana dillerini son derece sağlıklı bir yapı içerisinde öğrenecektir. Yapılan araştırmaların ortaya koyduğu şaşırtıcı sonuçlar var. Bu sonuçlar; 2 yaşındaki bir çocuğun aynı anda 4 ayrı dili öğrenebileceğini gösteriyor. Hep bilinen görüşlerin aksine son araştırmalar, çocukların hiç zorlanmadan; her bir dili, kendi gramer yapısı içinde, kendi akustiğiyle öğrenebildiğini ve dilleri asla birbirine karıştırmadığını gösteriyor, ancak küçük yaşlardaki çocukların, yabancı dil öğretimi sırasında, hem kendi ana dilinde hem de öğrendiği ikinci dilde bazı gecikmeler yaşadığı sık görülüyor. Bunun sebebi de, çocuğun, aynı kelimenin farklı dillerdeki karşılıklarını, hemen hemen aynı zamanda öğrenmesinden kaynaklanıyor. Aynı şekilde, yabancı dil öğrenen çocuk, diğer çocuklara oranla çok fazla kelime öğrenmek durumunda olduğundan, öğrendiklerini pekiştirme ve kullanma süreçlerinde bazı gecikmeler olması da son derece normal karşılanmalıdır.

Yabancı dil eğitimi için geç kalmayın

Yabancı dil eğitimine başlamanın belli bir yaşı yoktur ama genel kabul, çocuğun kendi dilini konuşabileceği 2-3 yaşlarına gelmeden başka bir dili öğretmemek yönünde gibi duruyorsa da son araştırmalar bu düşüncenin çok geçerli olmadığını da göstermiş durumda. Eğer bu görüş doğru olsaydı, o zaman farklı ülkelerden, farklı dilleri konuşan eşlerin çocuklarının da sorun yaşamaları beklenirdi. Oysa böyle bir problem olmadığını biliyoruz. Üstelik çocuk, hangi ebeveyniyle hangi dili konuşacağını net olarak bilerek konuşuyor ve asla dilleri birbirine karıştırmıyor.

İnsan beyni, yapı olarak mükemmel bir yapıdadır ve her tür bilgiyi kaydedebilecek kadar geniş bir kapasiteye sahiptir. Dolayısıyla erken yaşlarda dil eğitimine başlanabilir, bunun için çok geç yaşlara kadar beklenmesine gerek yoktur.

Yabancı dil konuşan ebeveyn ve çocuk

Bir dil, her yönüyle birey için çok önemli bir kültürel zenginliktir. Üstelik ortamda konuşulan farklı bir dil, beynin yeni bağlantılar kurmasını sağlar ki bu da, hafıza ve öğrenmeyle yakından ilgilidir. Ailede yabancı dil bilen bireyler varsa, bu diller kullanılabilir. Çocuğunuza yabancı dil öğretirken uymanız gereken temel kurallar; ana dildeki kuralların işleyişi gibidir. Çocuğunuz kendi dilini öğrenirken de; duyarak, tekrarlayarak (taklit ederek), konuşarak öğrenir. Çocuğunuzun dil çalışmalarında, olumlu pekiştirme çok önemlidir. Eğer yabancı dil biliyorsanız, çocuğunuzun yanında bu dili konuşmalı ve onunla iletişiminizi bu yolla sağlamaya dikkat etmelisiniz; çocuğunuz, aynen duyduğu biçimde konuşmaya çalışacaktır, ancak dil öğrenmek ve konuşmak kısa sürede gerçekleşecek bir şey olmadığından, hemen sonuç beklemeniz yanlış bir tutum olur.

Dil öğretirken

Eğer ailede yabancı dil bilen kişiler yoksa ve çocuğunuza yabancı dil öğretmek istiyorsanız bazı kurallara dikkat etmeniz gerekir. Öncelikle çocuğunuzun yaşı çok önemlidir. Küçük yaşlarda yabancı dil öğretmeniz çocuğunuza çok yararlı olacaktır, ancak kendi dilinin de gramer yapısını doğru öğrenmesini sağlamanız gerekir.

Bu nedenle:

• Çocuğunuzun yaşına uygun dil öğretimine başlayın.

• Bunun için, öğretmek istediğiniz dili iyi bilen bir kişiyle çalışın.

• Önce oyunlarla dil öğretimine başlayın.

• Asla zorlayıcı olmayın.

• Konuyu “ders çalışma” gibi görmemeniz çok önemlidir.

Ailelere Öneriler

Pek çok aile, çocuğunun en az bir yabancı dili iyi düzeyde bilmesini ister. Dil öğrenmenin zeka ve hafıza gelişimi açısından ciddi yararları olduğu da bir gerçek, ancak yabancı bir dil öğrenmek, diğer pek çok öğrenme biçimlerinden farklı bazı süreçler içerir. Bu nedenle, çocuğunuz gerek kendi ana dilini öğrenirken, gerekse başka bir dili öğrenirken, sizin tutumunuz son derece önemlidir.

Çocuğunuz, eğer doğuştan gelen bazı özürler taşımıyorsa, her şeyi kolaylıkla öğrenebilir. Tek ihtiyacı, sadece biraz desteklenmek olabilir. Bu nedenle, çocuk gelişiminde hep üzerinde durulduğu gibi, en temel kural olan “doğru ve olumlu her davranışı pekiştirmek” kuralı, burada da geçerlidir. Bu bakımdan ebeveynlere bazı küçük önerilerimiz olabilir:

• Eğer çocuğunuz bir dil öğrenmeye çalışıyorsa ve siz de o dili bilmiyorsanız, asla çocuğunuza müdahale etmeyin.

• Olayı bir ders gibi görmeyin ve asla çocuğunuza ders gibi çalıştırmayın.

• Bir dil, konuşularak öğrenilir. Konuşurken yanlışlar yapılacağını da unutmayın.

• Küçük öykü kitaplarıyla, çocuğunuzun dil gelişimine destek verin.

• Dile hakimiyetine güvendiğiniz bir eğitmenle çalışın.

• Çocuğunuz tüm gün dil öğrenmek zorundaymış gibi davranmayın.

• Çalışmalara günlük kısa programlarla başlayın. Daha başında, çocuğunuzun yabancı dilden soğumasına sebep olmayın.

• Dil yavaş yavaş öğrenilir ve önce, uzun süre alıcı dil belleğine kaydedilir. Bir anda çocuğunuzun öğrendiklerinin size geri dönmesini beklemeyin.

Dil öğrenmek, önemli bir zihinsel aktivitedir. Ailede yabancı dil bilen bireyler varsa, çocuk da bu yönde desteklenmeli ve dili öğrenmesi sağlanmalıdır.


Psikolog Serap Duygulu

Bende Egeye kelimeleri öğretmeye başladım ama konuşma aralarında kullanabileceği şekilde. Birde rakamları yazarak öğretiyorum neyin ne olduğunu bilsin diye. Ezberlemesini istemiyorum. O sayarken bende yazıyorum. Yada rakamı yazıp soruyorum bu kaçtı diye. Şimdilik fena değil hoşuna gidiyor. Bazen kendisi hadi çalışalım diyor  

Bende 2 yaşından sonra öğretmeyi düşünüyorum.

çok güzel sagol... paylaşım için