GIDALARA BAŞLAMA SIRASI:
1'inci hafta: Meyve suyu 2-3 kaşık başlanır hafta boyunca artırılır.
2'inci hafta: Meyve püresi ve ikindi öğünü olarak yoğurt başlanır.
3'üncü hafta: Meyve püresi, yoğurt, sebze çorbası aşağıda tarif edildiği gibi başlanarak içeriği çeşitlendirilir.
4'üncü hafta: Meyve püresi, yoğurt, sebze püresi ve muhallebi verilir.
5'inci hafta: Meyve püresi, yoğurt, muhallebi ve karışık sebze püresi verilir.
Meyve Suyu: Çocuğa ilk verilecek meyve mevsimine göre elma ve şeftalidir.
Elma, şeftali ve armut gibi meyvelerin suları taze olarak 1-2 tatlı kaşığı miktarından başlanarak verilir ve yavaş yavaş arttırılır. Bir hafta meyvanın suyu daha sonra ise püresi verilir. Portakal ,mandalina ve muz daha ileri aylarda (6 aylıktan sonra) verilmesi uygun olur.
Meyveler iyice yıkanır, kabukları soyulur ve cam rendede rendelenir. Temiz bir tel süzgeç veya tülbentle süzülerek suyu elde edilir. Meyve suyuna başlandıktan bir hafta sonra püre halinde verilebilir.Meyve sularına şeker eklenmemelidir!
Yoğurt: meyve suyuna başlandıktan 1 hafta sonra yoğurt ikindi 16:00 öğünü olarak verilir. Muhallebi yerine de verilebilir.
Hazırlanışı: Su kaynatılır, elin dayanabileceği sıcaklığa kadar soğutulur (40c). 150 ml. Suya 5 ölçek formül mama eklenir. 1-2 tatlı kaşığı yoğurt maya olarak eklenir ve yavaşça karıştırılır. Hareket ettirmeksizin sıcak bir yerde 4 saat bekletilir.
Muhallebi: genellikle akşam öğünü olarak 18:00 – 20:00 saatleri arasında verilir.
Hazırlanışı : 100 ml. su 1 tatlı kaşığı pirinç unu karıştırılarak pişirilir. Ateşten indirildikten ve hafif soğuduktan sonra içine 3 ölçek hazır mama toz halinde katılır. Topaklanma durumunda tel süzgeçten geçirilir. Son yıllarda süt çocukluğu döneminde inek sütünün hiç kullanılmaması yönünde olan görüşler giderek ağırlık kazanmaktadır.
PRİNÇLİ SEBZE ÇORBASI VE PÜRESİ: Genellikle öğle öğününde, 1-2 çorba kaşığından başlanarak yavaş yavaş arttırılır. Genellikle patates, havuç, ıspanak, pirinç, kabaktan günlük olarak hazırlanır. Mevsimine göre karnabahar (çiçek lahanası), brokoli, taze fasulye, prasa, bezelye, börülce, 6'ıncı aylıktan sonra az miktarda çorbaya eklenebilir. Patlıcan ve özellikle bakla kesinlikle çorbaya eklenmez. Tuz ve baharat 12 aylık oluncaya kadar kullanılmaz.
Başlandıktan itibaren 1'inci hafta (sebze çorbası): 3 su bardağı su, 1 orta boy havuç, 1 orta boy patates, 1 tatlı kaşığı pirinç konularak 45-50 dakika ağzı kapalı bir tencerede pişirilir. Düdüklü tencerede pişirecekseniz 1-1.5 su bardağı su ve 10-15 dakika pişirmek yeterlidir. Tel süzgeç veya blender'dan geçirilir. Çorba önce 3-4 tatlı kaşığı başlanır, çocuğun isteğine göre yavaş yavaş artırılarak verilir. Doyacak miktarda yiyebilene kadar anne sütü veya formula mama ile öğünler tamamlanır.
Başlandıktan itibaren 2'inci hafta (sebze püresi): Yukarıdaki gibi ve 1 tatlı zeytinyağı konarak pişirilir. Havuçlar, patatesler püre haline getirilerek (blender veya tel süzgeç ile) verilir.
Başlandıktan itibaren 3'üncü hafta (karışık sebze püresi): Mevsim sebzeleri eklenerek içerik zenginleştirilir. Buzdolabında 1-2 gün saklanabilir. Ancak yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, maydanoz,vb.) günlük eklenip hemen tüketilmelidirler. Altıncı aydan itibaren sebze çorbasına 1 silme çorba kaşığı tavuk veya yağsız dana kıyması (3 kez çekilmiş) eklenebilir.
İRMİKLİ SEBZE ÇORBASI VE PÜRESİ: Genellikle öğle öğününde, 1-2 çorba kaşığından başlanarak yavaş yavaş arttırılır. Genellikle patates, havuç, ıspanak, pirinç, kabaktan günlük olarak hazırlanır.
Başlandıktan itibaren 1'inci hafta (sebze çorbası): 3 su bardağı su, 1 orta boy havuç, 1 orta boy patates 45-50 dakika ağzı kapalı kapta pişirilir. Düdüklü tencere kullanılacak olursa 1 – 1.5 bardak su 15 dakika pişirmek yeterlidir.Tel süzgece aktarılarak hiç ezmeden yalnız suyu bir kaba alınır. 1 çay kaşığı irmik ilave edilerek 5 dakika daha kaynatılır.
Başlandıktan itibaren 2'inci hafta (basit sebze püresi) : Yukarıdaki gibi pişirilir. Tel süzgeçten ezilerek püre halinde geçirilir. Suyunda irmik 5 dakika kaynatılır ve pürenin içine irmik katılarak verilir.
Başlandıktan itibaren 3'üncü hafta (karışık sebze püresi) : Yukarıdakilere ilave olarak 1 çay kaşığı pirinç ve her gün bir yenisi ilave edilmek üzere mevsim sebzeleri (ıspanak, enginar, maydanoz, bezelye, domates, kabak, tel şehriye, mercimek, vs.) ilave edilir.
4 – 6 AY BEBEKLERİN BESLENME MENÜSÜ:
Anne sütüne aldığı sürece ve miktarda devam edilmelidir.
Anne sütü yoksa veya yetersizse 3-4 öğün 2 numara devam maması verilmelidir (500 ml/gün).
Saat 7:00:
Anne sütü veya formula mama
Saat 10.00:
Meyve suyu (Mevsimine göre suyu sıkılarak hazırlanır. 1 hafta sonra püre şeklinde verilebilir.)
Saat 13.00:
Sebze çorbası(1 hafta sonra püre şeklinde verilebilir.)
Saat 16.00:
Yoğurt (100 ml hazırlanmış ılık Devam Mamasına 1 çay kaşığı yoğurt konulup mayalanır ve 3-4 saat mayalanmaya bırakılır.)
Saat 20.00:
Kaşık Maması veya Muhallebi (100 ml su ile 1 tatlı kaşığı pirinç unu pişirilir. Ocaktan indirildikten sonra 3 ölçek Devam Maması ilave edilir.)
6 AYLIK BEBEK İÇİN ÖRNEK MENÜ
1. Öğün (saat 06.00-07.00) Anne Sütü veya formula mama
Ara Öğün (saat 09.00-09.30) Meyve Suyu veya püresi
2. Öğün (saat 11.30-12.30) Sebze çorbası + Anne Sütü veya formula mama
Ara Öğün (saat 15.30-16.00) Yoğurt + Meyve Püresi
3. Öğün (saat 18.30-19.30) Sütlü Muhallebi + Anne Sütü veya formula mama
Gece Öğünü Anne Sütü (1-2 kez) veya formula mama
6 – 9 AYLIK BESLENME ÖRNEK MENÜSÜ
Anne sütüne aldığı sürece ve miktarda devam edilmelidir.
Anne sütü yoksa veya yetersizse gün içinde en az 300 ml. devam maması verilmelidir.
Saat 06.00-07.00:
Kahvaltı (Devam maması ( 90 – 120 cc ) içine tuzsuz peynir + haşlanmış
yumurta sarısı ( tam yumurta sarısına geçildikten sonra gün aşırı verilir ) + reçel veya pekmez + ekmek ilave edilerek hazırlanır.)
Saat 10.00:
Meyve püresi
Saat 13.00:
Sebze çorbası veya sebze püresi (İçerisine ince çekilmiş kıyma ilavesine başlanabilir).
Saat 16.00:
Yoğurt ( 100 – 150 ml. )
Saat 19.00-20.00:
Kaşık maması veya muhallebi (Muhallebi devam maması ve pirinç unu ile hazırlanmalıdır).
7 AYLIK BEBEK İÇİN ÖRNEK MENÜ
SABAH UYANDIĞINDA:
Kahvaltı ve anne sütü
Kahvaltı:
Devam maması 90 - 120 cc
1 – 2 tatlı kaşığı peynir (tuzu alınmış)
1 çay kaşığı yağ
1 tatlı kaşığı reçel veya pekmez + (2 - 3 bisküvi veya ince yarım dilim ekmek veya etimek)
Yumurta sarısı (1 çay kaşığı şeklinde başlanır 1 hafta içinde tam yumurta sarısına geçilir).
ARA ÖĞÜN ( 9:00 – 9:30 ) Meyve püresi ( 1 tam meyve )
ÖĞLE: (11:30 – 12:30 ) Karışık sebze püresi ( 150 – 200 ml. ) ve anne sütü
İKİNDİN: (15:30 – 16:00 ) Bir çay bardağı yoğurt ( 100 – 150 ml. ) + 6 – 10 tatlı kaşığı meyve püresi ve anne sütü
AKŞAM: (18:30 – 19:30 ) 6 – 10 tatlı kaşığı muhallebi ( 100 – 150 ml. ) + anne sütü
GECE: Anne sütü ( bebek isterse)
Yumurta: katı pişmiş yumurta sarısı çocuk kahvaltıya alıştıktan 1-2 hafta sonra 1 çay kaşığı olarak 7. ayda başlanır. Yavaş yavaş artırılarak 1 hafta sonra tam yumurta sarısına geçilir. Alerjik özelliği olması nedeniyle 1 yaşına kadar yumurtanın beyazı verilmez.
TAHILLI ÇORBALAR :
Mercimek, yoğurtlu yayla, acısız tarhana çorbası gibi gıdalar, taze sebze çorbalarına alıştırılmış olan bebeklere 7. aydan sonra değişik tatları öğretmek amacıyla verilebilir. Hazırlanırken 1 çorba kaşığı yağsız dana veya tavuk kıyması eklenmelidir.
KARIŞIK SEBZE PÜRESİ: 3 su bardağı su, 1 orta boy havuç, 1 orta boy patates, 1 yemek kaşığı pirinç, mevsim sebzeleri ( maydanoz, ıspanak, kereviz, pazı, karnabahar, brokoli, taze fasulye, prasa, domates vb.) ve 1 çorba kaşığı tavuk veya yağsız dana kıyması konularak 45-50 dakika ağzı kapalı bir tencerede pişirilir. Düdüklü tencerede pişirecekseniz 1-1.5 su bardağı su ve 10-15 dakika pişirmek yeterlidir. Prinç yerine mercimek, irmik, bulgur kullanılabilir. Sebzeler çatalla veya büyük delikli tel süzgeç ile ezilir. Pürenin pütürlü (parçalı) olması çok önemlidir. Eğer bu aylarda bebeğiniz pütürlü gıdalara alışmazsa ilerde parçalı gıdaları reddetme ve dolayısı ile ciddi beslenme problemi ile karşılaşabilirsiniz.
Muhallebi: genellikle akşam öğünü olarak 18:00 – 20:00 saatleri arasında verilir.
Hazırlanışı: 150 ml. su 1-2 tatlı kaşığı pirinç unu karıştırılarak pişirilir. Ateşten indirildikten ve hafif soğuduktan sonra içine 5 ölçek hazır mama toz halinde katılır. Topaklanma durumunda tel süzgeçten geçirilir. Son yıllarda süt çocukluğu döneminde inek sütünün hiç kullanılmaması yönünde olan görüşler giderek ağırlık kazanmaktadır.
Meyve Suyu: Elma, şeftali, muz, üzüm, portokal, mandalina vb. mevsim meyveleri püre şeklinde verilir.
Meyveler iyice yıkanır, kabukları soyulur ve cam rendede rendelenir. Püre halinde verilir. Meyve sularına şeker eklenmemelidir!
Yoğurt: İkindi 16:00 öğünü olarak verilir. Muhallebi yerine de verilebilir.
Hazırlanışı: Su kaynatılır, elin dayanabileceği sıcaklığa kadar soğutulur (40c). 150 ml. Suya 5 ölçek formül mama eklenir. 1-2 tatlı kaşığı yoğurt maya olarak eklenir ve yavaşça karıştırılır. Hareket ettirmeksizin sıcak bir yerde 4 saat bekletilir.
Köfte, Pilav, Makarna ve Dolmalar: Sebze çorbası ile birlikte baharatsız hazırlanmış 1-2 köfte 7. aydan itibaren verilebilir. Pilav, makarna ve dolmalar 8. aydan itibaren yoğurt ile karıştırılarak verilebilir.
Karaciğer: 8. ayda öğle öğünlerinde et ile değiştirilerek verilebilir.
Hazırlanışı: Kuzu, koyun veya dana ciğeri kullanılır. Zarı soyulduktan sonra, haşlanmış karaciğer rendelenerek sebze çorbalarına 10 günde bir et yerine katılmalıdır.
Su: genel olarak 8. aydan sonra bebeklerin hareketleri artar. Öğün aralarında veya öğünlerden sonra su verilebilir. Su olarak güvenilir, el değmeden hazırlanmış şişelenmiş içme suları kullanılabilir. Fakat içme ve mama yapımında kullanılacak olan suyun 5 dakika kaynatılıp soğutulduktan sonra verilmesi daha uygundur.
9 AYLIK BESLENME ÖRNEK MENÜSÜ
06:00 – 06:30 (UYANINCA) Anne sütü veya 3 numaralı devam maması
08:00 – 09:00 (SABAH) Kahvaltı, 1 çay bardağı (120 cc) süt ( 3 numaralı devam maması)
Tam yumurta sarısı ( gün aşırı verilecek)
1- 2 tatlı kaşığı peynir (tuzu alınmış)
1 çay kaşığı yağ
1 tatlı kaşığı reçel veya pekmez + 3-4 bisküvi veya ince bir dilim ekmek
12:00 – 12:30 (ÖĞLE) 1 kase kıymalı veya tavuk etli sebze püresi + Anne sütü
16:00 – 16:30 (İKİNDİ) 1 kase yoğurt (150-200 ml.) + yarım meyve püresi veya bisküvi
19:30 – 20:30 (AKŞAM) 1 kase muhallebi (150-200 ml.) + anne sütü
9 AYLIK BESLENME ÖRNEK MENÜSÜ
Anne sütü veya devam maması (en az 300 ml.)
Saat 07.00:
Kahvaltı, 1 çay bardağı (120 cc) süt ( 3 numaralı devam maması) Tam yumurta sarısı ( gün aşırı verilecek)
1- 2 tatlı kaşığı peynir (tuzu alınmış)
1 çay kaşığı yağ
1 tatlı kaşığı reçel veya pekmez
4-5 bisküvi veya ince bir dilim ekmek
Saat 10.00:
Meyve püresi
Saat 13.00:
Sebze çorbası veya diğer unlu çorbalar (Tarhana, yayla, şehriye çorbasına et, tavuk, kıyma ilave edilebilir.)
Saat 16.00:
Yoğurt veya muhallebi (150-200 ml.)
Saat 19.00:
İnce çekilmiş kıymadan yapılan köfte
veya
Herhangi bir çorba
veya
Kıymalı makarna
veya
Kıymalı pirinçli dolma
Saat 20.00-21.00:
Anne sütü veya 2 ya da 3 numaralı devam maması
9-12 AY ÖRNEK BESLENME ŞEMASI
Sabah: Kahvaltı
1 Bardak şekersiz süt
1 Yumurta sarısı
1 Tatlı kaşığı reçel ya da pekmez
1 Çay kaşığı yağ ince bir dilim ekmek veya 3-4 adet bisküvi
Ara Öğün:
Meyve püresi
Öğle:
Kıymalı sebze püreleri
Dolma içleri, sebzeli köfteler
Kuru baklagil püreleri ( bakla dışındakiler verilebilir)
Bir dilim ekmek içi (sebzelerle)
Akşam:
Muhallebi (veya öğle öğünün aynısı)
BALIK(KILÇIKSIZ): 9. aydan itibaren başlanabilir.
Sebze olarak bakla ve patlıcan bebek beslenmesinde tercih edilmez.
9-12 AY ÖRNEK BESLENME ŞEMASI
Sabah 08.00 :Anne sütü veya 1 bardak devam formülü + 1 çay kaşığı pekmez veya reçel+ 1 yumurta sarısı + ince bir dilim ekmek+ 1 çay kaşığı zeytinyağı
Saat 12.00: Sebze püresi + püreye karıştırılmış 2 tatlı kaşığı haşlanmış karaciğer rendesi (Karaciğer haftada 1'den fazla verilmemelidir) veya tavuk veya 1 köfte.
Sebze püresi yerine normal ev yemekleri ezilerek verilebilir. Sabah ekmek almadıysa bu öğünde verilebilir.
Ek protein ile demir sağlayan taze dana, kuzu eti ve ciğerden her öğünde yalnız bir çeşit verilir. Ciğer olarak kuzu, dana ve tavuk ciğeri verilebilir. Beyin vermenin besin değeri olarak anlamlı bir faydası yoktur.
Saat 16.00: 150-200 gram muhallebi + meyve püresi
Saat 20.00: Yoğurt ( 1-2 çorba kaşığı makarna ile karıştırılabilir) + 2-3 çorba kaşığı sebze püresi.
12 AYLIK ÖRNEK BESLENME ŞEMASI
Sabah : 150 ml devam formülü + 30 gram beyaz peynir ya da 1 tam yumurta +1-2 bisküvi yada ince bir dilim ekmek+ 1 çay kaşığı reçel yada pekmez
Öğle: Sebze püresi veya evdeki etli sebze yemeği, yoksa 1 köfte + makarna ve meyve püresi
İkindi: 150 ml devam formülü yada yoğurt yada sütlaçtan biri + 2 bisküvi
Akşam: 2-3 çorba kaşığı sebze püresi yada evdeki çorba ve sebze yemekleri+ ezilmiş makarna veya pilav +Yoğurt
Bebeğin çok yemesi ve kilo alması her zaman sağlıklı olduğu anlamına gelmez, aşırı beslenme ileriki yaşlarda sağlık problemlerine zemin hazırlar.
Tuz ile yüksek tansiyon arasında bir ilişki vardır.Bebeğin tuza alışmaması için mamalara tuz eklenmemelidir.
Dışkı oluşumuna katkıda bulunmayan proteinlerin aşırı miktarda verilmesi, buna karşılık yeterince sıvı, yeşillik, sebze ve meyve verilmemesi kabızlığa neden olabilir.
12 AYLIK BEBEKLER İÇİN ÖRNEK MENÜ
UYANINCA
Anne sütü
SABAH: Kahvaltı
1 çay bardağı şekersiz süt (120 ml)
½ kibrit kutusu peynir
1 yumurta gün aşırı
1 tatlı kaşığı reçel yada pekmez
½ ince dilim ekmek veya 2-3 adet bisküvi
ARA:
1 çay bardağı meyve püresi
ÖĞLE: 5 - 6 silme yemek kaşığı kıymalı sebze püreleri (kıymalı dolma içleri, terbiyeli veya sebzeli köfteler, sebzeler, tavuk veya balık, kurubaklagil püreleri, bakla dışındakiler)
5 – 6 yemek kaşığı patates püresi (makarna. Pilav v.b. hamur işleri)
1 çay bardağı içecek (süt veya / ve su)
İKİNDİ: 8 – 10 yemek kaşığı yoğurt, evde yapılmış bir ince dilim kek veya 2-3 bisküvi
AKŞAM: 6 yemek kaşığı meyve püresi
8 – 10 yemek kaşığı muhallebi veya öğlenin aynısı
MERCİMEK ÇORBASI (200 Kal, 3gr protein) (2 porsiyon)
2 yemek kaşığı mercimek
1 boy havuç
1 küçük boy patates
¼ küçük dilim soğan
1 çay bardağı su
HAZIRLANIŞI: Bir tencereye 2 yemek kaşığı mercimek, 2 çay bardağı su konur. 1 küçük boy havuç, patates ve soğan rendelenip,1 yemek kaşığı zeytinyağı eklenip pişirilir.
ETLİ SEBZE YEMEKLERİ (tavuk, dana kıyma) (250 Kal, 8 gr. protein)
(2 porsiyon)
30 gr. (1 köfte kadar) et
1 yemek kaşığı pirinç
1 sebze( ıspanak, kabak, domates, semizotu)
1 tatlı kaşığı zeytinyağı
1 küçük soğan
HAZIRLANIŞI: Sebzeler doğranarak bir tencereye konur, 1yemek kaşığı pirinç,mercimek, bulgur ile 1 tatlı kaşığı zeytinyağı az su konup pişirilir. Sebzenin türüne göre dolma şeklinde veya kıymalı sebze yemeği olarak yedirilir.
TAHILLI ÇORBALAR:
Mercimek, yoğurtlu yayla, acısız tarhana çorbası gibi gıdalar, taze sebze çorbalarına alıştırılmış olan bebeklere 7. aydan sonra değişik tatları öğretmek amacıyla verilebilir. Hazırlanırken 1 çorba kaşığı yağsız dana veya tavuk kıyması eklenmelidir.
KARIŞIK SEBZE PÜRESİ: 3 su bardağı su, 1 orta boy havuç, 1 orta boy patates, 1 yemek kaşığı pirinç, mevsim sebzeleri ( maydanoz, ıspanak, kereviz, pazı, karnabahar, brokoli, taze fasulye, prasa, domates vb.) ve 1 çorba kaşığı tavuk veya yağsız dana kıyması konularak 45-50 dakika ağzı kapalı bir tencerede pişirilir. Düdüklü tencerede pişirecekseniz 1-1.5 su bardağı su ve 10-15 dakika pişirmek yeterlidir. Prinç yerine mercimek, irmik, bulgur kullanılabilir. Sebzeler çatalla veya büyük delikli tel süzgeç ile ezilir. Pürenin pütürlü (parçalı) olması çok önemlidir. Eğer bu aylarda bebeğiniz pütürlü EK gıdalara alışmazsa ilerde parçalı gıdaları reddetme ve dolayısı ile ciddi beslenme problemi ile karşılaşabilirsiniz.
Muhallebi: genellikle akşam öğünü olarak 18:00 – 20:00 saatleri arasında verilir.
Hazırlanışı: 150-200 ml. su 2-3 tatlı kaşığı pirinç unu karıştırılarak pişirilir. Ateşten indirildikten ve hafif soğuduktan sonra içine 5 ölçek hazır mama toz halinde katılır. Topaklanma durumunda tel süzgeçten geçirilir. Son yıllarda süt çocukluğu döneminde inek sütünün hiç kullanılmaması yönünde olan görüşler giderek ağırlık kazanmaktadır.
Meyve Suyu: Elma, şeftali, muz, üzüm, portokal, mandalina vb. mevsim meyveleri püre şeklinde verilir.
Hazırlanışı: Meyveler iyice yıkanır, kabukları soyulur ve cam rendede rendelenir. Püre halinde verilir. Meyve sularına şeker eklenmemelidir!
Yoğurt: İkindi 16:00 öğünü olarak verilir. Muhallebi yerine de verilebilir.
Hazırlanışı: Su kaynatılır, elin dayanabileceği sıcaklığa kadar soğutulur (40c). 150 ml. Suya 5 ölçek formül mama eklenir. 1-2 tatlı kaşığı yoğurt maya olarak eklenir ve yavaşça karıştırılır. Hareket ettirmeksizin sıcak bir yerde 4 saat bekletilir.