Çocuk Sağlığı ve Çocuk Endokrinoloji Uzmanı
Kemikler ağırlığımızı taşırlar ve çeşitli fiziksel stresler sırasında ayakta durmamızı sağlarlar. İskeletimizi teşkil eden kemiklerimizin bizi yaşam boyu taşıyabilmesi için bazı sağlık kurallarına dikkat etmemiz gerekiyor.
Kemiklerin sertliği bir protein olan kollojenin üzerine kalsiyum ve fosforun birikmesi ile oluşur. Ergenlik döneminin sonuna kadar (yaklaşık 18 yaş) kemikler uzar ve sertleşir. Osteoporoz, latince süngerimsi veya delikli kemik anlamına gelir. Osteoporozun önlenmesinin temeli çocukluk yaşlarında atılır. Osteoporoz ileri yaşlarda görülür, ancak sağlam ve sağlıklı kemiklere sahip olmak, çocukluk çağında alınacak önlemler ile mümkündür.
Araştırmalar en yüksek kemik yoğunluğu miktarına ergenlik döneminde (10-18 yaş) ulaşıldığını ve 30 yaşından sonra kemik yoğunluğunda azalma olduğunu göstermektedir. Kemik yoğunluğunu belirlemede genetik faktörler, beslenme, aktivite, hormonlar ve yaşam tarzı etkindir. Çocukların ergenlik öncesi günde 600-800 mg, ergenlik döneminden başlayarak günde 1200-1500 mg kalsiyum alması gerekmektedir. Besinler arasında en önemli kalsiyum kaynağı süt ve süt ürünleridir. Yağ içeriği düşük sütlerde de kalsiyum içeriği değişmemektedir. Sebzeler ve kalsiyum desteği yapılmış meyve sularında da yeterli kalsiyum vardır. Son araştırmalar 11-15 yaşlardaki kızların düşük kalsiyum alımının kemik kırıkları sıklığını arttırdığı, fazla fosfor alımına neden olan kola içme alışkanlığı ile kemik kırıkları arasında pozitif ilişki olduğu, yüksek kalsiyum alımının ergenlik dönemindeki kız ve erkeklerde kırıklardan koruyucu etki yarattığı göstermiştir. Ayrıca, hangi yaşta olursa olsun yeterli ve direkt güneş ışığı, cilt altındaki aktif olmayan D vitaminini aktif hale getirdiğinden, kemik sağlığı açısından son derecede yararlıdır.
FİZİKSEL AKTİVİTE ŞART...
Çocukluktan erişkinliğe girerken kemik kitlesinin yeterli olabilmesi için kalsiyum alımı kadar atlamak, sıçramak, ip atlamak gibi fiziksel aktiviteler de gereklidir. Uzun süre hareketsiz yatan hastalarda osteoporoz dediğimiz kemik erimesinin gözlendiğini unutmamalıyız. Bu nedenle her okul çocuğu ve adölesanın beden eğitimi derslerine devamı ve spor yapması önem arz etmektedir.
İleri yaşlarda kemik erimesine bağlı kırıkların önlenmesi büyük ölçüde çocukluk, özellikle de ergenlik dönemindeki yaşam tarzına bağlıdır. Bu dönemlerde kalsiyumdan zengin besinlerle beslenme, kolalı içeceklerden kaçınma, gerekirse kalsiyum desteği; spor yapma ve yeterli güneş ışığına maruz kalma sağlıklı kemik gelişimi için gereklidir.
