Çocuk Sağlığı ve Çocuk Endokrinoloji Uzmanı
İyot vucuda dışarıdan alınan ve tiroid hormon yapımında kullanılan bir maddedir. Toprak, su ve hava iyot kaynağıdır.
İçtiğimiz su, besinlerimizin kaynağı toprak iyottan fakirse, iyot eksikliği oluşur. Özellikle Avrupa, Afrika’nın ve Asya’nın bazı bölgelerinde su ve toprakta iyot eksikliği vardır ve bunun telafisi için suya, ekmeğe veya tuza iyot takviyesi yapılır ve bu sayede eksiklik giderilmeye çalışılır. Ülkemizde de tuza iyot takviyesi ve iyotlu tuz kullanımının teşvik edilmesi son 35-40 yıldır Sağlık Bakanlığı kontrolünde yürütülmektedir.
Beyin ve zeka gelişiminin yüzde 90’ı, hayatın ilk 3 yılında tamamlanır. Bunun için tiroid hormonları gereklidir. Tiroid hormon eksikliğinin en önemli nedeni de, iyot eksikliğidir. Özellikle hamileliğin erken dönemlerinde yeterince iyot alınmazsa, yenidoğan bebekte doğumsal hipotiroidi hastalığı varsa (tek nedeni iyot eksikliği değildir) ve tedavi edilmemişse; değişik derecelerde zeka geriliği saptanır. Erken tanı için topuktan alınan tiroid tarama testi çok yararlıdır.
İyotlu tuz kullanımı bütün Türkiye’de teşvik edilmelidir. Yemek yapılırken yani kaynarken tuz atılımı, iyotun değer kaybına sebep olduğundan tabağa tuz dökülmesi daha uygundur. Ayrıca iyot, ışıktan olumsuz etkilendiğinden mağaza raflarının tercihan daha loş ışıklı yerlerine yerleştirilmelidir. Tiroid kanseri hastaları ve tiroidi fazla çalışanlarda hekime danışarak iyotlu tuz kullanımından kaçınılır.
Ancak tuz kullanımında şunu da akıldan çıkarmamak gerekmektedir; fazla tuz zararlıdır ve hipertansiyonun en önemli sebebidir.
