Çocuk Sağlığı ve Çocuk Endokrinoloji Uzmanı
Çocuklarda obezitenin artması ile birlikte çocuklarda da tip2 (erişkin) diyabetinde de artış gözleniyor.
Obezite Avrupa Birliği ülkelerinde giderek artmakta ve önlem almak için hükümetler çalışmalar yapmaktadırlar. Türkiye’de de obezite giderek artmaktadır. Obezitenin ilk sıklıkla görülmeye başladığı yaş okula başlama yaşı olan 6-7 dir. Bu yaşda fizyolojik olarak yağ dokusu arttığı için, alınan fazla kaloriler yağ dokusunu arttırmakta ve obeziteye sebep olmaktadır. Unutmayalım ki, obezite hangi yaşda görülürse mutlaka edilmesi gereken bir hastalıkdır. Ergenlik döneminde obezitesi devam edenlerin yüzde 70 i, erişkinliklerinde de obez olurlar, bu yönden ergenlikte obezitenin önlenmesine özel önem vermek gerekir. İngiltere’de okul çocuklarının karnelerine, okula başlarken, ara dönemde ve dönem sonu boy ve kiloları yazılmakta ve aile obezite yönünden uyarılmaktadır. Yine İngiltere ve bazı Avrupa ülkelerinde çocukların televizyon çok seyrettiği zamanlara, fast food yiyecek reklamı konulmamaktadır. Çocuklarda obezitenin önüne geçebilmek için, bazı önerilerim şunlardır:
NE YAPMALI?
* Çocuk aile ile birlikte yemek yeme alışkanlığına sahip olmalıdır.
* Porsiyonlar makul ölçülerde olmalı ve aşırı porsiyonlardan kaçınılmalıdır.
* Fast food yiyeceklere haftada bir kez en çok iki kez izin verilmelidir.
* Şekerli içeceklerin tüketimi kısıtlanmalıdır. Süt tüketimine ağırlık verilmelidir.
* Televizyon ve bilgisayar başında iki saatten fazla oturmamalı ve mutlaka aktivite çocukların hayatlarına sokulmalıdır (örneğin; ip atlamak gibi).
* Okul yönetimleri ile konuşulup, aşırı yağlı ve kalorili yemeklerin çocuklara verilmesi önlenmeli, okul kantinleri kontrol edilmelidir.
* Öğün atlanmamasına dikkat edilmelidir.
OBEZİTEYE “DUR” DEMEK ŞART!
Bütün dünyada çocuklarda, çocukluk çağında görülen tip1 diyabet hastalığı yanında, şişmanlıkla direkt alakalı olan ve daha çok erişkinlerde görülen tip2 diyabet hastalığında da artış gözlenmektedir. Pankreasdaki beta hücrelerinin tamamen tahrip olması neticesinde gelişen tip 1 diyabet hastalığında, çocuklara insülin yapılmasının yanı sıra diyet ayarlanması ve egzersizle yapılan insülinin aktileştirilmesi sağlanmalıdır. 1921 yılında insülinin keşfinden ve ilaç olarak kuıllanımının başlamasından önce, diyabet hastaları ortalama 2-3 yıl yaşayabiliyorlardı. Şimdi ise düzenli takip altında olan ve insülin tedavisi ile kan şekerleri ayarlanabilen hastalar diyabetin kalp-damar sistemi, sinir sistemi ve böbrekleri etkileyen yan etkileri gelişmeden hayatlarını sürdürebilirler. İnsülin tedavisi dışında en önemli yenilik pompa tedavisi olarak görülmektedir. Hastalarımızdan çok sayıda insülinin yerini alabilecek bir tedavi şekli var mı soruları gelmektedir. Bunun cevabı ise ne yazık ki hayırdır. Pankreas nakli, adacık nakli gibi tedavi seçenekleri ancak araştırma safhasındadır ve çocukluk çağındaki kullanımları deneyseldir.
Obezitenin önlenmesi ile çocuklarda giderek artan tip2 diyabet sıklığı azalacaktır.
