Türkiye'nin en iyi ebeveyn sitesi
Türkiye'nin en iyi ebeveyn sitesi
BAŞ BAŞA
Prof. Dr.  REHA CENGİZLİER
Çocuk Sağlığı Hastalıkları Uzmanı - Çocuk Alerji Hastalıkları Uzmanı
Yazı Boyutu:
Kortizon’lu ilaç! Eyvah! (2)

Kortizonlu ilaç nasıl etki eder? İğne, hap, şurup, krem veya sprey (fıs fıs) şeklinde kullanım yolları vardır.

İğne-hap ve şurup kullanılırsa; sistemik etki eder. Yani,  alınan ilaç kana karışır, etki etmesi gereken organa kan yoluyla ulaşır, etkisini gösterir. Bu arada bir yandan gitmesini istemediğimiz diğer organlara da gider, bir yandan da karaciğer tarafından parçalanarak vücuttan atılmaya çalışılır. Bu sırada da yapacaksa yan etkisini yapar. Bu durumu önlemek için de diğer organlara gitmeden, sadece etki etmesini istediğimiz organa yollasak nasıl olur? Süper güzel olur. Böylece yan etki riski “sıfır” kabul edecek kadar düşer. Bu lokal kullanım sırasında emilerek kana karışıp diğer organlara ulaşabilen ilaç düzeyi hemen hemen sıfırdır. Zaten olanı da karaciğer hemen parçalayıp zarar vermeden yok eder.
İşte “Atopik dermatit” veya “Egzema” denen deri hastalıklarında krem olarak kullanılır; sadece sürüldüğü yerde etki eder. Alerjik nezlede burun spreyi, alerjik göz nezlesinde göz damlası olarak kullanılır.  

ASTIM VE KORTİZON KULLANIMI
Gelelim astım ve kortizon kullanımına: Astım tedavisinde ilaç kullanılırken, iki durum göz önüne alınır. Birincisi hemen solunumu rahatlatmak, ikincisi de astımı tedavi ederek ilerde kalıcı bir hasar bırakmasını önlemek. Hiç tedavi edilmese bile az da olsa iyileşme şansı olan astım, doğru tedavi ile tamamen iyileşme şansı olan bir hastalıktır. Ancak iyileşme süresi, her çocukta farklıdır. Bazen aylar, bazen yıllar içinde iyileşir. Yeter ki doğru tedavi olsun.

Astımın rahatlatmak amaçlı ilacı, herkesin iyi bildiği ventolin ve benzerleridir. Ancak bunların tedaviye hiçbir katkısı yoktur. Sadece o anki rahatlamaya yarar. Oysa tedavinin esası, kortizonlu ilaçlardır. Bazı çiğneme hapları veya toz şeklinde alınan ilaçlar da vardır. Ancak en etkili  ilaçlar, kortizon içerenlerdir. Kortizon çocuklarda astım tedavisinde nasıl kullanılır?

Ölçülü doz inhaler denilen, kısaca “fıs fıs“ diye de tanımlanan sprey şeklinde kullanılır. Hastalığın şiddetine göre bireysel olarak doz ayarlanır. Hafif, orta şiddette veya ağır oluşuna göre doz değişir. Hasta iyileştikçe doktor kontrolü ile doz azaltılır, kötüleştikçe doz artırılır. Bazen tamamen kesilir. Ortalama bir örnekle konuşalım; en sık kullanılan dozu, sabah 1 puff akşam 1 puff şeklindedir. Turuncu renkli olanda (fliksotide) her bir doz 125; günde toplam 250 mikrogram, kahverengi veya beyaz olanda (pulmicort veya inflacort) her bir doz 200; günlük toplam 400 mikrogram kullanılır. Bunun; en iyi şartlarda ancak yüzde 30 kadarı ciğerlere ulaşır. Tamamı bile ulaşsa, 250 veya 400 mikrogram demektir. Yan etki yapması için her defada en az 800 mikrogram verilmesi gerekir. Bu bile ancak 6 ay aralıksız kullanılırsa yan etki ihtimali ortaya çıkar. Demek ki; normal koşullarda inhale ilaçla yani fıs fıs ilaçla yan etki beklemiyoruz.

Ağır ataklarda elektrikli nebulizer cihazla, ampul yani sıvı şekildeki ilaçları kullanabiliriz. Acillerde genellikle kullanılan bu tür ilaçlardır. Bazen evde kullanım için de tavsiye edildiği olur. Bununla da her dozda 250 veya 500 mikrogram pulmicort, ya da 250 mikrogram fliksotide kullanılmaktadır. Yani çocuk daha sıkışık, daha etkili ilaç gerektiğinde bu yolla da ilaç verilir, bir süre sonra çocuk biraz da olsa rahatlayınca fıs fıs ilaca geçilebilir.

Çok ağır ataklarda; kısa sürede etki elde etmek için iğne olarak veya hap eritip içirmek şeklinde veya iğneyi içirmek şeklinde uygulamalar da yapılır. Bunlar, bir veya sadece birkaç dozla veya en fazla birkaç günle sınırlı kaldıkları için yine yan etki oluşturmazlar.

DOĞRU VE BİLİNÇLİ İLAÇ KULLANIMI
Bazen, “Bu ilaç iyi geldi” diye veya komşu tavsiyesi ile doktor kontrolü dışında yanlış yerde, yanlış şekilde veya yanlış dozda kortizonlu ilaç kullanılmaktadır. İşte tehlikeli olan bu uygulamadır. Önemli olan doğru ve bilinçli kullanmaktır.

İlaç dozu ayarlamak için çocuk tamamen iyi bile olsa; 2, en fazla 3 ayda bir mutlaka doktor kontrolüne götürülmelidir. Zaten durum iyi olup ilaçlar kesilebiliyorsa, bu kontrol aralıkları 4-6 ay, 1 yıl gibi daha uzun açılabilir.  Hatta, bir gün gelir ve tamamen biter. Tüm çocuklara ilaçsız, hastalıksız, sağlıklı günler dileklerimle. Sevgiler…


Copyright 2007-2024 ® NETATÖLYE - Tüm hakları saklıdır. İzinsiz alıntı yapılamaz.