Evet mümkün... Hatta dişlerde bulunan kök hücrelerden başka organlar da üretmek mümkün... Kök hücreler basitçe, vücudumuzdaki tüm doku çeşitlerini ve buna bağlı olarak da organları oluşturmaya ve onarmaya kabiliyetli ana hücreler olarak tanımlanabilir. Çünkü ihtiyaç olan bölgedeki hücre tipine dönüşebilmektedirler. Kök hücreleri özel kılan da budur.
Vücudumuzda karaciğer gibi kendini rejenere edebilen (yenileyebilen) organlarımız var, ancak bu yenilenebilme kabiliyeti artan yaşla birlikte azalarak bitmekte. Zaten bu nedenle hücrelerimiz yaşlanabiliyor. Bir deniz yıldızını düşünün, kopan kolunu rejenere edebiliyor, yeniden oluşturabiliyor. Belki de kök hücre araştırmaları bize de bu rejenerasyon şansını vaat ediyor.
Kök hücreler, tüm vücut doku ve organlarında ve kan dolaşımında bulunur. Fakat bugün kullanabildiğimiz kök hücreleri kan dolaşımından, kemik iliğinden ve bebeklerin göbek kordonundan elde etmekteyiz. Son yıllarda kullanılabilir kök hücre kaynaklarına süt dişleri ve 20 yaş dişlerinin pulpa (diş özü) dediğimiz dişin canlı kısmından elde edilen hücreler de eklendi. Bu tabii ki heyecan verici bir durumdu. Çünkü çocuğun kordon kanının saklanması gibi artık süt dişinin pulpası, hatta o şansı da kaçırdıysa 20 yaş dişlerinin pulpası saklanabilecekti.
DİŞTEN ELDE EDİLEN KÖK HÜCRELERLE HANGİ HASTALIKLAR TEDAVİ EDİLEBİLECEK?
Bu hücrelerin kullanım alanı rejeneratif tedavi. Diş özündeki kök hücreler birçok hücre tipine farklılaşabilmekte. Örneğin, diş sert doku hücrelerine, kas hücrelerine, sinir hücrelerine, yağ dokusu hücrelerine, göz korneası hücrelerine ve kıkırdak hücrelerine dönüşebiliyorlar. Bilim insanları da bu hücreleri kullanarak Parkinson Hastalığı, MS (Multipl Sklerozis), karaciğer hastalıkları, şeker hastalığı (diyabet), kas hastalıkları ve travmaya bağlı omurilik yaralanmalarını tedavi edebilmeyi hedefliyorlar. Kök hücrelerin günümüzde kullanılabildiği tedaviler ise, kemik yaralanmaları ve kırıkları, akut ve kronik lösemiler, bazı kas ve lenf bezi hastalıkları, doğumsal bağışıklık sistemi hastalıkları ve omurilik yaralanmaları. Bu tedaviler halen sürmekte ve bir kısmı da takip altında.
Ağız ve dişler için kök hücre kullanımı ise kökleri erimiş dişte kökün yeniden oluşturulması, diş eti çekilmeleri ve çene kemiğinde kemik kaybı olduğu durumlarda yeniden diş eti ve kemik oluşumunun sağlanması, çene kemiği içerisine kök hücre ekimi yapılarak tam bir diş oluşumunun sağlanması ve dudak damak yarığı ile doğmuş bebeklerde kemik ve damağın tamir edilebilmesini kapsamaktadır.
Dişeti hastalıklarında kişinin sağlıklı diş çevre dokularından alınan hücrelerin sağlıksız bölgeye ekilerek o bölgenin rejenere olması günümüzde kullanılan bir yöntem haline geldi bile… Bu çalışmalar sayıca az da olsa kök hücre teknolojisi çok hızlı bir şekilde ilerliyor ve çok yakında günlük hayatımıza girecek gibi görünüyor.
PEKİ, KÖK HÜCRELER NASIL SAKLANIYOR?
Kök hücrelerin saklanması özel bir sistem gerektiriyor. Kişiden alınan kök hücre içeren doku özel bir enzim solüsyonu içerisine konuluyor ve kök hücrelerin serbestlenmesi sağlanıyor. Sonra da özel bir kültür içerisinde çoğaltılıyor.
Kök hücre içeren çekilmiş süt dişleri ve 20 yaş dişleri ise çok hızlı bir şekilde -196 derecede dondurularak saklanıyor. Tıpkı kordon kanının saklanması gibi artık dişlerin de saklanabildiği "diş bankaları" var.
Bakalım kök hücre daha ne gibi kullanım alanlarıyla karşımıza çıkacak?
