Türkiye'nin en iyi ebeveyn sitesi
Türkiye'nin en iyi ebeveyn sitesi
NEFES
Prof. Dr.  FAZİLET KARAKOÇ
Çocuk Göğüs Hastalıkları Uzmanı
Yazı Boyutu:
Haydi büyükler aşıya!

Aşı denince aklınıza sadece ağlayan ve eline lolipop tuturulmuş bir çocuk mu geliyor? Benim aklıma Metin Akpınar ve Zeki Alasya'nın 1990' lı yıllarda birlikte oynadıkları aşı kampanya reklamları geliyor. Ama aşılar sadece çocuklar için değil, biz büyüklerin de aşılanması gerekiyor!

Her yıl binlerce erişkin aşı ile önlenebilir hastalıklar nedeni ile hayatlarını kaybediyor. Bunlardan en önemlileri de influenza (grip), pnömokok (zatürre ) ve hepatit B enfeksiyonları… Büyüklerin aşılanması için birçok neden var. Ama bence en önemlisi erişkin döneminde yapılması gereken aşılarınızı yaptırdığınızda, hem kendinizi hem de başta çocuklarınız olmak üzere çevrenizdeki insanları bazı önemli enfeksiyonlardan koruyabilirsiniz.

"ÇOCUKKEN AŞILARIMIZI OLDUK, BİTTİ" DİYE DÜŞÜNMEYİN!
Bazı hastalıklar için (örneğin tetanoz ve boğmaca gibi hastalıklar) çocukluk çağında yapılan aşıların etkileri hayat boyu sürmez. Tetanoz-difteri hastalığından korunmak için her 10 yılda bir tetanoz-difteri aşısı (Td) olmanız gereklidir.
Anne, baba olarak kendinize yaptırdığınız bazı aşılar çocuklarınızın korunmasında önemlidir. Bunun en önemli örneği boğmaca aşısıdır.

KÜÇÜK BEBEKLE TEMASI OLAN HERKES BOĞMACA AŞISI OLMALI!

Boğmaca aşısı küçük bebekler ile teması olan herkes için önerilmektedir. Son yıllarda hem dünyada hem de ülkemizde ergenlerde ve erişkinlerde boğmaca vakalarında artış var. Ergenlerde ve erişkinlerde uzun süreli öksürük ile giden vakaların yüzde 15-20 ‘sinde boğmaca olduğu bildirilmiştir. Bu kişilerde boğmaca çok ağır seyretmeyebilir, ama henüz aşılama programları tamamlanmamış küçük bebeklerde boğmaca çok tehlikeli olabilir, hatta ölüme yol açabilir!
Bu nedenle tüm dünyada elli dolaylarında ülke aşı takvimine 9-17 yaşlar arasında değişik zamanlarda bir difteri-tetanoz aşısına ek olarak boğmaca aşısını da (Tdap) eklemiştir. Henüz ülkemizde rutin aşılama programında olmamakla birlikte; bebekler ile teması olan baba, bakıcı, büyükanne, büyükbaba gibi kişilerin doğumdan en az 1 ay öncesinde veya doğumdan hemen sonra anne ile birlikte boğmaca aşısı olması önerilmektedir. Bu aşılar ülkemizde de mevcuttur. Hatta bu aşı ergenlik döneminde de yapılabilir. 4-6 yaşında yapılan karma aşıdan 5 yıl sonra 10-11 yaşlarında uygulanacak olan ilk tetanoz-difteri (Td) aşısı boğmacayı da içeren şekilde (Tdap) yapılırsa, ergenlik ve erişkinlik döneminde ortaya çıkacak olan boğmaca enfeksiyonundan koruyabileceği düşünülmektedir.
Sonuç olarak, eğer ergen yaşta bir çocuğunuz var ve tetanoz-difteri aşısı zamanı gelmiş ise bu aşı tetanoz difteri boğmaca (Tdap) aşısı olarak yapılabilir.
Ya da sizin 10 yılda bir olmanız gereken tetanoz-difteri aşısı zamanınız gelmiş ise ve daha önce erişkin dönemde boğmaca aşısı olmadı iseniz aşınızı bir kez Tdap olarak boğmacayı da içeren şekilde yaptırabilirsiniz. Sonrasında yine 10 yılda bir tetanoz difteri aşılarınızı olmaya devam edersiniz.

GRİP AŞISI DA ÇOK ÖNEMLİ!
Benzer durum grip için de geçerlidir. Grip aşısı 6 aydan küçük bebeklere yapılmaz. Ama bu yaşlardaki çocuklarda influenza'nın yol açtığı grip enfeksiyonu çok ağır seyredebilir, bebeklerimizi grip enfeksiyonundan korumanın en kolay yolu başta anne-baba olmak üzere bebeğin bakımı ile ilgilenen aile bireylerinin grip aşısı olmasıdır.
Özelikle altta yatan astım, kalp hastalığı, şeker hastalığı ya da başka kronik hastalıkları olan kişilerin ve 65 yaşın üzerindeki kişilerin, ayrıca bebeklere de yapılan ve zatürre aşısı olarak da bilinen pnömokok aşısını da yaptırmaları gereklidir. Bu aşı risk grubundaki anne, baba ya da büyükanne, büyükbabalar da zatürre, menenjit gibi çok önemli bazı hastalıkların oluşma riskini belirgin bir şekilde azaltmaktadır.

PNÖMOKOK AŞISI
Eğer çocuk ile aynı evde yaşayan bu risk gruplarında bir birey var ise en kısa zamanda bir pnömokok aşısı olması gerekir. Bazı kişilerde aşının 5 yıl sonra tekrarlanması gerekir bunu da hastayı izleyen hekim ile tartışılması gerekir.
Dünyanın bazı bölgelerine seyahat edecek kişilerin mutlaka bazı aşıları olmaları gerekir. Ülkelerin aşı programları o bölgede sıklıkla rastlanılan hastalıklara göre belirlenmektedir. Örneğin, hacca giden kişilerin meningokok aşısı (menenjit) olmaları gereklidir. Afrika ya da Güney Amerika ülkelerine giden kişilerin özel bazı aşıları olmaları önerilmektedir. Bu konu ile ilgili olarak çalışan enfeksiyon uzmanları ve bölümler mevcuttur. Böyle bir seyahat söz konusu olduğunda ilgili uzmanlara başvurulabilir.

SUÇİÇEĞİ AŞISI
Suçiçeği basit bir enfeksiyon gibi düşünülebilir, ama hastalığı geçiren bazı çocuklarda, erişkinlerde komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Bu komplikasyonlar cilt enfeksiyonu gibi basit bir komplikasyon olabileceği gibi bazı hastalarda zatürre ya da beyin iltihabı gibi çok daha ciddi sonuçlara yol açabilir. Çocukluğunuzda hiç suçiçeği aşısı olmadıysanız ya da suçiçeği geçirmediyseniz, özellikle de evde bağışıklık sisteminde bozukluk olan bir aile bireyi mevcut ise ya da hamile kalmayı planlıyor iseniz suçiçeği aşısı olmanız öneriliyor. Suçiçeği aşısı erişkin dönemde istediğiniz bir zaman yapılabilir. Yapıldıktan en az bir ya sonra ikinci bir hatırlatma dozu önerilmektedir.

HEPATİT A AŞISI
Sarılık aşılarının (hepatit A ve B) da hastalığı geçirmemiş ve çocuklukta aşılanmamış erişkinlerde yapılması öneriliyor. Hepatit A ve Hepatit B karaciğerde ciddi enfeksiyonlara yol açan etkenlerdir. Eğer Hepatit A enfeksiyonu geçirmediyseniz ve bu enfeksiyonundan korumak istiyorsanız, özelikle de altta yatan bir karaciğer hastalığınız var ise ya da Hepatit A enfeksiyonunun sık rastlandığı bölgelere sık seyahatleriniz oluyor ise Hepatit A aşısı olmanız öneriliyor. Hepatit A aşısının 6 ay ara ile iki doz yapılması öneriliyor.

HEPATİT B AŞISI
Hepatit B enfeksiyonu da Hepatit A gibi karaciğer enfeksiyonuna yol açar. Ayrıca Hepatit B enfeksiyonu geçiren bazı hastalarda enfeksiyon kronikleşebilir. Bu neden ile Hepatit B ‘den korunmak isteyen özellikle de Hepatit B enfeksiyonunun sık rastlandığı bölgelerde yaşayan, altta yatan şeker ve benzeri hastalığı olan kişilere ya da evde Hepatit B enfeksiyonu taşıyıcısı olan ailelere Hepatit B aşısı olması önerilir. Hepatit B aşısı 3 dozda yapılır. Birinci dozdan bir ay sonra ikinci doz yapılır, üçüncü doz ise 6. ayda yapılır.

AŞILARIN GEREKLİLİĞİNİ SORGULAMAK?!

Bazı erişkinler aşıları sevmez. Bırakın kendi aşılarını olmayı, çocuklarda aşıların gerekliliğini sorgulayan aileler var. Çocuklarını suçiçeği partilerine götüren ailleler var. Genellikle de aşılar ile ortaya çıktığı ileri sürülen yan etkiler bu ebeveynlerin en çok endişe duydukları konu… Aşılar tüm dünyada çok sayıda çocuğa ya da erişkine uygulandığı için, bu aşıların hem etkinliği hem de güvenilirliğine ilişkin çok sayıda bilgi var elimizde. Bir örnek verelim; özellikle gelişmekte olan ülkelerde yaşayan 700 bin ile 1 milyon çocuk her yıl pnömokok enfeksiyonu sonucu (zatürre aşısının önlediği enfeksiyonlar ile) hayatını kaybetmektedir. Yine yurt dışından sayılar, Amerika'da zatürre aşısı sonrası 2 yaşın altındaki çocuklarda pnömokok mikrobu ile oluşan zatürreler ile ilgili hastane yatışları yüzde 61 azalmıştır. Yani aşılar işe yarıyor. Artık kızamık, çocuk felci gibi enfeksiyonlar nerede ise yok olmak üzere… Yan etkilere gelince, bildirilen etkilerin çoğu aşının yapıldığı yerdeki şişlik-kızarıklık gibi lokal etkiler…

AŞILARINIZI OLARAK ÇOCUKLARINIZA İYİ ÖRNEK OLABİLİRSİNİZ!
Hem büyüklere de aşı sonrasında lolipop veriyorlar. Şaka bir yana çocukların aşı olup olmamak ile ilgili bir seçim şansları yok. Fakat aşıya ihtiyacı olan sadece onlar değil! Onlara aşıların hastalıkları önlediği ve bizim için de yararlı olduğunu göstermenin en güzel yolu, bizim de aşılarımızı olmamız.
Haydi büyükler aşıya!
Sevgi ve selamlarımla…


Copyright 2007-2024 ® NETATÖLYE - Tüm hakları saklıdır. İzinsiz alıntı yapılamaz.