Tek çocuklu aile kavramı, çiftlerin geç çocuk sahip olmayı istemeleri, kadının üretime katılması ya da anne-baba olarak artık çocuğa daha iyi bir gelecek sağlamak amacıyla enerjilerini maddi manevi tek bir çocuğa harcamak istemeleri ile gün geçtikçe yaygınlaşmaktadır.
Tek çocuğun “şımarık olduğu, paylaşmayı bilmediği, agresif olduğu, sorumluluklarının farkında olmadığı ya da anne babaya aşırı bağımlı olduğu” inancı senelerdir devam etse de yapılan araştırmalarda tek çocuklu ve çok çocuklu aileler arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Hatta zaman zaman tek çocuklu ailelerin çok çocuklu ailelere oranla çocuklarıyla geçirdikleri zamanların daha kaliteli olduğunu da söyleyebiliriz. Çocuğun her ihtiyaç duyduğunda ailesinin yanında olduğunu bilmesi onun aynı zamanda özgüvenini ve kişiliğini olumlu yönde etkilemektedir.
Tek çocuklu aileler bütün enerjilerini tek bir kanala yönelttikleri için çocuklarına karşı aşırı koruyucu, bağımlı ve çocuk merkezli bir tutum izleyebilirler. Bu durumda çocuk sosyal olarak yaşıtlarına oranla benmerkezci, sorumluluk almaktan kaçınan, paylaşmayı bilmeyen, sorunlarla nasıl başedeceğini bilmeyen, anneye bağımlı, özgüveni düşük birer çocuk olarak yetişebilirler. Buradaki sorun, tek çocuk olmanın yarattığı sorundan daha çok aile tutumlarının ve disiplin yöntemlerinin çocuk yetiştirme üzerindeki etkisinden bahsetmek daha doğru olacaktır.
Bebeklik çağından çıkmış ve artık oyun çağına gelmiş çocuğun yaşıtları ile birlikte olabileceği sosyal ortamların çokluğu, oyun gruplarına ya da kreşe başlaması sosyal açıdan tek çocukların da gelişimlerini destekleyip uyum süreçlerini artıracaktır. Anne ve babasıyla geçirdiği zamanların dışında yaşıtlarıyla birlikte olmanın keyfini alacaktır.
Çok sıklıkla karşılaşılan bir diğer durum da, ailelerin senelerdir okudukları ya da duydukları tek çocuk olma inancı üzerine kardeş yapma konusu. Çocuğa kardeş yapma, çocuğun kardeş istemesi ile ya da tek çocuk kalmasın diye düşünülecek bir konu değildir. Kardeş düşünürken önceliğiniz sizin anne baba olarak yeni bir çocuğa hazır olup olmadığınız ya da ikinci çocuğa da zaman ayırmanız gerektiğini düşünerek karar vermeniz daha doğru olacaktır.
Sonuç olarak, tek çocuklu veya çok çocuklu aile olmanın farklı avantaj ve dezavantajları olsa da üzerinde durulması gereken nokta, ebeveyn tutumlarının çocuk yetiştirme davranışları üzerine olan etkisidir. Ailelerin çocuk yetiştirirken kararlı ve tutarlı davranışlar sergiliyor olması, çocuğun her ihtiyaç duyduğunda ebeveynlerini yanında bulması ve yaşıtlarıyla birlikte olduğu sosyal ortamların zenginliği tek çocuklu aile ya da çok çocuklu aile olma arasında bir farklılık yaratmamaktadır.
