Yenidoğan döneminde kasılmalarla kendini belli eden hastalıkların başında, “yenidoğan tetanisi ve tetanosu” gelir.
YENİDOĞAN TETANİSİ:
Kandaki bazı elementlerin azlığı veya çokluğu ile olan kasılmalardır. Bu hastalığın çeşitli sebepleri vardır.
a) Hipoparatiroidizm. Paratiroid hormonunun az salgılanması veya yokluğu sonucu olur. Hidrojen iyonlarında azlık (alkalozis), Kalsiyum veya Magnezyum azlığı, Potasyum fazlalığı vardır.
b) Paratiroid ve timus bezlerinin olmadığı “DiGeorge” sendromu olabilir.
c) Annede D vitamini eksikliği durumu olabilir.
YENİDOĞAN TETANOSU:
Tarih boyunca en çok korkulan ve tedavisi son derecede zor olan ama, buna mukabil önlenmesi çok basit olan bir hastalıktır.
Tetanos; Clostridium tetani bakterisinin ürettiği bir “nörotoksin” olan tetanos toksininin sebep olduğu spastik-paralitik bir hastalıktır. Hastalığın olabilmesi için mutlaka bu basillerin doğal olarak bulunduğu, at veya diğer hayvanların gübrelerinin yaraya bulaşması gereklidir. Paslı teneke, çivi veya diğer metallerde bu basiller bulaşık değil ise asla tetanos görülmez.
Bebeklerde genellikle göbek kordonundan bulaşabildiği gibi, yeni doğum yapmış annelere de bulaşabilir.
Tetanos bakterisi kaynama derecesinde ölebildiği halde, sporları kaynama derecelerine dayanıklıdır. Sporların yok edilmeleri için “Otoklav” gereklidir. (Maalesef memleketimizde, basınçlı buhar ile çalışan otoklava ve kuru-sıcak sterilizasyon yapan Pastör fırınına “Etüv” deme alışkanlığı vardır. Etüv, bakterileri öldürmez, tam tersi, üretilmeleri için kullanılan bir cihazdır.)
Tetanosun kuluçka süresi 2-14 gün arasında olmakla birlikte, aylarla da olabilir. İlk belirti çene kilitlenmesidir. Bu sebeple hastalığın diğer adı “lockjaw”dur. Bunu takiben baş ağrısı, huzursuzluk ve çiğneme güçlüğü başlar. Yüz kaslarının kasılması sonucu yüzde “sırıtma” tarzında bir gülümseme (risus sardonicus) oluşur. Kasılmalar vücuda yayılınca, vücut yay gibi geriye kıvrılır, vücudun sadece baş ve topuğu yere değer. Bazen kasılmanın şiddeti ile omurgalarda kırıklar olur. En sonra da solunum kaslarının kasılması sonucu solunum güçlüğü başlar.
Tetanos toksini, şuuru (maalesef) etkilemediği için hasta bütün ağrıları hisseder. Hastalık esnasında en ufak bir görüntü, ses veya temas ile kasılmalar başlar.
Yenidoğanda, arazlar doğumu takip eden 3-12 günler içinde beslenme güçlüğü ile başlar. Meme ememez, yutamaz ve dokunma ile korkunç kasılmalar olur.
KORUNMAK İÇİN TETANOS AŞISI ŞART!
Yenidoğan tetanosu en fazla:
1- Kirli makas, jilet veya bıçak ile göbek kordonunun kesilmesi ile,
2- Doğumdan sonra bebeğin altına “höllük” tabir edilen ısıtılmış toprağa konulması ile olur.
Gerek annenin, gerek bebeğin bu hastalıktan korunması için tetanos aşılarının (karma aşılarının içinde mevcut) mutlaka yapılması gereklidir. Hamilelere tetanos aşısının yapılması hem anneyi, hem bebeği koruması açısından çok önemlidir.
Tedavi, kesinlikle hastanede, ışık ve ses yalıtımlı odalarda yapılmalıdır.
