Çocuk sahibi olmak da zor büyütmek de... Bir de işin içine para girince anne babanın işi daha zorlaşıyor.
Türk Medeni Kanunu’na göre anne babanın evli olmaları halinde, evlilik devam ettiği dönemde anne baba çocuk üzerinde velayet hakkına birlikte kullanırlar. Anne baba ayrılık veya boşanma kararı ile müşterek hayata son veya ara vermiş ise, hakim velayet hakkını anne babadan birine bırakabilir. Anne baba evli değilse veya çocuk evlilik dışı doğmuş veya nesebi evlenmeyle düzeltilmemiş ise, velayet hakkı annenindir.
Prensip olarak anne babanın temsil yetkisi, vasinin temsil yetkisinden daha geniştir. Anne babanın çocuk mallarının korunması, işletilmesi, değerlendirilmesi konusunda tam yetkilidir. Herhangi bir denetime tabi olmadıkları gibi, hesap ve güvence vermeleri de gerekmez. Anne ve baba çocuklarına ait mallarından gelir elde edebilir hale getirebilir ve gelirleri de değerlendirebilir. Anne babanın çocuk mallarından yararlanma hakkı ve yetkisi yoktur. Ancak bu mal ve gelirler, çocuğun ihtiyaçları ve zorunlu hallerde içinde bulunduğu evin ve ailenin sınırlı olmak üzere ihtiyaçları için kullanabilir. Anne babanın bu kullanma hakkı, velayet hakkı kendi kusurları ile onlardan kaldırılmadıkça varlığını koruyacaktır.
Çocuğun bakım ve eğitim giderlerinin, anne baba tarafından karşılanması esastır. Bu masrafların çocuk mallarından karşılanması, anne bananın yoksul olması veya çocuğun eğitim ve sağlık durumunun olağanüstü harcamaları gerektirmesi halinde hakimin izni ile mümkündür.
ANLAŞMAZLIK OLURSA...
Velayet hakkının kullanımında anne baba arasında anlaşmazlık olursa, hakimin kararına başvurularak sorun çözülebilmektedir.
Çocuk mallarının idaresi anne babaya ait olduğundan, anne baba bu idare yetkisi ile her türlü borçlandırıcı ve tasarruf işlemi yapabilir. Anne baba çocuğun mallarını kiraya verebilir.
Sanayi ve tarımsal nitelikli bir işletmenin her tür yönetim yetkisi, kararları, bozulan işletme envanterinin yenilenmesi, işletmede eskiyen demirbaşın satılması, yenisinin satın alınması, işletme için kiralama yapılması mümkündür. Bu işlemler için hakim izni gerekmez.
Çocuğun bakım, eğitim ve koruma giderlerini karşılama görevi anne babaya ait bulunduğundan, çocuğun mallarını harcamak suretiyle çocuğa ait giderler için çocuğun mal ve gelirlerinin kullanılması kural olarak yasaklanmıştır.
HANGİ DURUMLARDA HAKİM İZNİ GEREKİR?
Çocuğa nakdi olarak yapılmış bağış veya tazminat olarak çocuğa sermaye şeklinde para meblağları, hakimin iznine bağlı olmadan anne baba tarafından kısmen harcanabilir. Çocuğa ait banka hesap numarasındaki paranın anne baba tarafından harcanmasında hakimin izninin alınmasına gerek yoktur.
Çocuğa ait taşınır mallar ile çocuk taşınır mal gelirlerinden elde edilen tasarruflar, bakımından anne babanın çocukların taşınır ve taşınmaz malların korunması, satıp parası ile başka bir mal satın alma veya yenisi ile değiştirmeleri mümkündür.
Çocuğa ait taşınmaz mallar ile çocuk taşınır mal gelirlerinden elde edilen tasarruflar, çocuğun bakım ve eğitim giderlerinin karşılamak amacıyla hakimin izniyle mümkündür. Başka hiçbir suretle satılamaz. Bu zorunluluğun şartları; anne babanın çocuğun bu masraflarını karşılayamayacak kadar yoksul olması ve çocuğun sağlık ve eğitim durumunun olağanüstü harcamaları gerektirmesi. Çocuğun mal varlığını azaltıcı işlemleri hakim izne bağlamıştır. Bu nedenle taşınmaz tescil işlemleri, ancak hakimden izin almak suretiyle yapılabilir. Koşulları varsa, taşınmaz satışları için hakimden izin alınabilir. İzin sadece belli bir malın satışı için olabileceği gibi genel nitelikte bir izin de olabilir.
