Giderek ısınan havalar, doğadaki yeşillenme baharın müjdecileri... Hepimizin içini kıpır kıpır eden bahar bir yandan da hüzünlendiriyor insanı...
Duyguların coştuğu bu günlerde bir yere gitmek ya da bir şeyler yapmak zorunda olmak o kadar anlamsız ve sıkıcı gelebilir ki, kendimizi çok keyifsiz hatta kötü hissedebiliriz. Sürekli uyumak gereksinimi içinde olanlar olduğu gibi bazılarımız da daha sinirli ve hırçın olabilir.
• Tüm enerjim kayboldu sanki.
• Sabahları yataktan kalkmayı hiç istemiyorum.
• Sabah uyandığımda kendimi çok yalnız hissediyorum.
• İşe gitmek hiç bu kadar zor olmamıştı.
• Aklım sürekli yatıp uyumakta.
• Canım hiçbir şey yapmak istemiyor.
• Kendimi çok sıkıntılı, mutsuz hissediyorum.
• Bugünlerde ne kadar tedirginim böyle.
• Keşke bütün gün tembel tembel oturabilsem.
• Dikkatimi bir türlü toparlayamıyorum.
• O kadar sinirliyim ki patlayacak gibiyim.
• Geceleri zor uyuyorum, sabahları ise bir türlü uyanamıyorum.
• Bütün gün kendimi toparlayamıyorum.
• İşlerimi sürekli erteleme gereksinimi duyuyorum.
Kendinizi son zamanlarda böyle hissetmeye başladıysanız, bahar yorgunluğu yaşıyorsunuz demektir.
HAVALAR ISININCA...
Havalar ısındıkça barındırdıkları elektrik yükünde artışlar oluşur. (-) iyonlar arttıkça yorgunluk, halsizlik gibi durumlar yaşanırken (+) iyonların artışı vücut zindeliğinin artmasına neden olur.
Elektrik yükündeki artış, ister (-) ister (+) iyonlarda olsun; sinirlilik, gerginlik, stres yaratmakta ve bahar yorgunluğunun gelişmesine zemin hazırlamaktadır. Stres, damar büzüşmesini arttırarak bahar aylarında kalp-damar ve romatizmal hastalıklarda artışa da neden olabilmektedir.
Elektrik yükü şehirlerde daha fazla hissedilir. Trafik, hava kirliliği, sanayi artıkları elektrik yükünü arttıran nedenler arasında sayılabilir.
Baharın kişilerde yarattığı bu değişikliklerden sorumlu bir başka mekanizma da; metabolizmada oluşan değişikliklerdir. Metabolizmanın hızlanması ve hormonlarda oluşan değişiklikler; yukarıda saydığımız sıkıntıların başlıca nedenlerinden birini oluşturmaktadır.
KİMLER DAHA YORGUN?..
Bahar yorgunluğunu kimler daha yoğun yaşar veya bu durumdan daha fazla etkilenir?
• Sigara içenler,
• Düzensiz beslenenler,
• Ergenler,
• Yaşamda hedefleri, belirli amaçları olmayanlar,
• İş temposu yoğun olanlar.
Ayrıca; bazı kişilik özellikleri de bahar yorgunluğunu yaşanması için yatkınlık yaratabiliyor:
• Değişime açık olmayanlar,
• Olumsuz senaryolar yazma eğiliminde olanlar,
• Zorluklara karşı tahammül etme becerisi daha az olanlar,
• Yenilgiyi çabuk kabul edenler,
bahar yorgunluğunu daha belirgin olarak hissedebiliyorlar.
Bahara uyum sağlayamayanlar ise, bu dönemi kaçırdıkları için bahar sona ererken kendilerini daha kötü hissedebilmekteler.
YORGUNLUK KRONİKLEŞEBİLİR!
Bahar yorgunluğu bir hastalık değildir, ancak gerekli önlemler alınmazsa sürekli bir hal alabilir, kronik yorgunluk ve tükenmişlik sendromuna dönüşebilir.
Tükenmişlik sendromu müdahele edilmesi gereken bir durumdur, aksi halde oldukça ciddi sorunlara neden olur. İş yaşamında performans düşüklüğü, insanlarla ilişkilerde bozulmalar, aile ve sosyal yaşantıda ise ilişki sorunları yaşanabilmektedir. Tükenmişlik sendromu yaşayan kişiler iç dünyalarında giderek daha mutsuz olmakta, keyifsizleşmekte, tüm dünyayla ilgisini yitirme noktasına kadar gelebilmektedirler.
HANGİ NOKTADA DİKKATLİ OLUNMALI?
• Bahar yorgunluğuna ait belirtiler süreklilik kazanmışsa, dinlendiğiniz halde bile kendinizi halsiz, yorgun hissediyorsanız, bahar ayları geçtiği halde yakınmalarınız azalacağı yerde çoğalıyorsa, kronik yorgunluk gelişmiş demektir. Kronik yorgunluk sıklıkla A tipi insanlarda, yönetici kadrosunda yüksek sorumluluk gerektiren pozisyonlarda çalışan kişilerde gelişir.
• Bahar yorgunluğu belirtilerine ek olarak; gözlerinin önünde benekler uçuşması, devamlı baş ağrısı, kerpetenle ensesinin sıkıldığı hissi gibi belirtiler yaşıyorsanız, kronik yorgunluğunuz başlamış demektir.
Bahar yorgunluğu ve kronik yorgunluğun yanında mutsuzluk yorgunluğu kavramından da söz etmek yararlı olacaktır. Mutsuzluğa bağlı yorgunluk; depresyonun bir belirtisidir; kişi kendini yorgun hissetmesinin yanında mutsuz, sinirli, tahammülsüz, isteksiz, keyifsiz ve bitkin hisseder. Uyku, iştah ve dikkatini toplamayla ilgili konularda sorun yaşayabilir ve bu durum yaşadıklarına bağlı olarak çok fazla değişiklik göstermez.
BAHAR YORGUNLUĞUNDAN ETKİLENMEMEK İÇİN ÖNLEMLER
• Beslenme en önemli konulardan biri. B, C vitamininden ve potasyumdan zengin bir diyet tercih edilmeli. Lifli sebzeler, yeşil sebze ve meyve, domates, patates, kayısı tercih edilecek yiyeceklerdendir. En önemli öğün ise kahvaltıdır, kahvaltınızı mutlaka düzenli biçimde yapın
• Günde en az 3 litre su tüketmeye gayret edin. İçilen su hesaplanırken çay ve kahveyi hesaba katmayın.
• Çalışma ortamının havasının her zaman temiz olmasına özen gösterin.
• Uyku düzeninize özen gösterin. En az günde 7-8 saat uyumak ve sabahları erken kalkmak önemli.
• Açık havada özellikle de sabah saatlerinde yürüyüş yapmaya çalışın. Beyne giden oksijen miktarının artması hem beynin hem de vücudun zindeliği açısından çok değerli.
• En az 15-20 dakika süreli sabah ve aç karnına yapılan jimnastik gün içi gereken enerjinin önemli bir kısmını sağlayacaktır.
• Alkolü azaltmaya çalışın.
• Sauna ve cilt bakımı bahar aylarının, özellikle ilk başladığı günlerde yenilemenin bir parçası olarak önem taşır.
KENDİNİZE KÜÇÜK MUTLULUKLAR HEDİYE EDİN
Kronik yorgunluk sendromunun geliştiği hallerde ise; yukarıda sayılan önlemlere ek olarak:
• Çalışma temponuz fazlaysa tempoyu düşürmeye çalışın.
• Yaşamınızda monoton giden bir şeyler varsa, her şey fazlasıyla rutin geliyorsa yaşamınızı renklendirecek, hareketlendirecek bir şeyler bulmayı deneyin ve gündelik yapacaklarınız listesine mutlaka bulduğunuz etkinliklerden en az bir tanesini ekleyin. Gerekirse rutinlerden birini atlayın.
• Yapılması gerekenler listenizi hazırlarken öncelikleri belirlemeyi, aralara mola zamanları koymayı ve yaptığınız her şey için kendinizi en azından bir gülücük veya aferin hediye etmeyi ihmal etmeyin.
• Kısa süreli tatiller-kaçamaklar iyi gelebilir. İş saatleri içinde uygun bir zaman yaratıp arkadaşla bir kahve içmek, kitabınızdan biraz okumak, çok sevip de alamadığınız bir şeyi almak üzere çarşıya kısa bir ziyaret tüm günün yorgunluğuna daha kolay dayanmanızı sağlar.
• Kendinize küçük mutluluklar icat etmeyi deneyin. Stressiz ve hiç mutsuzluğun olmadığı bir yaşantı beklentisi gerçekçi değil. Bu nedenle yaşadığınız ortama katlabileceğiniz her küçük mutluluk yorgunluğunuzu bir nebze olsun azaltır. Odanızda sevdiğiniz müzikleri çalmak, işe giderken kendinize bir demet çiçek ısmarlamak, 5 dakika bilgisayar oyununa takılmak vb.
Bahar dallarda kendini göstermeye başladı. İlerleyen günlerde tatlı yorgunluğunu ve kemiklerimizdeki ısınmayı da hissetmeye başlayacağız. Bu bahar yorgunluğumuzu keyfe dönüştürmeye ne dersiniz?
