ÜYE OL | ŞİFREMİ UNUTTUM

Hamilelik uzun bir süreçtir. Bu dönemde anne adayları sıklıkla bazı sorunlar nedeniyle  ilaç kullanımı ile karşı karşıya gelir. Bazı anne adayları her türlü ilaç kullanımından uzak durmak ister. Şiddetli ağrılara bile tahammül etmeyi tercih eder. Bazı anne adayları her derdine mutlaka bir ilaçla çare arar. Diğer bir konu hamile olduğunu anlamadan kullanılan ilaçlardır. Bu ilaçları kullanırken hamileliğin ortaya çıkması ile yeni doğacak bebekte ilaçların yapabileceği potansiyel sorunlar ailenin aklını sürekli kurcalamaktadır.

Kendi pratik hayatımda haftada en az 4-5 anne adayı hamilelik haberi almadan kullandığı ilaçlar ile ilgili soruların cevaplanması için gelmektedir. Anne ve baba adayına verilecek doğru ve bilimsel cevaplar yeni doğacak olan bebeğin geleceğini etkilemektedir.

Hamilelik için karar vermiş olan bir anne adayının hazırlığı esnasında, var olan bir hastalığın ve sürekli kullanılan ilacın sorgulanması önemlidir. Örneğin; depresyon tedavisi gören bir kadının bu ilaçları kullanırken hamile kalması bebeğin önemli risklerle karşı karşıya kalmasına neden olur. İlacın hemen kesilmesi çözüm değildir. Çünkü annenin tedavisine ara verildiğinde depresyon bazen daha da ağırlaşırak tedavisi zorlaşır. Bu nedenle hamilelikte ilaç kullanımı çok ciddi bir konudur. Kesinlikle aileler doğru bir şekilde bilgilendirilerek, doğru yönlendirilmelidir. 

Diğer taraftan uzun hamilelik süreci esnasında biz hekimlerin vermek zorunda olduğumuz ilaçlar da vardır. Günümüzde her probleme yönelik hamilelikte emniyetli ilaçlar mevcut.

İLAÇLARIN RİSKLERİNE GÖRE SINIFLARI
Hamilelikte ilaçların bebek üzerine etkileri ile ilgili bir sınıflama vardır. Bu sınıflama,  yapılan çalışmalar, yayınlar doğrultusunda yapılmaktadır. Hamilelikte ilaç kullanımı ile ilgili karar verirken bu sınıflamayı göz önüne almaktayız. Ne yazık ki, yeni ilaçlar ile yeterli çalışma olmadığından bazen karar verirken ilaçların bulunduğu grup göz önüne alınarak karar verilir.

Amerika da FDA (Food and Drug Adminstration) tarafından yapılan sınıflamada ilaçlar A,B,C,D ve X gruplarına ayrılmıştır. A sınıfındaki ilaçlar en emniyetli olanlardır ve X grubuna girenler ise kesinlikle bebeğe zarar verir ve kullanılmamalıdır.

A grubuna giren ilaçlar, hamile kadınlarda kontrollü çalışmalar sonucunda ilk 3 ay ve sonraki aylarda bebekte zarar vermediği kanıtlanmış ilaçlardır.

B grubundaki ilaçlar, hayvan deneylerinde anne karnındaki cenine zarar vermediği gösterilen ilaçlardır. Fakat kadınlarda kontrollü bir çalışma yapılmamış olmasına rağmen, bebeğe zarar vermediği kabul edilen ilaçlardır.

C grubundaki ilaçlar, hayvan deneylerinde cenin üzerine bazı zararlar verdiği tespit edilen ilaçlardır veya hayvansal deneyler yapılmamış olan ilaç grubudur. İnsanlarda ise bebek üzerine yan etkileri gösterilmemiştir. C grubuna giren ilaçların hamilelikte kullanımı, ancak elde edilecek fayda zarardan daha büyükse kullanılabilir.

D grubuna giren ilaçlarda hamilelikte zarar verme olasılığı yüksektir. Bu gruptaki ilaçlar ancak daha az zararı olan ilaç yoksa ve anne hayatını tehdit eden bir durum varsa kullanılabilir.

X grubuna giren ilaçların anne karnındaki cenine kesinlikle bazı sakatlıklara neden olan ilaçlardır. Hamilelikte ve hamilelik olasılığında kullanılması yasak olan ilaçlardır.

EN RİSKLİ DÖNEM…
Anne karnındaki bebeğin ilaçlara ve diğer maddelere maruz kaldığında en duyarlı olduğu dönem döllenmeden sonraki 21 güne başlar. Organ oluşumu dönemi olan bu dönem yaklaşık 8 hafta yani 56 gün kadar devam eder. Bu dönemde anne adaylarının ilaç kullanımından uzak kalması çok önemlidir.

Döllenmeden sonraki 20 günde alınan ilaçlarda ise ‘hep ya hiç’ yasası işlemektedir. Yani etkilenen cenin ya yok olur ya da etkilenmeden gelişmeye devam eder.

Hamilelik öncesi veya hamilelikte ilaç kullanan anne adaylarına bu konuda danışmanlık yaparken öncelikle kullanılan ilaçların hangi risk grubuna girdiği ve hangi dönemlerde ve ne dozda kullandığı önemlidir. Eğer A ve B grubuna giren ilaçlar ise, sorun olmadığı bildirilmektedir. C ve D risk grubuna giren ilaçlarda ise bebekte hangi organlara hangi problemlere yol açtığı bilimsel çalışmalar doğrultusunda aileye bildirilir. Hamileliğin devamında ise bu organlar ciddi bir şekilde tetkik edilir. Örneğin; epilepsi hastası olan anne adayında kullandığı ilaçlar D grubuna girer. Yarık damak-dudak, bebekte pıhtılaşma bozukluklarına neden olabileceği aileye bildirilmelidir. Antidepresanların doğuştan kalp anomalilerine neden olduğu bildirilmeli, hamileliğin devamında tetkik edilmesi gereken en önemli organ olduğu belirtilmelidir.

Hamilelikte en sık görülen şikayet enfeksiyon ve ağrılardır. Bunlara hamilelik boyunca tahammül edilmesi her zaman mümkün olmamaktadır. Enfeksiyon varlığında ise erken doğum ağrılarının başlaması daha büyük bir risktir. Bu durumda mutlaka tedavi edilmelidir. Penisilin ve türevleri B risk grubuna giren ilaçlardır. Hamilelikte emniyetle kullanılabilmektedir. Ayrıca, ağrı için kullanılan parasetamol grubu ağrı kesiciler ideal ilaçlardır ve B grubuna girmektedir.

BİTKİSEL İALAÇLARA DA DİKKAT!
Hamilelikte ve normal hayatımızda sıklıkla eczaneden reçetesiz alınıp kullanılan ‘bitkisel’ ilaçlar sanki hiçbir zararı yokmuş gibi, hekime danışmadan içindeki tarif formuna göre sıklıkla kullanılmaktadır. Hamileler özellikle bu tür maddelere rağbet göstermemelidir. Çünkü ciddi bir çalışma yapılmadan, hangi ortamlarda üretildiği bilinmeyen bu tür ilaçların faydadan çok zarar verme olasılığı yüksektir.

Hamilelikte ilaç kullanımı çok geniş bir konu olup birkaç paragrafta özetlemek gerçekten çok zordur. Fakat tek cümleyle özetleyecek olursak, hamilelikte ilaç gerekmedikçe kullanılmamalı, hamilelik planı yapan anne adaylarının korunmayı bıraktıktan sonra ilaç kullanırken bebek istediklerini ve beklediklerini mutlaka hekimlere hatırlatmaları gerekmektedir.

İyi bir hafta olması dileğiyle…