“Kayra’nın oyun alanına gitmesi yasak artık.” Sinem, bunu 5 yaşındaki
oğlu için söylüyordu. “En son gittiğimizde oynamak istediği kamyonla
oynayan bir çocuğu ısırdı ve bundan az önce de bir kızın yüzüne vurdu.
Ona hayır demeyi denedim fakat kesinlikle dinlemiyor. Onun
davranışlarından dolayı özür diliyorum. Çocuğumun saldırgan
davranışlarını kontrol edemediğim için kendimi dünyanın en kötü
annesiymişim gibi hissediyorum.”
“Çocuğunuzun saldırgan davranışlarına, onu azarlayarak ya da öfkeyle
karşılık vermek kolaydır. Fakat unutmayın ki, çocuğunuz, dürtülerini
nasıl kontrol edeceğinin ve nasıl iyi davranışlar edineceğinin
ipuçlarını sizin davranışlarınızda arar.”
Çocuğunuzun istediği şeyi elde etmek için ısırması, vurması
endişelendirici olduğu kadar utandırıcıdır da. Bu yaştaki çocukların bu
tarz davranışlar sergilemesi çok yaygın değildir. Ve saldırgan davranış
artık sıkça olmaya başladıysa ve istemediği şeylere tepkisini böyle
göstermeye başladıysa davranış değiştirme yardımı almanın zamanı gelmiş
demektir.
İlk adım, çocuğunuzun saldırgan davranışlarının altında yatan sebepleri
bulmaktır. Ne olduğunu, nelerin sebep olduğunu anladıkça, çocuğunuza
olaylara saldırgan olmayan çözümler üretmesinde yardımcı olmaya
başlayacaksınız.
Genellikle 18 ay ve 2 yaş arası çocuklar, annelerine ihtiyaçlarını tam
olarak ifade edemezler. Olumsuz davranışlar isteklerini anlatmanın bir
yoludur onlar için. 3 ve 6 yaş arasındaki çocukların olumsuz
davranışları ise zor bir duruma maruz kalan çocuğun uygun olan ve
saldırgan olmayan iletişim yöntemlerini öğrenmemesinin bir sonucu
olabilir. Saldırgan davranışın sebepleri şunlar olabilir:
- Kendini savunma
- Stres verici bir durumda olma
- Rutinin bozulması
- Aşırı düş kırıklığı ya da öfke
- Yetersiz dil gelişimi
- Aşırı uyaran
- Yorgunluk
- Yetişkin denetimi yoksunluğu
- Etrafındaki öfkeli ve saldırgan davranışları taklit etme
Başlangıç olarak başta sayılanların çocuğun saldırganlaşmasında etken
olup olmadığını gözlemleyiniz. Saldırgan davranışın sebebini bulmak,
davranışın bir daha tekrarlanmasını önleyecektir. Kendinize şu soruları
sormak yardımcı olacaktır:
Çocuğum kimlere vuruyor, kimleri tekmeliyor ve ısırıyor? Çocuğum bunu
özellikle sadece bir arkadaşına mı yapıyor? Sadece bana mı yapıyor? Kim
olursa olsun saldırgan mı? Saldırgan davranışları özellikle sadece bir
arkadaşına yöneliyorsa, bunun sebebini araştır, neden böyle oluyor?
Saldırganlık bir oyun tarzı mı, arkadaşıyla huyları mı uymuyor,
anlaşamıyorlar mı yoksa oyundan önce kurallar iyi belirlenmediği için mi
böyle oluyor?
Aynı zamanda, çocuğumun saldırganca davranmasına kim sebep oluyor gibi
görünüyor? Heyecanlanınca mı, öfkelenince mi yoksa engellenince mi
saldırgan davranıyor? Başka nedenlerden oluyorsa not ediniz. Oyuncakları
söz konusu olunca mı saldırgan, paylaşamıyor mu? Yoksa aşırı uyaranın
olduğu ortamlarda mı böyle oluyor? Durumları dikkatlice izlerseniz,
gözlemlerseniz, sebebini anlayacaksınızdır.
Son olarak, öfkesini ve saldırganlığını nasıl dışa vuruyor? Öfkeli
sözlerle mi, öfkeli davranışlarla mı? İlk olarak sözel saldırganlık
gösterip, daha sonra fiziksel olarak mı saldırıyor? Yoksa önce vuruyor
mu?
Bu sorulara cevap vererek çocuğunuzun ileriye dönük saldırgan
davranışlarını da sınırlandırmış olacaksınız. Bir sonraki yazıda
çocuğunuzun saldırgan davranışlarına alternatif çözümler üretmekten ve
davranışları için sonuçlar belirlemekten bahsedeceğiz.
Uzm. Psikolog Nur Aydoğan
ALINTI
Düzenleyen Kevser - 22 Ağu 2011 Saat 17:12