Türkiye'nin en iyi ebeveyn sitesi
Türkiye'nin en iyi ebeveyn sitesi
Yazı Boyutu:
Hülya Yıldırım

PANİK MECBURİYETİ


Panik mecburiyeti!

4-5 yaşına gelip de altı bezlenen çocuğa rastlamayız, ama çocuklarımızı birbiriyle öylesine kıyaslarız ki, 1-3 yaş arası bebekleri olan anneler, hemen yaşıt bebeklerin altının bezlenip bezlenmediğine dikkat kesilirler. Bezini “erken” bırakmış bebeklerin anneleri gururlanarak, bunun için ne gibi taktikler izlediğini anlatır. Bezini hala bırakmamış, ya da “geç” bırakmış bebeklerin anneleri ise, kabahatli ya da eksik bir şeyler yaptıkları endişesiyle çoğu bilimsel olmayan bu tüyoları can kulağıyla dinler. Dinlemekle de kalmayıp çocukları üzerinde uygulamaya kalkarlar ve olanlar olur: Çocuk bezini bırakacağı varsa da bırakmaz, adeta bezine yapışır! Anne de, bunu kendisine yapılmış bir kasıt, bir inatlaşma olarak algılamakta gecikmez, bu kez çocuk bezine yapışmakla kalmaz anne-bebek arasındaki ilişki ve bizzat bebeğin kendisi örselenebilir.
Hiç unutmam, 2 yaşına gelen kızım “hala” bezliydi ve ben “mecburen” panik yapmaya başlamıştım. “Biz bebeklerimize 40 günlükken çisini tutmayı öğretmiştik, 1 yaşında kendisi gidip tuvaletini yapardı” hikayeleri dinleye dinleye; “Bir uzmana danışsam mı, ne?” durumlarım nüksetmişti. Buna rağmen içimdeki sese teslim oldum, bebeğime ve onunla olan ilişkime güvenmeyi tercih ettim. Ortalık yerde bir oturağımız vardı ve kızım bebekleriyle oynarken bu oturağı da işin içine katmaya başlamıştık, bebekler eğer kendileri isterlerse oturağa çiş-kaka yapabiliyorlardı. 2,5 yaşına geldiğinde Duru bezini bir attı, pir attı, ne gece ne gündüz çiş-kaka meslesi ile uğraştığımı hatırlamıyorum. Küçük kazalar ise işin cilvesiydi şüphesiz...

ANNEYİ KAYIRAN KÖŞE

GECE ALIŞTIRMASI
Çocuğunuz gün boyunca bezsiz kolayca idare edebilse de, gündüz uykusunda ya da geceleri beze ihtiyaç duyabilir. Uykuya yatmadan önce oturağa oturtarak onu bezsiz yatma fikriyle tanıştırabilirsiniz. Sonuç olarak, özellikle de gündüz uykusundan uyandığında kuru bir bezle kalkabilir.
Eğer sabahları düzenli olarak kuru bir bezle kalkıyorsa, o zaman geceleri bez bağlamamayı deneyebilirsiniz. Yatağının üzerini su geçirmez koruyucu bir örtüyle örtün ve gece oturağı ya da tuvaleti kullanabilmesi için yeteri kadar ışık olup olmadığını kontrol edin. Bunu önce sizin yardımınızla, büyüdükçe de kendi başına halledecektir.

ÇOCUĞA TUVALET TERBİYESİ VERMEYİN!

Çocuklar genellikle 2. yaş sonunda kakalarını, 3. yaş sonunda da çişlerini tutmayı öğrenirler. Ancak, 4-5 yaşına gelinceye dek, ara sıra gündüzleri, daha sık olarak da geceleri altlarını ıslatırlar.

Eskiden bebekler düzenli olarak çişlerini yapana kadar oturağa oturtulurdu. Bu, bir taraftan “eğitildikleri” izlenimini verirken, diğer taraftan en azından bir bezin ıslanmasını önlerdi. Örneğin; yemek sonrası çocuğunuzun bağırsaklarının hareketleneceğini bildiğiniz zaman onu oturağına oturtur ve tuvaletini yapana kadar beklerseniz; çocuğunuz oturağın ne işe yaradığını öğrenebilir, fakat bu ona bağırsak hareketlerini kontrol etmeyi öğretmez. Bu, ancak o gelişimini tamamlayıp buna hazır olduğunda gerçekleşecektir. Ayrıca, çocuğunuz bezi bırakmak isteyene kadar ona tuvalet alışkanlığı kazandırmanız mümkün olmayacaktır. Oturağa gidene kadar çişini tutmayı ve güzelce oturmayı fiziksel olarak kontrol edebilmelidir.

Her bebeğin gelişim süreci kendine hastır. Genellikle tuvalet alışkanlığı 18-36. aylar arasında gelişir. Bazı bebeklerde bu süre 4, hatta 5 yaşına kadar ertelenebilir. Bu durum bebeğinizin kendini hazır hissetmesi ile bağlantılıdır. Yapılan araştırmalar da bebeklerin kendi mesanelerini ve rektumlarını 18 aya kadar kontrol edemediklerini göstermiştir. Daha güvenilebilir bir şekilde kontrol 3 yaşından sonra başlar. Tuvalet alışkanlığı, gece-gündüz bağırsak kontrolü ve gece-gündüz mesane kontrolü sırasıyla gelişir. İradesini kontrol etmeye başladığı anda, tuvalet alışkanlığını da öğrenmeye başlar. Sonuçta, tuvalet alışkanlığı, çocuğunuz ancak makat ve mesane kaslarını kontrol edebildiğinde mümkün olur.
Çocuğunuzu başka çocuklarla kıyaslamayın; her çocuğun gelişim süreci farklıdır ve tuvalet alışkanlığı da buna göre değişiklik gösterir. Önemli olan çocuğunuza bir başlangıç noktası vermenizdir. Bu başlangıç noktasını verirken de çocuğun gelişimi ve bu konuda size verdiği ipuçları en iyi rehberinizdir.

ONA EŞLİK EDİN
Tuvalet alışkanlığı kazanmaya hazır olduğunu gösteren bazı işaretleri takip edin. Bunlar ıslak bir bezden rahatsız olması, bağırsak hareketlerinin farkına varması ya da bazen çocuğunuzun mesanesinin daha fazla miktarda idrar tutabildiğinin göstergesi olarak bezinin uzun süre kuru kalmasıdır. Aynı zamanda, çocuğunuz oturağı kullanmaya istekli olarak sizi taklit etme eğilimi de gösterebilir.

Çocuğunuza bağırsak hareketleriyle ilgili karmaşık mesajlar vermediğinizden emin olun. Eğer onun bu konudaki gayretlerini övüp, ardından da yaptığının kötü kokulu ve pis olduğunu söylerseniz, kafası karışabilir. Herhangi bir başarı konusunda olumlu olun, fakat kazalar olursa da bilerek görmezden gelin. Bu gerçekten çocuğunuzun elinde değildir. Her şeyden öte, bu sürece gereğinden fazla anlam yüklemeyin. Eğer çocuğunuz hazır olmadan tuvalet alışkanlığı kazandırmaya başlarsanız, çok kaza olur. Dolayısıyla çocuğunuz bu kazaları çok fazla tekrarlıyorsa, beze geri dönün. Stresli bir dönemde bezden külota geçmeye çalışmayın, daha sakin bir dönemi bekleyin.

ZAMANA BIRAKIN
Çocuğunuzun çişini yaparken oturağı kullanmaktan memnun olduğunu görseniz bile, bağırsak hareketi farklı bir konudur ve kakasını beze yapmaya devam etmek isteyebilir. Onun açısından bakarsak, kakasını oturağa ya da tuvalete yapmak bezine yapmaktan oldukça farklı bir duygudur, bazı çocuklar bunu biraz garip bulurlar. Çoğunlukla oturağa kaka yapmaktansa, bağırsaklarını boşaltmak için gece yatarken bağlanan bezi bekleyebilir. Çocuğunuzun endişesi zamanla geçecektir, merak etmeyin.

KAKASINI KONTROL ETMEYİN!
Öte yandan, 18. aydan itibaren, daha önce ağız çevresinde olan haz, anüs ve civarı dokulara yerleşir. Dolayısıyla artık “emzik” faslı bitmiş “popo” faslı başlamıştır. Kakası ona ait bir eserdir. Onu yapıp yapmama kararı da ona ait olmalıdır. İsterse kakasını kendisi verir. İnsanın kararlı kimliği bu şekilde oluşur. Kendi kararlarını kendi verebiliyor olması, onun bağımsız kimliğidir.

Sık sık koklayarak ya da bezini aralayıp bakarak, kaka ya da çiş yapıp yapmadığı kontrol edilmemelidir. Çocuk kakasını yaptıktan sonra, annesinden onu almasını, yine kendisi istemelidir. Bu dönem iyi doyurulursa, geleceğin kendi kararlarını verebilen, kararlarında tutarlı yetişkinin temelleri atılmış olur. Pişik tedavi edilir, ama yaptığı kakanın kabul görmemesi ile yerleşecek utanç duygusu ve inatçı karakter tedavi edilemez. Hayat boyu yerleşir. Utanç duygusu, aşağılanma hissi uyandırır ve yeteneklerin ortaya çıkmasına engel olabilir.

DÜZEN İLE ÖZDEŞLEŞME
1,5-3 yaş arasındaki dönem, temizlik ve düzen ile özdeşleşme dönemidir. Fakat burada aşırıya kaçan titiz bir annenin erken ve sıkı tuvalet terbiyesi, haz ilkesinin doyurulmasına engel olur. Aynı zamanda, aşırı temizlik ile özdeşleşen çocukta, yerine getiremediği her temizlik kuralı bir suçluluk duygusu yaratır. Kararsız ve verdiği kararlardan utanç duyan, aşırı titiz, cimri, inatçı; ya erotizm sergileyen ya da buna aşırı tepki gösteren bir kişiliğin temelleri atılır.

Ya da tam tersi, bu dönemde ilgisiz bir anne ile kakası içinde büyümüş olmak da çocuğun psikolojisini olumsuz etkiler. Çocuk temizlik ve düzenle yeterince özdeşleşemez. Kararsız, başkalarının kararlarını da kabul etmeyen itirazcı, dağınık, sado-mazoşist bir kişi olabilir.

Kaynak: Çocuk Gelişimi/ALFA,  Prof. Dr. Sabiha Paktuna Keskin/“Anne İş’te”/BOYUT


DİĞER YAZILAR
- HER ÇOCUK YALANSIZ BÜYÜMEYİ HAK EDER!
- ANNE DUYGUDUR!..
- HAYIR DEMEYİ BİLİYOR MUSUNUZ?
- KEK YAPAR GİBİ ÇOCUK YAPAMAZSIN!
- MAHREMİYETE SAYGI!
- ÇOCUKLAR ÖLMESİN!
- ÇOCUĞUNUZDAN VAZGEÇMEYİN!
- ANNE BABAYI PAYLAŞMAK!
- SÜT DİŞİ, DEYİP GEÇMEYİN!
- Sadece 8 Mart Dünya Kadınlar Günü'n değil... HER GÜNÜN KUTLU OLSUN KADIN!..
Copyright 2007-2024 ® NETATÖLYE - Tüm hakları saklıdır. İzinsiz alıntı yapılamaz.