DİSİPLİN; CEZA VE SERTLİK DEĞİL Kİ…
 Disiplin, anlamı pek bilinmediğinden kulağa hoş gelmeyen bir kavram. Üstelik yeni nesil ebeveynler; “Çocuğumu disiplinli değil, özgür yetiştiriyorum” rüzgarına kapıldılar bile…
“Disiplinli anne deyince aklımıza, katı kurallar koyan, çocuğu da bu kurallara uyması için zorlayan anne gelir; fakat disiplinsiz olmak sanıldığı gibi özgür olmak değildir. Disiplin günlük hayatta katı ve sıkıcı kurallar, cezalandırma, baskı altına alma anlamlarında kullanılır. Oysa disiplin, kelime anlamıyla “öğretmek” demektir; eğitim, öğretim, bir işi kurallarına uygun yapmayı öğrenmek ve başarmak… Sonuçta biz ebeveynlerin yapması gereken de, çocuğun yapacağı şeyi öğrenmesine, uygulamasına, becermesine ve başarmasına destek olmak... Dolayısıyla disiplinli bir anne, çocuğa yemek yedirmek için peşinde koşan değil, çocuğa yemeğini yemesini öğreten annedir. Bunun da katı kurallarla, zor kullanmayla bir ilgisi yoktur.
Gerçekten de çocuklar yaşadıkları dünyanın kurallarını anlamak isterler ve buna ihtiyaçları vardır. Onlardan ne beklendiğini, diğer insanlarla birlikteyken durdukları yeri, ne kadar ileri gidebileceklerini ve ileri gittikleri zaman neler olacağını bilmek isterler. Büyüdükçe artan beceri ve kapasitelerini ölçebilmek ihtiyacındadırlar. Sınırlar, bu öğrenme ve keşfetme sürecinde çok önemli bir role sahiptir, ama anne babaların öğretmeye çalıştıkları ve koyulan sınırlar çok net olmadığı zaman kolayca yıkılabilirler.
Çocuğun ruhsal gelişiminde en önemli yeri aile tutar. Ebeveynin inanç ve yapılarına göre demokratik tutum veya otoriter tutum olmak üzere iki genel tutum sergilenir. Demokratik tutum çocuğun yaşına göre bazı kararları almasında söz sahibi olması ve aile ile birlikte kararların nedenleri ve sonuçları hakkında bilgi alışverişi sağlar. Otoriter tutumda ise, anne baba istek ve dayatmalarının kesinlikle yerine getirilmesini ister. Demokratik tutumda çocuk kendine güvenini kazanırken kendini daha rahat ifade edebilme olanağı bulur. Bazen aileler, sınır koymamayı demokratik yapıyla karıştırır ve cezalandırmayı sevgiye karşıt olarak düşünürler. Fakat, sınır koyma olmadan çocuğun kendini denetleme kapasitesi gelişmez.
Ayrıca, anne babalar çocuğun yaşamında en önemli kişiler olduklarını ve çocuğa uygulanacak disiplinin ilişkilerini bozmayacak düzeyde kurmayı unutmamalıdır. İyi ve olumlu davranışlarda fazla sevgi gösterme veya kötü ve olumsuz davranışlarda sevgi esirgemesi de yanlış tutumdur. Sevgi, ayrı tutulup koşulsuz kılınmalıdır. Çocuk ne yaparsa yapsın, ana baba sevgisinden asla şüphesi olmamalıdır. Bu yüzden aile, sevginin kesintiye uğramadığı bir disiplin yöntemi bulunmalıdır.
“HAYIR” DERKEN DİKKAT!
- Öncelikle doğru örnek olmalısınız. “Hayır” dediğiniz şeye yaşamınızda ne kadar yer verdiğinize göz atın. Kolanın zararlı bir içecek olduğunu söyleyip, her gün kola içiyorsanız çocuğunuz için ne kadar inandırıcı olabilirsiniz.
- “Hayır”ları da sevgiyle; ancak net ve kararlı bir tonda söyleyin. Çocukla konuşun, neyi neden öyle yaptığınızı anlatın. Kabul etmediği zaman bile anlayacaktır. Anlamak, disiplin kazanmanın sağlıklı yoludur.
- Çocuğun kendisini değersiz hissedeceği davranışlardan kaçının. Önemsememe, küçümseme, aşağılama vb. onun disiplinsiz olmasına da yol açar.
- Çocuğun her istediğini yapmak yerine uygun olanı yaparak disiplini öğrenmesini sağlayabilirsiniz. Ağlayıp sızlanmalarına da yenik düşmeden elbet.
- Çocuklar ailelerinin duygusal enerjisini -olumlu ya da olumsuz yönde- kendi üzerlerinde toplamaya çalışırlar, bu nedenle enerjinizi kızgınlık, öfke yerine; gülmeye eğlenmeye ayırın.
- “Hayır” dediğiniz şeye karşı çocuğunuzun ilgisi artabilir, sizi denemek amacıyla defalarca isteğini tekrarlayabilir. “Hayır”ınızda istikrarlı olabilirseniz, çocuğunuz da sizin net tavrınız karşısında durmayı ve davranışlarını ayarlamayı öğrenecektir.
- Çocuğunuzun bir şeyi yapmasına izin vermiyorsanız sadece “hayır” demekle kalmayıp, farklı bir öneri getirebilirsiniz. “Birlikte yemek yapalım mı?”, “Boyama yapmaya ne dersin?” gibi.
| 
