BABALIĞINIZA KAÇ PUAN VERİRSİNİZ?

Babalarımızı çok seviyoruz, aynı şekilde çocuklarımızın babalarını da çok seviyoruz. Farklı sevgiler elbet... Babalarımıza her yaşta çok ihtiyacımız var, çocuklarımızın babasına ise sonsuza kadar ihtiyacımız var... Çünkü her çocuğun anne ve babasına çok ihtiyacı var!

Peki, ihtiyaçtan kasıt nedir? Çocuğun temel-yaşamsal ihtiyaçlarının karşılanmasının yanı sıra; çocuğun koşulsuz sevgi, sıcak bir ilgi, günlük hayatın tutarlı, kararlı ve hoşgörülü kurallar çerçevesinde düzenlenerek; çocuğun biricik olduğuna, birey olduğuna hürmet edilerek; ve her ne olursa olsun anne baba desteğinin hep arkasında olduğunu bileceği bir güven duygusu ile büyütülmesi...

DÜŞE KALKA BÜYÜYORUZ!
Efendim, aslında anne-babalık da öğrenilen bir süreç, ebeveynlik yolculuğumuzda biz de tıpkı çocuklarımız gibi düşe kalka büyüyoruz. Kuşkusuz bütün anne babalar iyi niyetli, herkes elinden gelenin en iyisini yapıyor. Fakat, elimizden gelenin de daha iyisi varsa onu da yapabilmeliyiz.

Babalar Günü vesilesiyle sözüm daha çok babalara... Babalarımızın daha kapsayıcı, daha rollerinin hakkını veren, “Eve ekmek getiriyorum ya daha ne yapayım? deyip köşesine çekilmeyen baba figürü olmalarına öyle ihtiyacımız var ki... Biz çocukların da buna ihtiyacı var, annelerin yani eşlerin de buna ihtiyacı var...

Sezar’ın hakkı Sezar’a: Babalar da değişmekte, her geçen gün bebeklerine, çocuklarına keyifle bakım veren, onlara özel zamanlar ayıran, eşleriyle hayatı her aşamasında paylaşan babalar çoğalıyor... Fakat itiraf etmek gerekir ki, erkeklerin örnek alacağı baba figürlerinde bir eksiklik var ve çocuklu yaşamdaki çoğu sıkıntı da baba figürünün eksikliğinden kaynaklanıyor.

Neden derseniz? Annelere bakın; (sakın ha yarıştırdığımı ve de karıştırdığımı sanmayın, son derece iyi niyetliyim) anneler de anne figürünün hakkını verebilmek için yaşam boyu ter akıtıyorlar; bu 5 kuşak önce de böyleydi, bugün de böyle... Kadın iyi eş ve iyi anne olabilmek için canını dişine takıyor; bu süreçte kuşkusuz bir sürü hata da yapabiliyor; fakat çocuğun hep yanıbaşında varlığını hisetttiği, onu kapsadığı bir annesi var (istisnalar kaideyi bozmaz)... Oysa, babalarımıza baktığımızda (kendi babalarınıza bakın, yine istisnalar kaideyi bozmaz) babaların çoğu var ama yok; bu 5 kuşak önce de böyleydi, bugün de genellikle böyle... Babalar varlar ama yoklar!..

BABALAR NEREDESİNİZ?..
Nerede bu babalar? İşteler! Arkadaşlarıyla birlikteler! Kendi ailelerinin sorunlarıyla ilgileniyorlar! Özel hayatları var! Hobileri var; akşamdan akşama ya da hafta sonundan hafta sonuna bu kadar çalış çabala olmasın mı?!. Peki, kız çocuğuna karşı cins olarak kim rol model olacak? Ya, erkek çocuğu erkek olmayı, baba olmayı kimden öğrenecek? Çocukların elbette bir babası var; ama bu babalar neredeler?

Çocuklar neden, özelikle bebeklik ve ilk çocukluk çağlarında babalarına düşkün oluyorlar hiç düşündünüz mü? Aynı evin içinde yaşadıkları babalarını özlüyorlar da ondan, babalarına doyamıyorlar da ondan! Baba var, ama çocuğa bir faydası yok, çocukla etkin bir etkileşimi yok! Çocuğun maddi ihtiyaçlarını karşılıyor ya; çocuğun, karnı tok, sırtı pek ya...

ÇOCUKLAR BABALARINA AÇ BÜYÜYOR!
Ah, ah, çocuklar babalara aç büyüyorlar işte! Bizim dedelerimiz, bizim babalarımız eve ekmek getiren babaydı, çouklarını uzaktan sevmeyi öğrenmişlerdi, kadınlar da genellikle çalışmazdı. Ama, insaf! Artık kadınlar, yaşamın her alanında çalışıp didinirken babalar neden eski alışkanlıkları sürdürüyorlar?!

Geçen gün “Anne Olunca Anladım adlı TV programımı bir izleyici aradı; “Eşim doktor, çok yoğun çalışıyor, ben de çalışıyordum, bebek olunca işten ayrıldım, fakat 3 yaşındaki oğlumuzla başbaşa vakit geçiremiyor, 5 dakika yalnız kalsalar hemen bana sesleniyor, bak şu çocuğa ben anlamam” diyor, diyerek dert yandı.  Bu derteleri yanan kadınların, bu baba yoksunu çocukların sayısı öyle çok ki...

Biz anneliği nasıl bebeğimizin doğumuyla öğreniyorsak, babaların da babalığı, bebeklerinin doğumuyla öğrenmeleri mümkün... Fakat babalıktan keyif almayı, çocuğuyla birebir ilişki kurmak üzere çaba sarfetmeyi kaç baba deniyor, babalığı kaç baba gerçekten öğrenmek istiyor?

Kimse kızmasın, küsmesin! Babalar var ama yok olmasınlar; bu sefer, baba babalığını yapmayınca eşler arasındaki ilişki de bozuluyor, kadın çocuğun herşeyine koşmaktan yoruluyor, içi de buruluyor tabii, çocuğuna babalık yapılmayan kadın nasıl mutlu olabilir ki? Öte yandan,  babalara sorsanız, “Eşim ve çocuklarım için ölürüm bile” diyorlar. Sevgili babalar bizim için ölmenize falan gerek yok! Yaşamanıza, hep birlikte hayatı her alanda paylaşarak yaşamaya ihtiyacımız var. Her gün, rutin olarak çocuğunuzun hangi sorumluluğunu siz yerine getiriyorsunuz, lütfen söyler misiniz?!.

BABALAR GÜNÜ’NÜZ KUTLU OLSUN!
Ve yine babalara soruyorum, babalığınıza kaç puan verirsiniz? Siz diyelim ki, 10 numara baba olduğunuzu düşünüyorsunuz, ya çocuğunuz büyüdüğünde babalığınıza kaç puan verecek? Biz kadınlar 9 ay hamilelik yaşıyoruz, sonra da bir emzirme süreci var, ama onun dışında babalar daha kapsayıcı, daha etkin, daha iyi ve etkili rol modeller olmak üzere kolları sıvayabilirler ve babalığı A’dan Z’ye öğrenebilirler. Nasıl mı? AÇEV’in düzenlediği, ücretsiz “Baba Destek Programı” sayesinde... Sonra kendileri de şaşıracaklar, “Meğer babalık amma da keyifliymiş” diye... Babalar Günü’nüz kutlu olsun!

BABALAR BU PROGRAM HAYATINIZI DEĞİŞTİRECEK!

Babalar Günü’nü kutlamak için en anlamlı yol babaların sorunlarını dinlemek ve çözüm bulmak. İşte Açev’in “Baba Destek Programı” tam da günün anlamına uygun olarak babaların imdadına yetişiyor. İşsizlik, hastalık, iş sıkıntıları ve birçok yükün altında stres yaşayan babalar artık hayata çok farklı bakacak. Babalar, haydi taşın altına siz de elinizi koyun! Çocuk büyütmek sadece annenin sorumluluğu değildir! Unutmayın, çocuk için baba da en az anne kadar önemli bir figür!..

Son yapılan araştırmalarda babanın da en az anne kadar önemli olduğu ortaya çıkmasına rağmen gerek dünyada, gerekse ülkemizde babaları destekleyecek programlar ya yok ya da yok denecek kadar az. Oysa yapılan araştırmalara göre, eğer uygun programlar sunulursa, bu programlara babaların katıldığı kanıtlanmış durumda. İşte bu gerçekten yola çıkılarak, Anne Çocuk Eğitim Programı’na katılan annelerden gelen talep doğrultusunda AÇEV tarafından babalara yönelik bir destek programı hazırlandı. Baba Destek Programı (BADEP), 1996 yılında AÇEV’in kurucu ve yönetim kurulu üyeleri Prof. Dr. Çiğdem Kağıtçıbaşı ve Prof. Dr. Sevda Bekman’nın danışmanlığında, AÇEV uzmanları Nur Sucuka ve Banu Vardar’ın desteğiyle Kadir Akbulut, Erçin Kimmet ve Serkan Kahyaoğlu tarafından geliştirildi ve 1997 yılından itibaren de uygulanıyor.

PROGRAMIN HEDEFİ
Baba Destek Programı (BADEP), babaya destek vererek çocuğun çok yönlü gelişimine katkıda bulunmayı hedefleyen bilimsel bir yetişkin eğitim programı. Katılımcı ve yüz yüze eğitim tekniklerinin kullanıldığı program, babaların çocukla iletişimini sağlıklı kurmasını ve çocukların gelişimlerini desteklemeleri için babalarda davranış değişikliği oluşturmayı hedefliyor. Baba Destek Programı’nın hedef kitlesi 3-11 yaşları arasında çocukları olan okuma yazma bilen her eğitim düzeyinden babalar. Ailenin anne, baba ve çocuklardan oluşan bir bütün olduğu düşünülerek çocuğun gelişiminde anne kadar önemli rol oynayan babaların: Çocuk gelişiminde önemli olduklarını fark etmeleri, çocukları ile birlikte vakit geçirmeleri, birlikte etkinlik yapmaları, çocukların gereksinmeleri ile ilgili bilgilenmeleri, çocukla ilgili uygun beklentiler edinmeleri, babanın öğretmen-veli işbirliğinde daha aktif rol almaları, evlilik ve aile içi iletişimi geliştirmeleri, şiddet içeren davranışları değiştirmeleri, evdeki iş ve sorumluluk dağılımında demokratik tutumu benimsemeleri, demokratik disiplin yöntemlerinde bilgi ve beceri edinmeleri, edindikleri bilgi ve becerilerini çevrelerinde de kullanabilmeleri hedefleniyor.

PROGRAM NASIL VE HANGİ YAKLAŞIMLA GELİŞTİRİLDİ?
Babanın aile içindeki varlığı ve yaşantısında etkin katılımcı tutumun çocukların zihinsel gelişiminde olumlu etkileri bulunuyor. Babaların desteğinin çocukların tahlil etme becerisi, zeka düzeyi, temel becerileri, dil zekası ve akademik başarısında, sosyal ve duygusal gelişimdeki iç denetimde, olgunluk, bağımsızlık düzeyi ve psiko-sosyal uyumu ile cinsel kimliğin tanımlanması ve geliştirilmesinde olumlu rol oynadığı gözleniyor.

PROGRAM NASIL UYGULANIYOR?
Baba Destek Programı, 10-12 hafta boyunca haftada bir gün ve 2-2,5 saatlik oturumlar şeklinde uygulanıyor. Babalar her hafta grup toplantılarında bir araya gelerek farklı konularda paylaşımlarda bulunuyorlar. 15-20 babanın katılımı ile yapılan BADEP oturumlarında katılımcı ve yüzyüze eğitim teknikleri kullanılıyor ve çalışmalar kişilerin yaşantılarından yola çıkarak etkileşimli öğrenmelerine olanak tanıyor. Babaların katılımını arttırmak amacıyla akşam saatlerinde uygulanan programda her konunun özetini içeren ekler oturumlar sonrasında babalarla paylaşılıyor. Oturumlarda grup liderinin önderliğinde o haftanın konusu sohbetler şeklinde örnek olay, oyun, canlandırma ve soru-cevap teknikleri de içeren yöntemlerle işleniyor.

PROGRAMIN İÇERİĞİ NEDİR? 12 oturumdan oluşan programın her oturumunda bir temel konu işleniyor. Baba Destek Programı’nın konuları ve konu içerikleri şöyle: - Tanışma ve Babanın Rolü: Grup kuralları, beklentiler ve babalık rolü, çocuğun, ailenin için babanın etki ve sorumlulukları... - Tutumları ve Çocuğu Anlamak: Anne babaların çocuk yetiştirirken hangi tutumları benimsediği ve hangi tutumu benimsemesi gerektiği konu ediliyor. Bu oturumda ayrıca çocukları doğru ve sağlıklı dinlemenin ne olduğu konuşuluyor. - Dinlemek ve Anlatmak: Etkili iletişim için doğru dinleme ve kendini ifade etme becerileri inceleniyor. Bu becerilerin çocukla, eşle ve yetişkinlerle ilişkide nasıl kullanılacağı çeşitli örnek ve yöntemlerle anlatılıyor.   - Olumlu Davranış Geliştirme: Çocuklara olumlu davranışlar kazandırmak ve olumsuz davranışları değiştirmek için yöntemler sunuluyor. Ayrıca çocuk yetiştirirken sınırların, kuralların ve yaptırımın anlamını, ne zaman, nasıl kullanabileceği içerikte yer alıyor. - Sosyal-Duygusal Gelişim: Kişilik gelişimi için sosyal ve duygusal gelişim son derece önemli. Birçok araştırma ve deneyim anne babaların çocuklarının duygusal ve sosyal gelişimlerini doğru desteklemelerinin çocukların kendilerine güvenli, mutlu bireyler olmalarını doğrudan etkilediğini gösteriyor. Bu konuda babaların etkileri ve yapabilecekleri bu oturumda ele alınıyor. - Zihinsel Gelişim, Başarı ve Çaba: Zihinsel gelişim çocukların başarısıyla son derece ilgili bir alan. Zihinsel gelişimin ne olduğu, babaların zekaya bakışının, çocukların zihinsel gelişimlerine desteklerinin, çocuğun başarısına etkisi bu oturumda kapsanıyor. - Okul, Ders, Arkadaşlar ve Baba: Bu yaşta çocukların hayatında okul ve arkadaşları oldukça önemli. Babaların bu iki konuda nasıl bir tutum takınmasının etkili olacağı bu oturumun içeriğini oluşturuyor. - Bedensel ve Cinsel Gelişim: Çocuklar ilköğretim çağında hem bedensel hem de cinsel olarak gelişir. Bu oturumda bu gelişmenin sağlıklı olması için babaların ne gibi sorumlulukları olduğunu ve neler yapabileceği açıklanıyor. - Çocukla Zaman Geçirmek ve Oyun: Çocukla baba olarak etkili olarak zaman geçirmenin ne olduğu, neler yapılabileceği ve oyunun bu dönemde çocuğun hayatında nasıl bir öneme sahip olduğu konu ediliyor. - Yaşam Zorlukları ve Baba: Hayatta karşılaşılabilecek zor durumlarda çocukla ilişkinin nasıl düzenlenebileceği bu oturumda ele alınıyor. Bu zor konular, doğal bir afet, ölüm, işsizlik, ayrılık, göç gibi konular. - Çocuğun Sorumluluk Kazanması: Çocukların hem kişisel hem de ailede ve bulundukları ortamda sorumluluk kazanmaları için babaların yapabilecekleri, sorumlulukları bu oturumdatartışılıyor. Ayrıca çocukların özbakım becerileri de ele alınıyor. - Cinsel Sağlık: Cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve üreme sağlığı hakkında bilgiler konu ediliyor.

PROGRAMA KATILAN BABALARIN GÖRÜŞLERİ
- “Program hayata, işime, yaşamıma ve evime dair fikirlerimi değiştirdi. Artık bu programın sadece çocuklar için olmadığını söyleyebilirim. Liderimiz, program dahilinde olmayan sorunlarımızla da yakından ilgilendi. Yaşamımda çok şey değişti.”
- “Başkalarının çocuklarıyla yaşadığı şeyleri dinlemek, benzer bir durumla karşılaştığımda nasıl davranmam gerektiği hakkında ufkumu genişletmeme yardımcı oldu.”
- “Biz bir şekilde bu tür eğitici programları duyuyoruz, ama haberi olsa böyle programlara katılmayı isteyecek çok sayıda aile var. Aileler basın yoluyla bilgilendirilebilir.”
- “Eskiden ona kızıp televizyonun sesini kıssın diye bağırırdım ama bu programda, böyle davranışların yanlış olduğunu anladım. Nasıl davranmam gerektiğini, başka şekillerde idare etmenin yollarını öğrendim.”
- “Alışverişteyken istediği bir şeyi alamadığımızda artık kızmıyor. İstediği şeyi o anda alamayacağımızı, ama belki daha sonra alabileceğimizi söylediğimde kolayca anlıyor. Eskiden kızardı, ama şimdi neden almadığımızı ona anlatıyoruz, o da artık daha olgun ve bunu anlıyor.”
- “Eşim program sonrasında bende değişiklikler fark ettiğini söylüyor. Zaman zaman çocuklara kızardım. Programa başlayalı beri bu belli bir oranda azaldı. Büyük oğlum bile bunu fark etti ve programın işe yaradığını söyledi.”
- “Program sadece çocukla olan ilişkimi değil, başkalarıyla olan ilişkilerimi de etkiledi. Programdan önce daha stresli ve saldırgandım, artık kendimi daha rahat hissediyorum.”