Işıklı bir yıl...
Öncelikle yeni yılınızı kutlarım. 2009, dünyamızı sevgi ve ışıkla doldursun... Her birimiz aydınlığımıza kavuşalım... Çocuklar zaten aydınlık, ışıklı varlıklar olarak geliyorlar dünyamıza... Sonra, bizim koşullu ve sınırlandırıcı bilgilerimizle onlar da yavaş yavaş ışıklarını içlerine gömmeye başlıyorlar. Fakat aslında her mucizenin yani her çocuğun, ışığını sonsuza kadar yayması mümkün... İşte , biz ebeveynler her şeyden önce buna imkan tanımalıyız. Onların sonsuz, sınırsız, özgür ve ışıkla dolu olarak bize hediye edildiklerini, emanet edildiklerini hiç unutmadan asistanlık etmeliyiz yavrularımıza hayat yolculuklarında.
Bunun için de eğitim-öğretim sözcüklerinin anlamlarını ve çocuklarımıza eğitim-öğretim adı altında evlerde ve okullarda ne yanlışlar yaptığımızı artık görmemiz ve ısrarla yinelediğimiz yanlış uygulamalardan vazgeçmemiz gerekiyor.
Evet; ışıklı, aydınlık yarınlar için eğitim gerekiyor, bilgi gerekiyor, kitap sevgisi gerekiyor. Ama doldur boşalt bilgi, içselleştirilmeyen bilgi, hayatta kimsenin hiçbir işine yaramıyor işte! Öte yandan kitap okumak; bir anlamda ana odaklanmak, dikkati bir noktada toplamaktır; başka bir dünyaya dalmak, başka açılardan bakmak, kendisini başkasının yerine koymaktır. Ama tv, bilgisayar oyunlarını daha doğar doğmaz sokuyoruz çocuklarımızın hayatlarına... Akademik başarı hırsıyla ise, test kitaplarını daha ilkokul birinci sınıfta tutuşturuyoruz ellerine... Sonuçta da kitap deyince, çocukların aklına sadece ders kitapları geliyor. Kitapların gizemli dünyasına dalacak, ne zaman, ne istek ve şevket ne de zaman bırakmıyoruz onlara. Sonra da boş kaldıkları her anda zihinlerini boşaltmak için, onlar da tıpkı biz büyüklerinde gördükleri gibi, bir telefon, bir tv, bir bilgisayar ekranı arar oluyorlar... Yavrularımızı hayallerden uzaklaştırdığımızda, gerçek dünyada da mutsuzluğu büyüttüğümüzü görelim ve değiştirmemiz gereken ne varsa, aydınlık ve mutlu yarınlar için artık değiştirelim. 2009, değişim ve dönüşüm zamanı...
|
KİTAP OKUMAK NİÇİN ÖNEMLİDİR?
|
- Çocuğun zihinsel gelişimine yardımcı olur: Kitap ve hikayeler çocuğun imaj oluşturmasına ve sembollerle düşünme yeteneğinin gelişmesine yardımcı olur. Karakterler ve olaylar onun düşünmesini ve soyutlama yapmasını sağlar. Bu beceriler zihinsel gelişim için çok önemlidir. - Kendi yaşantılarını yeniden canlandırılmasını sağlar: Hikayeler çocukların baş edemedikleri durumları yeniden canlandırarak gerçek yaşamda çözüm bulamadıkları olayların üstesinden gelebildiklerini görmelerini sağlar. Bu yaşantılar daha sonra içselleştirilerek çocukların kişiliğinde güçlü noktalar olarak kendine yer bulur. - Çocuğun farklı düşüncelerle tanışmasını sağlar: Çocuk böylece kendi düşüncelerini oluşturur ve yaşı ilerlediği zaman kendi kabul etmediği düşüncelere karşı koyabilir. -Kitap okumak çocuğa hayatı tanımada ve anlamada önemli bir işlev sağlar. Bazı masallar ve karakterler vardır ki anne-baba ve çocuk arasında bir bağ kurabilir. Çocuklar birtakım kahramanlarla özdeşleşmek ihtiyacını duyarlar ve eğer onlara iyi örnekler verilmezse bu yeri doldurmak için güncel kahramanlara kayarlar. |
| ÇOCUĞA OKUMA ALIŞKANLIĞI KAZANDIRMAK MÜMKÜN
 Kitaplar da en az oyuncaklar kadar çocuğun zeka gelişimini, konuşma ve düşünme becerilerini destekliyor. Ve okuma alışkanlığı da ancak ağaç yaşken kazandırılabiliyor. Çocuğunuzun ağırlıklı olarak tv seyrederek ya da bilgisayar oyunu oynayarak değil, kitapların büyülü dünyasına dalarak gelişimini sürdürmesini istiyorsanız, iş yine size düşüyor. Nasıl mı?.
Minik yavrunuz henüz 6 aylık mı? Ya da daha konuşmaya başlamadı mı? Sorun değil! Ona önce rengarenk kapaklı kitapların sayfalarını çevirmeyi öğretin. Bebeklik döneminden itibaren kitap çocuğun hayatının bir parçası olmalıdır. Kitap okuma alışkanlığı okumayı öğrendikten sonra kazanılan bir alışkanlık değildir.
Çocuğunuz ne kadar küçük olursa olsun ona kitap okuyun. Bu onun erkenden konuşmasını sağlayacak ve konuşma gelişimini olumlu etkileyecektir. Ayrıca kitap okumak, konuşan çocuğunuzun sözcük dağarcığını da hatırı sayılır ölçüde olumlu etkileyecek bir aktivitedir.
Çocuklar anne babaları ile birlikte olmaktan çok hoşlanırlar. Hele de birlikte bir oyun oynamak ya da bir şeyler yapmak... Bu yüzden kitapları onların hayatlarının bir parçası yapmanın en etkili yolu birlikte okumaktır. Kitap okurken yalnız objeleri değil, duyguları da tanıması için rehberlik etmek önemlidir. Böylece çocuk hem başkalarının duygularını anlama hem de kendi duygularını ifade etme becerisini geliştirir.
“BEN KİTAP OKURKEN O BAŞKA BİR ŞEY YAPIYOR AMA...”
Özellikle annelerin sık sık kurdukları bu cümlenin nedeni çocuğun çabucak dağılabilen dikkatidir. Çocuğun dikkatini uzun süre aynı noktada tutamayabilirsiniz, ama bu süreyi olabildiğince uzatmanız mümkün. Şöyle ki:
- Kitap okurken hikayedeki kahramanları özelliklerine göre seslendirmek, farklı tonlama ve mimikler kullanmak çocukların ilgisinin canlı kalmasını sağlar.
- Farklı boyut ve renklerde kitaplar almaya çalışın. Kitap alışverişini onunla yapmanız daha sağlıklı olur. Onun seçtiği resimler, onun sevdiği tarzda kitaplar dikkatini vermesi için çok önemli nedenlerdir.
- Özellikle küçük çocuklara yönelik kitapların kolay çevrilen (anne-baba kitap okurken kitabın sayfalarını çocuğun çevirmesi önemlidir), hemen yıpranmayan sayfaları olmasına dikkat edin.
- Kitapta tekrar eden kelimeler varsa, bunları okurken parmağınızla gösterip çocuğunuzun da tekrarlamasını isteyebilirsiniz.
- İlkokul çağından küçük olan çocuklara kitap alırken kafiyeli ya da tekrarlı isimler tercih etmenizde yarar var. “5 Çocuk 5 İstanbul”, “ Ton Ton Bon Bon” gibi...
- Çocuğun ilgi duyduğu konularla ilgili kitaplar seçin. Kamyonlar, hayvanlar, arabalar ya da oyuncaklar gibi.
YARATICILIĞINI DA ETKİLİYOR
Kitaplar çocuğun hayal gücü ve yaratıcılık becerisininin gelişmesinde de oldukça etkili. İlk zamanlarda kendi çevresi ile ilgili bilgi edinme aracı olan kitaplar, yıllar geçtikçe çocuğun kendi dünyası dışındaki başka hayatları da keşfetmesine yardımcı olur. Kitaplar hem hikayeleri hem de resimleri ile çocuğun fantastik dünyasını derinleştirir. Farklı duygular, yaşantılar, olaylar kitaplar sayesinde çocuğun dünyasının bir parçası olur.
SAKIN ZORLAMAYIN!
Çocuk sırf anne babası istiyor diye değil, kendi içinden geldiği için kitaplarla ilgilenmelidir. Ebeveynler öncelikli olarak kendi okuma alışkanlıklarını mercek altına almalılar. Unutmayın, sizi model alan çocuğunuzun kitap sevmesi için en mühim yol sizin de kitap sevmenizdir. Çocuğunuza kitap okumak ve hikayeler anlatmanın dışında sizin de kitap veya gazete, dergi okumanız onu teşvik eder.
 KİTAP SEÇİMİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
- Yaş grubuna uygun kitap seçmek.
- İlgi alanlarına göre ya da sevebileceği türden kitaplar almak.
- Gerçekten düzgün bir eğitmen ya da pedagog ile çalışan yayınevlerinin kitaplarını tercih etmek.
- Kitabı önce siz ayrıntılı olarak inceleyin. Çünkü raflardaki bazı kitaplar, çocuğun dünyasını alt üst edecek türden resim ve hikayelerle bezenmiş olabiliyor.
YAŞINA GÖRE HANGİ KİTAP?
0-3 yaş: Bu döneminde bol resimli, az yazılı kitaplar ilgisini çeker. Birbirinden farklı nesneleri (hayvanlar, taşıtlar, meyveler-sebzeler) resimler ile tanıtan kitaplar ya da kartlar ilk 3 yılda çok önemli. Bu dönemden başlayarak bol resimli, tekrar eden kelimelerden oluşan kısa hikaye kitaplarını okuyabilirsiniz.
3-6 yaş: Bu dönemde masallar, tekerlemeler, kısa hikayeler ilgisini çeker. Bu yaşlardaki çocuklar tekrarları severler aynı masalı onlarca kez dinleyebilirler ve bundan çok büyük keyif alırlar. Bu dönemdeki kitapların yine bol resimli ve az yazılı olması tercih edilir.
7-10 yaş: Bu dönem çocukları içinde görseller önemlidir, ama resim oranı önceye göre daha az ve yazıya ağırlık veren kitaplar tercih edilmelidir. Kahramanları çocuk olan hikayeler, hayvanlar ve doğa ile ilgili kitaplar ilgilerini çeker. Fıkralara, bilmecelere ve bulmacalara da bu dönemde ilgi göstermeye başlarlar. |
|
|
