Türkiye'nin en iyi ebeveyn sitesi
Türkiye'nin en iyi ebeveyn sitesi
Yazı Boyutu:

BU ÇOCUK BENİ DELİ EDİYOR!

BU ÇOCUK BENİ DELİ EDİYOR!

Büyüklerin doğruları var. Çocuk ise kendi doğrusunu bulmak üzere yepyeni bir hayatı deneyimlemek üzere dünyaya geliyor. Ebeveyn-çocuk arasındaki kriz de böylece başlıyor.


Ebeveynler, çocuklarının kendi istedikleri gibi davranmamasını genellikle anlayamaz. Çünkü doğru nesneldir ve herkesin yeniden keşfetmesi gereksizdir, diye düşünülür. Çocuğun yanlışları deneyerek zaman kaybetmesi yerine bizim yönlendirmelerimizle, kısa yoldan doğruyu bulması daha kolay gibidir. Fakat bu durum, her ne kadar masum ve iyi niyetli olsa da, iletişimi engelleyen bir yaklaşımdır. Özellikle çocuklarla girilen bu tür diyaloglar, karşılıklı yanlış anlamalara ve krizlere yol açar. Sözel iletişimin tıkandığı noktalarda çocuklar, istenmedik davranışlarla kendilerini ifade etmeye başlar. Bu nedenle davranış problemi olan çocuğun davranışını değiştirmesi için yollar aramadan evvel, davranışın nedenini anlamakta yarar var. “Çocuğunuzu Ne Kadar Tanıyorsunuz” adlı çalışmasında Pedagog Elif Koca, “Çocuklar neden istemediğimiz davranışlar sergilerler?” sorusunun cevabını şöyle veriyor:

 

KENDİSİNİ İFADE ETMEK İÇİN
Sözel yolla istediğini ifade etme zorluğu yaşayan, ebeveynleri tarafından anlaşılamayan çocuklar, saldırganlık, alınganlık gibi davranışlar gösterir.

 

İLGİ ÇEKMEK İÇİN
Çocuklar doğduklarında, dünyanın kendileri için var olduğunu ve herkesin onlar için dünyada olduklarını düşünür. Örneğin; yeni doğan çocuk annesinin memesini, kendi parçası olarak algılar ve istediği zaman verilmeyince sinirlenir. Bu benmerkezci düşünce yaş ilerledikçe azalsa da, ilgiye her zaman ihtiyaç duyarlar ve kendileriyle ilgilenilmesi için dikkat çekici hareketler yaparlar. İlgi çekmeye çalıştığında başarılı olan, ebeveynleri tarafından geri bildirim alan çocuklar, bunu rahatlıkla kullanır. “Bugün geç yatmama izin verirsen yemeğimi yerim, yoksa yemem” gibi örnekleri siz de yaşamışsınızdır. Yemek yemesi için baskı gören, karşılığında ödüllendirilen ya da cezalandırılan çocuk, bunu kullanır.

 

İNTİKAM ALMAK İÇİN
Çocuklar istemediklerini yapmaya zorlanırlarsa, istedikleri davranışları yapmaları engellendiğinde, adına intikam diyebileceğimiz karşı tepkiler verirler. Zorla uyumaya çalışılan çocuğun uyumamak için direnmesi, yemek yedirilmeye çalışılan çocuğun üstüne dökmesi, altını ıslattığı için azarlanan çocuğun bunu yapmaya devam etmesi gibi…

 

YETERSİZLİK HİSSETTİĞİNDE
Herhangi bir konuda çocuğunuza; “Sen bunu yapabilir misin?” diye sorduğunuzda, tereddüt etmeden; “Yaparım” diye cevaplar. Çünkü çocuklar her şeyi yapabileceklerine inanırlar, sınırlayıcı varsayımları yoktur. Küçücük haliyle kocaman sandalyeyi kaldırmaya çalışan, kapı kolunu boyu yetişmediği halde açmak için uğraşan, hatta bozulan alet edevatı tamir edeceğini iddia eden çocuklar görmüşsünüzdür. Fakat çocuk, kendine olan bu yüksek güveni sarsıntıya uğradığında, kendini kötü hisseder ve duygusal kaynaklı davranış sorunları yaşayabilir.

 

İNATLAŞMAK İÇİN
Yaradılışları gereği, dünyayı kendi etraflarında dönüyormuşcasına benmerkezci algılayan çocuklar, erken dönemlerde bu benmerkezci yapılarına gelebilecek herhangi bir saldırıda inatçı davranırlar. Özellikle erken çocukluk döneminde çocuğun inatçılığını kamçılayacak davranışlardan uzak durmak, yani çocukla asla inatlaşmamak gerekir. Yemeğini yemeyeceğini söyleyen çocuğa tekrar tekrar yemeğini yemesi gerektiği söylenirse, yememe hali, inatçılık davranışıyla pekişmiş olur.

 

ÇÖZÜM ÖNERİLERİ…
- Çocuğun iyi alışkanlıklar geliştirmesine destek olun: Çocuğunuzun yaptığı hataların ardından düzeltme yoluna gitmekten ziyade, çocuğun olumlu davranışlarını pekiştirmek, istenilen davranışların kazanılmasında daha etkili bir yöntemdir. Olumlu davranışları karşısında çocuğa gösterilen davranışlar ve takdirler çocuğun olumlu davranışını pekiştirmesini sağlar. Oynadıktan sonra oyuncaklarını toplamaya başlayan çocuğa “Oyuncaklarını toplayabilmişsin, odan çok düzenli görünüyor” gibi olumlu ve pekiştirici cümleler kullanılması, çocuğun oyun oynadıktan sonra odasını toplama davranışını pekiştirir.
- Olumsuz davranışın sebebini araştırın: Bazen çocuklar davranış bozukluklarının altında sorunlarını gizlerler. Dolayısıyla, gizlenen sorunu göz ardı ederek yapılan davranışa kanalize olmak, çocuk tarafından ebeveynlerinin onu anlamadığı ve sorunu çözemedikleri şeklinde algılanır. Bu da çocuğun daha saldırgan olmasına, ebeveynlerine karşı güvensizlik yaşayarak, öfke duymasına neden olur. Bu nedenle ebeveynle çocuğun her yaptığı olumsuz davranış karşısında, davranışı değerlendirmeden önce davranışın nedenini öğrenmelisiniz.
- alternatif sunun: Çocuklar çoğu zaman isteklerine gem vuramaz ve tam da bu noktada inatlaşmak onlar için spontan gelişen bir davranıştır ki, bu da ebeveynle arasında krize neden olur. Bunun yerine ebeveyn, çocuğa gerçekleştiremeyeceği isteklerin yerine başka bir seçenek sunarsa, çocuğun dikkati sunulan yeni seçeneğe dönecektir. Alışveriş merkezinde oyuncak görüp, alınması için tutturan çocuğun ilgisi, çocukla inatlaşma diyaloğuna girmeden, oyun parkı ya da sevdiği bir başka etkinliğe çevrilebilir. Bu konuda dikkat edilmesi gereken nokta, sunulan seçeneğin de çocuk için cazip olması ve sunuşu yaparken çocuğu heyecanlandırmaktır.
- Olumsuz davranışları karşısında duygularınızı ifade edin: Olumsuz davranış gösteren çocuğun, cezalandırılmaktan ziyade bu davranışının karşı tarafta neler uyandırdığını bilmeye ihtiyacı vardır. Bu hem onun davranışlarının sonuçlarını görmesine, hem de erken yaş döneminde en büyük handikaplardan biri olan inatlaşma krizine yol açar. Oyuncaklarını toplamayan çocuğa, “Oyuncaklarını toplamadığın zaman ben toplamak zorunda kalıyorum. Bu benim işlerimi yapmamı engelliyor. İşlerimi yetiştiremediğim için de sinirleniyorum” gibi bir ifade kullanabilirsiniz.
- Çocuğunuza sevginizi gösterin: Sevgi, dozu ayarlandığında en iyi disiplin yöntemlerinden biridir. Sevilmek önemli bir duygusal ihtiyaçtır. Çocuğunuza sık sık içtenlikle onu sevdiğinizi söyleyin.

ÇOCUĞUM BÜYÜRKEN BÖLÜMÜNÜN DİĞER KONULARI

Copyright 2007-2024 ® NETATÖLYE - Tüm hakları saklıdır. İzinsiz alıntı yapılamaz.