ÇOCUĞUN DOĞUMDAN İTİBAREN SAĞLIKLI TAKİBİ ŞART!

Hepimiz çocuklarımız sağlıklı birer yetişkin olmak üzere büyüsünler istiyoruz. Fakat sağlıklı büyüme ve gelişme, bebeğin doğduğu günden itibaren düzenli doktor takibiyle yakından ilgili. “Sağlıklı çocuk takibi” ya da “sağlıklı çocuk izlemi” olarak anılan bu süreç, özellikle yenidoğan döneminde ve ilk 2 yılda hayati önem taşıyor. Konunun önemini ve ayrıntılarını anlatıyor.

Sağlıklı yetişkinlik döneminin temeli, sağlıklı çocukluk döneminde atılıyor. Bu nedenle özellikle ilk yaşlarda çocukların düzenli aralıklarla hekime götürülüp, büyüme ve gelişmelerinin yakından izlenmesi önem taşıyor. Sağlıklı çocuklara yönelik kontroller, “çocuğun doktora hasta olmadan götürülerek, hastalıkların tedavi aşamasına gelmeden daha en başta önlenmesi amacıyla yapılan takipler” olarak tanımlıyor. İşte, sağlıklı çocuğun takibi konusunda uzmanların görüş ve önerileri…

Prof. Dr. Gülbin Gökçay (Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı):
“BEBEĞİN DOĞUMDAN İTİBAREN TAKİBİ ŞART!”
“Bebeğinizin sağlığı ve gelişiminin, özellikle ilk yıl düzenli aralıklarla izlenmesi gerekir. Bu dönemde ortaya çıkabilecek sorunlar ve hastalıklar bebeğinizin tüm yaşantısına damgasını vurup kalıcı izler bırakabilir.

Günümüzde bebek izlemi, sağlam çocuk kontrolleri ya da çocuk sağlığı izlemi adı altında yapılmaktadır. Bu izlemler, muayenelerin yanı sıra ülkemizde T.C. Sağlık Bakanlığı Ana-Çocuk Sağlığı Merkezleri, Sağlık Ocakları, Tıp Fakültelerinin Sağlam Çocuk Klinikleri ya da Çocuk Sağlığı İzlem Polikliniklerinde yapılmaktadır.

BEBEĞİN BÜYÜMESİ DEĞERLENDİRİLMELİ
Bebeğinizin çocuk sağlığı izlem programı çerçevesindeki ilk muayenesinde amaç büyümesini değerlendirmektir. Kilosu, boyu ve baş çevresi ölçülür, psikomotor ve duyusal gelişiminin ne durumda olduğu belirlenir. Ayrıca ailenizde var olan kalıtımsal hastalıklar, hamileliğiniz ve doğumunuz hakkındaki bilgiler, eğitim durumunuz gibi bazı sosyal veriler de kayda geçirilir. Gerekirse gelişimine destek olacak vitaminler önerilir ve aşı takvimine uygun olarak gereken aşıları yapılır. Aşılama sayesinde geçmişte ölümcül olabilen pek çok hastalığın önlenmesi mümkündür.

Çocuk doktorunuzla ayrıca, bebeğinizin bakımı ve beslenmesi hakkında da konuşabilir, onun görüşlerini ve önerilerini öğrenebilirsiniz. Doktorunuzla ilk randevunuz normalden daha uzun sürecektir; bu ve bundan sonraki her muayeneye olabildiğince hazırlıklı gitmeniz, aklınıza takılan tüm soruları önceden not etmeniz yerinde olacaktır.”

Dr. Pınar Keskin (Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı):

YENİDOĞANIN HAFTALIK KİLO ALIM HIZI ÇOK ÖNEMLİ
Çocuklar hayatlarının ilk yılında çok hızlı büyüyor. Bu nedenle, ilk 1 yıl yapılan takipler önem taşıyor. İlk 1 yılın en değerli dönemi ise, yenidoğan. Bebekler doğduktan sonra yapılan 5.-7. gün ve 15. gün takipleri boy uzaması, kilo alımı ve baş çevresi gibi veriler açısından çok önemli. Çocukların yaşıtlarına göre; boy, kilo ve baş çevresinin ne durumda olduğunu gösteren persentil eğrilerine göre gelişmesi takip ediliyor. Yenidoğan çok hızlı büyüdüğü için haftalık kilo alım hızı çok önemli.

Bu dönemin en önemli test ve tetkiklerini ise; zeka geriliğine yol açabilen fenilketonüri ve hipotirodi taramaları, işitme testi, doğumsal kalça çıkığı, inmemiş testis, yarık damak-dudak, doğumsal kalp hastalığı, doğuştan gözyaşı kanalı darlığı, gözde enfeksiyon ve göbekte granulom kontrolü oluşturuyor. Elle yapılan kalça muayenesinin ardından, birinci ayda kalça ultrasonu da yapılıyor.

BEBEĞİN İLK MUAYENESİ
İlk muayenede aileye aşılar, bebeğin beslenmesi ve bakımına ilişkin bilgiler veriliyor. Çünkü ilk 1 yılda, özellikle de ilk 6 aylık dönemde çok yoğun bir aşı takvimi var. Doğumda ve 1. ayda Hepatit B aşısı; 2, 4 ve 6. aylarda karma ve pnömokok aşıları, yine 6. ayda Hepatit B aşısı yapılıyor. 2. ayda verem aşısı uygulanıyor. 1 yaşında kızamık, kızamıkçık ve kabakulak aşısı yapılıyor. 1 yaşından sonra ise aşılara pnömokok, suçiçeği, karma ve Hepatit A aşıları ile devam ediliyor. İlk yılda aylık kontrollerde aşı uygulamasının yanı sıra, çocuğun büyüme ve gelişmesi nörolojik, psikolojik ve fiziksel olarak değerlendiriliyor. Yaşına uygun tepkiler verip vermediği ölçülüyor. Buna göre, bir bebeğin 2. ayda agu’layarak annesine tepki vermesi, en geç 3 aylıkken başını dik tutabilmesi, 4 ya da5 aylıkken de destekle oturabilmesi gerekiyor. Kontrollerde özellikle üzerinde durulan nokta ise bebeğin kilo artışı oluyor. Çünkü başka hiçbir belirti vermeyen üriner sistem sorunları, kilo alımında yaşanan gerileme ile kendini gösterebiliyor. Bebekler 6 aylıkken, idrar tahlili yapılıyor.

1 YAŞINDAN İTİBAREN TAKİP SÜRECİ DEĞİŞİYOR
1 yaşında bebeklerin kan sayımı ve demir depolarına bakılıyor. Ayrıca idrar tahlili ve göz muayenesi de yapılıyor. 1 ve 2 yaş arasında ise, kontrol periyodu 3 aya çıkıyor. Aşı takvimine göre de aşıları uygulanıyor. 2-6 yaş arasında ise kontrol periyodunun 6 ayda bir olması öneriliyor. En geç 3 yaşına kadar her çocuğun tansiyonuna bakılması önem taşıyor. Anaokuluna başlayan çocukların dışkılarının ise parazit açısından kontrol edilmesi gerekiyor. Obeziteye meyilli ve ailesinde kolesterol yüksekliği öyküsü olan çocuklarda, 2 yaşında yapılan kontrollere total kolesterol ve trigliserid seviyesini gösteren tahlilleri de ekleniyor.

Okul döneminde ise 6 ayda bir göz ve diş muayenesi yapılması önem taşıyor. Boy ve kilo alımının, omurga sağlığının, tansiyon ölçümünün de yapılan kontrollerde dikkatle izlenmesi gerekiyor. Sağlık kontrollerinin düzenli yapılmasıyla, çocukların hem ruhsal hem de fiziksel açıdan sağlıklı gelişmeleri sağlanıyor; bu da okul başarılarını olumlu yönde etkiliyor.