ÜYE OL | ŞİFREMİ UNUTTUM

Anneler bebeklerini ilk kucaklarına aldıklarında yüreklerinde küçük bir sızı; akıllarında çocuğumun ihtiyaçlarını karşılayabilecek miyim, sorusu vardır. Bazı anneler için durum daha da çetrefillidir. Çünkü bebekleri beklemedikleri kadar erken aileye katılmış; bu nedenle özel bir ortamda bakımının yapılması gerekmiş ve anne özlemle beklediği bebeğini istese de kucağına alamamıştır.

Doğması gereken zamandan daha erken hayata merhaba diyen prematüre bebeklerin anneyle iletişiminin nasıl kurulabileceği ve kanguru bakımının anne-bebek ilişkisindeki önemini Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Uzman Dr. Işılay Altıntaş’dan öğrenmeye ne dersiniz?

Anne, bebeği olacağını öğrendiği andan itibaren kendini çocuğuna hazırlar; görmediği ama içinde hissettiği çocuğuna bağlanmaya başlar. Anneyle bebek arasında başlayan iletişim doğumla birlikte farklı bir boyut kazanır. Doğumla birlikte anneyle olan iç içelik sona erer ve artık bebek kendi varoluşunu dış dünyada gerçekleştirmeye başlar. Ancak bu dünya onun anne karnında bildiği dünyadan farklıdır. Bu dünyada var olabilmesi için onun yaşamla bağı uzun bir süre daha onu çok seven annesi olacaktır. Çünkü var olabilmek için bu yeni dünyaya göre solunum, beslenme, uyku gibi düzenlemeler gereklidir. Bu denge kurulurken gereken enerji anne ve çocuk arasındaki ilişkinin duygusal birlikteliğinden kaynak alır. Çocuğu beslemek, çocuktan gelen sinyalleri doğru algılamak ve çocuğun ihtiyaçlarını zamanında karşılamak anne ve çocuk arasındaki bağı giderek güçlendirir. Anne sıcaklığı ile kucakladıkça; çocuğun ihtiyaçlarını eş güdümlü olarak karşıladıkça çocukta seviliyor olma ve güven duygusu gelişir ki, çocuk dış dünyaya annesinden aldığı bu güçle adapte olacaktır. Anneninse anneliği ile ilgili yeterlilik duyguları pekişir ve endişeleri bakım verdikçe giderek azalır.

ANNE SICAKLIĞI…
Normal zamanda doğan bir bebek için geçerli olan bu bakım ve gelişim süreci erken doğan bebeklerde farklı bir boyuta taşınmalıdır. Erken doğum anne için her şeyden önce bebeğini kaybetme tehdididir. Bebeğini kaybetme korkusu aslında tüm hamilelik boyunca duygusal olarak içinde bağlandığı ve hayal ettiği bebeğinden ayrılmak, belki de bir daha görememekle ilgili bir dolu sıkıntılı düşünceyi barındırır. Erken doğan bebeklerde kuvöz bakımı sebebiyle bebekle kontak kurmadıkça annenin endişeleri daha da artar ve felaket senaryoları başlar. Bu süreçte bebeğin mümkün olan en kısa sürede ve en uzun zamanla anne sıcaklığıyla bir araya getirilmesi gerekir. Annenin kalp atışları, annenin sıcaklığı, sesi onun en iyi bildiği şeydir. Tamamen yabancı bir ortama girdiğinizi ve bu ortamla ilgili hiçbir bilginizin olmadığını düşünün. Orada gördüğünüz tanıdık bir yüz ne kadar değerli olacaktır. Doğum sonrası bebek için bu yüz değerli olmaktan çok daha fazla,  hatta “yaşamsal”dır. Yenidoğan ünitesinde çalışan hemşireler, annelerin çocuklarına zarar verecekleri endişesiyle kucaklamaktan ve bakım vermekten korktuklarını ifade etmektedir. Bu sebeple ekibin bu konuda anneyi desteklemesi ve çocukla kuracağı ilişkide ona yardım etmek çok önemlidir. Yapılan araştırmalar, annenin bebeğiyle bedensel temasının çocuğun gelişimi için çok önemli olduğunu ortaya koymuştur.

KANGURU BAKIMI NEDİR?
Kanguru bakımı olarak da nitelendirilen ten-tene temas; özelikle prematüre çocuklarda anne çocuk ilişkisinin kurulmasına ve çocuğun gelişimine çok faydalı. Kanguru bakımı, sakin bir ortamda annenin göğsüne çocuğun yatırılmasıyla bebek anne tensel kontağının sağlanmasıdır. Öncelikle yarım saatle başlanır ve süre giderek arttırılabilir. Hastanelerde yenidoğan ünitelerinde solunum makinesi desteğine ihtiyaç duymayan her bebekte uygulanabilir. Oksijen ihtiyacı olan ya da nazal CPAP’li bebekler de uygun adaylar olabilir. Kanguru bakımının prematüre bebeklerde uyku süresini arttırdığı ve bebeğin ağlamasını azalttığı gözlenmiştir. Prematüre bebeklerde en korkulan şeylerden biri de solunumun düzenlenememesi ve nefessiz kalmadır. Kanguru bakımıyla nefessizliğin 4 kat azaldığı, solunumun ve kalp seslerinin düzene girdiği, dışarıdan oksijen gereksiniminin yüzde 50 düştüğü tespit edilmiştir. Prematüre bebeklerde ısı regülasyonu bir diğer önemli konudur. Beden kontağıyla görülmüş ki, anne en iyi ısı düzenleyicisi. Bebeğin vücut ısısı düştüğünde annenin vücut ısısı yükseliyor ya da bebeğin vücut ısısı yükseldikçe; anne bebeğe göre vücut ısısını düşürüyor ve bebeğini koruyor. Yine yapılan bir araştırmada saptanmış ki, günde 50 dakika anneyle ten kontağı kuran çocuklar 8 kat daha fazla emiyorlar. Ten kontağı sayesinde daha fazla süt salgılanması sağlanıyor ve çocuk anne memesine daha çabuk ulaşıyor. Kanguru bakımı uygulanan prematüre bebeklerin hastanede yarı yarıya daha kısa sürede kaldıkları da tespit edilmiş durumda. Tüm bu araştırma sonuçlarından görülüyor ki, aslında bebeği yaşama bağlayan en önemli şey annesinin sıcak kucağı ve sevgisi. Dolayısıyla, tıbbi ekipler çocuğu yaşama bağlarken, anneden alacakları desteğin önemini ve biricikliğini hiç unutmamalıdır.